ΨΑΡΙΑΝΟΥ ΤΑΤΙΑΝΑ
PARTNER ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ και ΕΛΕΓΚΤΩΝ «ΓΡΑΦΕΙΟ ΨΑΡΙΑΝΟΥ Α.Ε.»




Το κράτος, προκειμένου να ενισχύσει την ανάπτυξη μεγάλων οικονομικών μονάδων και να ενθαρρύνει τέτοιες ενέργειες, θέσπισε τους νόμους 1297/1972 και 2166/1993, οι οποίοι διέπουν μέχρι και σήμερα - όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν -  τις συγχωνεύσεις και τους μετασχηματισμούς, γενικά, των επιχειρήσεων.

Οι συγκεκριμένοι αναπτυξιακοί νόμοι παρέχουν κυρίως φορολογικά κίνητρα, απαλλάσσοντας τις υπαγόμενες σ’ αυτούς επιχειρήσεις από υπέρογκα κόστη και επιβαρύνσεις που θα είχαν σε περίπτωση που επέλεγαν να μετασχηματιστούν με τις γενικές διατάξεις του Ν. 2190/1920. Για την ένταξη σε αυτές τις ιδιαιτέρως ευεργετικές διατάξεις απαιτείται οι ενδιαφερόμενοι να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις.

Λόγω της πολυπλοκότητας των νόμων αυτών και των τροποποιήσεων που έχουν υποστεί κατά τη διάρκεια των ετών, θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε συγκεντρωτικά τις προϋποθέσεις και τα πλεονεκτήματα υπαγωγής, καθώς και τη διαδικασία ένταξης των επιχειρήσεων στους νόμους αυτούς, για να καταστούν απολύτως σαφή και κατανοητά, ώστε να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να ωφεληθούν από την αξιοποίησή τους.

Στο άρθρο αυτό θα παραθέσουμε τα κριτήρια και τα βήματα υπαγωγής στο Ν.1297/1972, ενώ σε επόμενο άρθρο μας θα αναλύσουμε τις διατάξεις και τις διαδικασίες του Ν.2166/1993, πιστεύοντας ότι συμβάλλουμε σημαντικά στη διευκόλυνση των οικονομικών μονάδων.

Σύμφωνα με το άρθρο 1, του Ν.1297/1972, το εν λόγω νομοθέτημα αφορά σε συγχωνεύσεις ή μετατροπές εταιριών οποιασδήποτε μορφής σε Α.Ε. ή με σκοπό την ίδρυση Α.Ε. και σε συγχωνεύσεις ή μετατροπές εταιριών οποιασδήποτε μορφής πλην Α.Ε., σε Ε.Π.Ε. ή με σκοπό ίδρυσης Ε.Π.Ε..

Έστω ότι δύο Α.Ε. σχεδιάζουν να συγχωνευθούν, απορροφώντας η μια την άλλη. Βάσει του Ν.1297/1972, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η νέα εταιρία που θα προκύψει, εφόσον είναι Α.Ε., να έχει μετοχικό κεφάλαιο τουλάχιστον τριακόσιες χιλιάδες (300.000,00)  Ευρώ ή αν είναι Ε.Π.Ε. τουλάχιστον εκατό σαράντα έξι χιλιάδες επτακόσια τριάντα πέντε (146.735,00) Ευρώ . Η  εκτίμηση των εισφερόμενων στοιχείων του ενεργητικού και του παθητικού των συγχωνευόμενων επιχειρήσεων γίνεται από την Επιτροπή του άρθρου 9, του Ν.2190/1920, με σχετικό αίτημα και με βάση την Έκθεση Εκτιμήσεως της εν λόγω Επιτροπής.

Οι φορολογικές διευκολύνσεις που παρέχει ο Ν.1297/1972, κατά την μετατροπή ή συγχώνευση εταιριών είναι συνοπτικά οι εξής:

i) Η υπεραξία που προκύπτει κατά το διάστημα της συγχώνευσης δεν φορολογείται. Η υπεραξία αυτή θα φορολογηθεί, αν και όταν διαλυθεί η εταιρία η οποία προήλθε από την συγχώνευση (παρ. 1 και 2, άρθρο 2, Ν.1297/1972).

ii) Δεν φορολογούνται κατά τον χρόνο της συγχώνευσης τα αφορολόγητα αποθεματικά που σχηματίστηκαν με τους διάφορους αναπτυξιακούς νόμους και μεταφέρονται στην νέα εταιρία.

iii) Απαλλαγή της σύμβασης συγχώνευσης ή μετατροπής κ.λπ. από κάθε φόρο, τέλος χαρτοσήμου ή οποιοδήποτε άλλο τέλος υπέρ Δημοσίου, καθώς και εισφοράς ή δικαιώματος υπέρ οποιουδήποτε τρίτου σχετικά με την εισφορά και μεταβίβαση όλων των περιουσιακών στοιχείων.

iv) Απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης των εισφερόμενων ακινήτων στη συγχωνεύουσα ή συνιστώμενη εταιρία. Προϋπόθεση για την απαλλαγή αυτή είναι τα ακίνητα που ανήκουν και χρησιμοποιούνται από τις εταιρίες και εισφέρονται στη νέα εταιρία, να χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες της νέας αυτής εταιρίας για τουλάχιστον πέντε χρόνια από τη μετατροπή ή τη συγχώνευση.

Σε περίπτωση που το εισφερόμενο ακίνητο είχε εισφερθεί κατά χρήση στην μετατρεπόμενη ή συγχωνευόμενη εταιρία, είναι απαραίτητο να είχε χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες της για μια πενταετία πριν τη συγχώνευση ή μετατροπή και παράλληλα να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες της νέας εταιρίας για πέντε χρόνια από την ολοκλήρωση της συγχώνευσης ή της μετατροπής.

Δε συνιστά χρησιμοποίησή τους, ως πάγιο στοιχείο, η μίσθωσή τους ή η παραχώρησή τους χωρίς αντάλλαγμα. Συνεπώς, στην περίπτωση που η νέα εταιρία έχει μισθώσει το ακίνητο, δε θα τύχει των προαναφερομένων ευεργετημάτων. Αναφορικά με τη χρήση των ακινήτων επί μια πενταετία μετά τη συγχώνευση ή τη μετατροπή, επιτρέπεται για το διάστημα αυτό, εφόσον δε μεταβάλλεται το κύριο αντικείμενο της εταιρίας, η εκμίσθωση αλλά και η εκποίηση των ακινήτων αυτών για αγορά νέων παγίων εντός διετίας ή εξόφληση οφειλών σε Δημόσιο και Ασφαλιστικούς Οργανισμούς.

v) Ο Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου δεν υπολογίζεται πάνω σε ολόκληρο το ποσό του κεφαλαίου, αλλά στο υπόλοιπο ποσό, μετά την αφαίρεση του κεφαλαίου που εισφέρουν οι συγχωνευόμενες επιχειρήσεις.

Για την ολοκλήρωση της συγχώνευσης πρέπει, παράλληλα για κάθε εταιρία, να ακολουθηθούν τα παρακάτω βήματα, τα οποία παρατίθενται με χρονολογική σειρά:  

1) Απόφαση από το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρίας, για την αποδοχή του γεγονότος της απορρόφησης με βάση το Ν.1297/1972.

Η απόφαση αυτή μπορεί να ληφθεί με ημερομηνία μεταγενέστερη της ημερομηνίας σύνταξης του Ισολογισμού Μετασχηματισμού της εταιρίας.

2) Σύνταξη ισολογισμού Μετασχηματισμού.

Σαν Ισολογισμός Μετασχηματισμού μπορεί να ληφθεί ο Ισολογισμός της τελευταίας χρήσης.

3) Κατάρτιση και έγκριση από το Διοικητικό Συμβούλιο της  εταιρίας “Σχεδίου Σύμβασης Συγχώνευσης” και επεξηγηματικής Έκθεσης Σ.Σ.Σ..

Το Σ.Σ.Σ., πρέπει υποχρεωτικά να περιλαμβάνει πληροφορίες για την επωνυμία, την έδρα και τον ΑΡ.Μ.Α.Ε. των εταιριών που συγχωνεύονται, τη σχέση ανταλλαγής των μετοχών,  τις διατυπώσεις παράδοσης των νέων μετοχών που θα εκδοθούν, την ημερομηνία από την οποία οι μετοχές που θα παραδοθούν συνεπάγονται συμμετοχή στα κέρδη της απορροφώσας, και την ημερομηνία από την οποία οι πράξεις της απορροφώμενης εταιρίας από λογιστική άποψη αφορούν την απορροφώσα εταιρία (παρ. 2, άρθρο 69, Ν. 2190/1920).

Στην επεξηγηματική Έκθεση του Σ.Σ.Σ., αναλύονται οι λόγοι που επέβαλαν τη συγχώνευση από οικονομικής και νομικής άποψης. Επίσης, αιτιολογείται η σχέση ανταλλαγής των μετοχών (παρ. 4, άρθρο 69, Ν.2190/1920).

Στη συνεδρίαση του Δ.Σ., ορίζεται και ο εκπρόσωπος της εταιρίας που θα υπογράψει το Σ.Σ.Σ..

4) Υπογραφή του Σχεδίου Σύμβασης Συγχώνευσης.

Το Σ.Σ.Σ. υπογράφεται από τον εκπρόσωπο κάθε εταιρίας, είτε την ημέρα που συνεδρίασε το Δ.Σ. είτε σε διαφορετική ημέρα.

5) Υποβολή αίτησης στη Νομαρχία για τη σύσταση της Επιτροπής του άρθρου 9, του Ν.2190/1920.

Προκειμένου να γίνει η εκτίμηση των περιουσιακών στοιχείων των συγχωνευόμενων εταιριών καθώς και αξιολόγηση των όρων του Σ.Σ.Σ., σύμφωνα με την παρ. 1, του άρθρου 71, του Ν.2190/1920 και το άρθρο 8, του Ν.1297/1972, συστήνεται η Επιτροπή του άρθρου 9, του Ν.2190/1920. Από τη στιγμή που θα συσταθεί η Επιτροπή, έχει στη διάθεσή της δύο μήνες προκειμένου να ολοκληρώσει και να παραδώσει την Έκθεσή της.

6) Υποβολή στη Νομαρχία, μέσω του Γ.Ε.ΜΗ., του Σχεδίου Σύμβασης Συγχώνευσης και της επεξηγηματικής έκθεσης.

Το Σ.Σ.Σ., η έκθεση του Δ.Σ. της εταιρίας (δεν απαιτείται εάν όλοι οι μέτοχοι και κάτοχοι τίτλων που ψηφίζουν στη Γ.Σ., κάθε εταιρίας που συμμετέχει στη συγχώνευση, έχουν συμφωνήσει), ο Ισολογισμός Μετασχηματισμού, η αρχική απόφαση του Δ.Σ. περί συγχώνευσης καθώς και το Πρακτικό Δ.Σ. που ενέκρινε το Σ.Σ.Σ., υποβάλλονται στο Μητρώο των Ανωνύμων Εταιριών (παρ. 3, άρθρο 69, Ν.2190/1920).

7) Καταχώρηση  του Σχεδίου Σύμβασης Συγχώνευσης και της επεξηγηματικής Έκθεσης στα Μητρώα Ανωνύμων Εταιριών.

8) Δημοσίευση του Σ.Σ.Σ. στον διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. .

Το Σ.Σ.Σ. δημοσιεύεται σε ειδικό υποκατάλογο του διαδικτυακού τόπου του Γενικού Εμπορικού  Μητρώου (Γ.Ε.ΜΗ.), για περίοδο τουλάχιστον ενός (1)  μηνός πριν τη συνεδρίαση της Γ.Σ. και διατηρείται ως και τη λήξη της συνέλευσης (παρ. 3α, άρθρο 69, Ν.2190/1920).

9) Δημοσίευση περίληψης του Σχεδίου Σύμβασης Συγχώνευσης σε ημερήσια οικονομική εφημερίδα.

Η περίληψη, που έχει συγκεκριμένο τύπο, πρέπει να δημοσιευτεί σε ημερήσια οικονομική εφημερίδα ή στην ιστοσελίδα της εταιρίας (εφόσον η ιστοσελίδα έχει καταχωρηθεί στο Γ.Ε.ΜΗ.), μέσα σε δέκα (10) ημέρες από τη δημοσιοποίηση του Σ.Σ.Σ. στο Γ.Ε.ΜΗ. (παρ. 1, άρθρο 70, Ν. 2190/1920 και Αρ. Πρωτ. 6601/20.1.2015).

Εναλλακτικά, εφόσον έχει γίνει ανάρτηση του Σ.Σ.Σ. στην ιστοσελίδα του Γ.Ε.ΜΗ., δημοσιεύεται σε μια οικονομική εφημερίδα ανακοίνωση που αναφέρει ότι ολόκληρο το Σ.Σ.Σ. έχει αναρτηθεί στον ειδικό υποκατάλογο του διαδικτυακού τόπου του Γ.Ε.ΜΗ.. Επίσης, σημειώνεται η ηλεκτρονική διεύθυνση του διαδικτυακού τόπου του Γ.Ε.ΜΗ., καθώς και το χρονικό διάστημα που παραμένει δημοσιευμένο εκεί το Σ.Σ.Σ. (παρ. 1, άρθρο 70, Ν.2190/1920).

10) Λήξη προθεσμίας κοινοποίησης αντιρρήσεων πιστωτών.

Η προθεσμία αυτή λήγει μετά την παρέλευση είκοσι (20) ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης της περίληψης του Σχεδίου Σύμβασης Συγχώνευσης στην ημερήσια οικονομική εφημερίδα ή την ιστοσελίδα της εταιρίας (παρ. 2, άρθρο 70, Ν. 2190/1920).

11) Υποβολή έκθεσης της Επιτροπής του άρθρου 9, του Ν.2190/1920, για την διαπίστωση της λογιστικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων κάθε εταιρίας.

Η έκθεση αυτή πρέπει να είναι στη διάθεση των μετόχων ένα (1) τουλάχιστον μήνα πριν από τη Γ.Σ. που θα αποφασίσει για τη συγχώνευση (παρ. 1, άρθρο 73, Ν.2190/1920).

12) Απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρίας για σύγκληση της Γ.Σ. των μετόχων της, με θέμα την συγχώνευσή της.       

13) Δημοσίευση της πρόσκλησης της Γ.Σ. των μετόχων της εταιρίας, στην ιστοσελίδα της εταιρίας και στο δικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. .

14) Υποβολή στη Νομαρχία, μέσω του Γ.Ε.ΜΗ., των δικαιολογητικών σύγκλησης της Γ.Σ. .

15) Σύγκληση της Γ.Σ. και απόφαση σχετικά με τη συγχώνευσή της.

Η ημερομηνία σύγκλησης της Γ.Σ., η οποία θα εγκρίνει τη συγχώνευση, το Σ.Σ.Σ. και την Τροποποίηση του Καταστατικού κάθε εταιρίας πρέπει να απέχει τουλάχιστον ένα (1) μήνα από την ημερομηνία ολοκλήρωσης των διατυπώσεων δημοσιότητας του Σ.Σ.Σ. και ένα (1) μήνα από την αποστολή της Έκθεσης της Επιτροπής του άρθρου 9, του Ν.2190/1920, στις εταιρίες (παρ. 1, άρθρο 72, Ν. 2190/1920).

16) Υπογραφή από τους ορισθέντες Εκπροσώπους των  εταιριών της Συμβολαιογραφικής Πράξης Συγχώνευσης (παρ. 1, άρθρο 74, Ν. 2190/1920).

Απαιτείται Συμβολαιογραφικό Έγγραφο για την επικύρωση της συγχώνευσης. Σε αυτό επισυνάπτεται Υπεύθυνη Δήλωση των νομίμων εκπροσώπων των εταιριών ότι δεν υπήρξαν αντιρρήσεις από πιστωτές ή ότι εφόσον υπήρξαν, διευθετήθηκαν.  

17) Υποβολή στην Νομαρχία, μέσω Γ.Ε.ΜΗ., των πρακτικών της Γ.Σ. των μετόχων και της Συμβολαιογραφικής Πράξης Συγχώνευσης, για έγκριση και καταχώρηση στο Μητρώο Α.Ε..

Υποβάλλονται εντός είκοσι (20) ημερών στην αρμόδια αρχή.

18) Έγκριση από τη Νομαρχία τής συγχώνευσης των εταιριών (παρ. 2, άρθρο 74, Ν.2190/1920).

19) Δημοσιότητα της έγκρισης.

Η πράξη της έγκρισης του Νομάρχη καταχωρείται στα Μητρώα των συγχωνευομένων εταιριών (απορροφώσας και απορροφούμενης) και δημοσιεύεται στο δικτυακό τόπου του Γ.Ε.ΜΗ., για κάθε μία, με τη μορφή ανακοίνωσης.

Από την ημερομηνία καταχώρησης στο Μητρώο Α.Ε., θεωρείται ότι η απορρόφηση έχει ολοκληρωθεί.

Ο μετασχηματισμός πραγματοποιείται με ενοποίηση των στοιχείων του Ενεργητικού και του Παθητικού των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων, όπως αυτά εμφανίζονται στους Ισολογισμούς Μετασχηματισμού (πιστοποιούνται από την Επιτροπή του άρθρου 9, του Ν.2190/1920) και όπως έχουν διαμορφωθεί ως την ολοκλήρωση της συγχώνευσης.

Όλες οι πράξεις που διενεργούνται από την απορροφούμενη επιχείρηση, μετά την ημερομηνία του Ισολογισμού Μετασχηματισμού και μέχρι την ημερομηνία καταχώρησης στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιριών της απόφασης του Υπουργού Εμπορίου, με την οποία εγκρίνεται η συγχώνευση, καταχωρούνται στα Βιβλία της απορροφούμενης επιχείρησης, και επηρεάζουν αυτή. Συνεπώς, η απορροφούμενη εταιρία φορολογείται για τυχόν κέρδη που προκύπτουν ως την ολοκλήρωση της συγχώνευσης και για το λόγο αυτό, κλείνει Ισολογισμό με την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

Για την απορροφούμενη επιχείρηση πρέπει να διεκπεραιωθούν στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. όλες εκείνες οι ενέργειες που απαιτούνται για τη διακοπή των εργασιών της, καθώς επίσης πρέπει από την απορροφώσα επιχείρηση να γίνουν οι ενέργειες που είναι απαραίτητες στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. για τις δηλώσεις μεταβολών.

Δεν προβλέπεται μεταφορά ζημιών των μετατρεπόμενων επιχειρήσεων από τις διατάξεις του Ν.1297/1972.  Ουσιαστικά όμως, η ζημιά μειώνει την καθαρή θέση, κατά τον προσδιορισμό των στοιχείων του Ενεργητικού και Παθητικού των εταιριών, από την Επιτροπή του άρθρου 9, του Ν. 2190/1920.

Σε περίπτωση απορρόφησης μιας εταιρίας, η ζημιά της απορροφούμενης δεν μεταφέρεται στη νέα εταιρία επειδή η δραστηριότητά της δεν ασκείται πλέον από το ίδιο νομικό πρόσωπο. Η απορροφώσα ωστόσο διατηρεί το δικαίωμα μεταφοράς τής ζημιάς, αφού η νομική της προσωπικότητα συνεχίζει να υφίσταται (ΣτΕ 4344/1984).

Προκειμένου να αποτυπωθούν παραστατικά οι προαναφερόμενες διαδικασίες κατά χρονολογική σειρά και να διευκολυνθούν πραγματικά οι αρμόδιοι των επιχειρήσεων, παραθέτουμε σχετικό πίνακα.

ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΗΡΗΘΟΥΝ:   Δημοσίευση του ΣΣΣ σε ειδικό υποκατάλογο του διαδικτυακού τόπου του Γενικού Εμπορικού Μητρώου για περίοδο τουλάχιστον ενός (1) μηνός πριν από τη συνεδρίαση της Γ.Σ. και διατήρησή του ως τη λήξη της. Δημοσίευση της περίληψης του Σ.Σ.Σ. σε μια οικονομική εφημερίδα, εντός  δέκα (10) ημερών από την ανάρτησή της στον διαδικτυακό τόπο του Γ.Ε.ΜΗ. . Η προθεσμία κοινοποίησης αντιρρήσεων πιστωτών λήγει είκοσι (20) ημέρες από τη δημοσίευση τής περίληψης του Σ.Σ.Σ. σε μια οικονομική εφημερίδα. Για να συνεδριάσει η Γ.Σ., προκειμένου να εγκρίνει τη συγχώνευση, πρέπει να έχει περάσει ένας (1) μήνας από τη δημοσίευση της περίληψης του Σ.Σ.Σ. σε μια οικονομική εφημερίδα και ένας (1) μήνας από την αποστολή της έκθεσης της Επιτροπής του άρθρου 9 στις εταιρίες που θα συγχωνευθούν. H Συμβολαιογραφική Πράξη Συγχώνευσης και τα Πρακτικά Γ.Σ. των μετόχων των συγχωνευόμενων εταιριών, υποβάλλονται εντός είκοσι (20) ημερών στο Γ.Ε.ΜΗ. .

Πηγή: Taxheaven