Ανδρέας Κ. Σακελλαριάδης
Λογιστής – Φοροτέχνης

ΓΟΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΑΝΑΤΡΟΦΗΣ

Ιστορικό

Οι  διατάξεις του άρθρου 5 του Νόμου 1483/1984 όπως είχανε τροποποιηθεί με την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 1993 και το άρθρο 25 του Νόμου 2639/1998 ρυθμίζανε την εφαρμογή της γονικής άδειας ανατροφής.

Ο Νόμος 1483/1984 όριζε ότι η γονική άδεια χορηγείται, για κάθε ημερολογιακό έτος μετά την συμπλήρωση ενός έτους εργασίας, εφόσον στην επιχείρηση απασχολούνται 100 τουλάχιστον άτομα, μετά από την λήξη της άδειας μητρότητας και μέχρι το παιδί να συμπληρώσει τα 2,5 έτη.
Η άδεια αυτή είναι χωρίς αποδοχές η διάρκεια της μπορεί να φθάσει τους τρεις (3 ) μήνες για κάθε γονέα και δίνεται από τον εργοδότη, με βάση τη σειρά προτεραιότητας των αιτήσεων των ενδιαφερομένων δικαιούχων, μέχρι να καλυφθεί ποσοστό 8% του συνόλου των απασχολουμένων στην επιχείρηση.

Η Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 1993 στις 09-06-1993 όριζε ότι  την γονική άδεια δικαιούνται οι μισθωτοί επιχειρήσεων με τουλάχιστον 50 άτομα και μέχρι το παιδί να συμπληρώσει τα 3 έτη, η άδεια αυτή είναι χωρίς αποδοχές και η διάρκεια της μπορεί να φθάσει τους τρεισήμισι  (3 ,5) μήνες για κάθε γονέα.
Η άδεια δίνεται από τον εργοδότη με βάση τη σειρά προτεραιότητας των αιτήσεων των ενδιαφερομένων δικαιούχων, μέχρι να καλυφθεί ποσοστό 8% του συνόλου των απασχολουμένων στην επιχείρηση για κάθε ημερολογιακό έτος.
Κατά τη λοιπά ίσχυαν οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως 5 του άρθρου 5 του Νόμου 1483/1984.

Από τον Σεπτέμβριο του 1998 με τον Νόμο 2639 η γονική άδεια χορηγείτο στους μισθωτούς κάθε επιχείρησης  ανεξαρτήτως αριθμό απασχολουμένων και μέχρι το παιδί να συμπληρώσει τα 3,5 έτη, συνέχιζε φυσικά να είναι χωρίς αποδοχές και η διάρκεια της μπορούσε να φθάσει τους τρεις και μισό (3 1/2) μήνες για κάθε γονέα. Η άδεια δίνονταν από τον εργοδότη, με βάση τη σειρά προτεραιότητας των απασχολούμενων στην επιχείρηση για κάθε ημερολογιακό έτος.

Ισχύον καθεστώς

Από την ημερομηνία δημοσίευσης του Νόμου 4075/2012 11-04-2012 και σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 54 καταργήθηκε το άρθρο 5 του 1483/1984.

Επομένως από 11-04-2012 ισχύουν τα εξής :
Σύμφωνα με το άρθρο 48 του Νόμου 4075/2012 σκοπός είναι η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου της 8ης Μαρτίου 2010 σχετικά με την εφαρμογή της αναθεωρημένης συμφωνίας - πλαισίου για τη γονική άδεια, η οποία έχει συναφθεί στις 18 Ιουνίου 2009 από τις διακλαδικές οργανώσεις των Ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων (BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP και ETUC).

Πεδίο εφαρμογής :  
Η ως άνω διάταξη εφαρμόζονται σε όλους τους εργαζόμενους γονείς, φυσικούς, θετούς ή ανάδοχους, που απασχολούνται στον ιδιωτικό, το δημόσιο τομέα, τα Ν.Π.Δ.Δ., τους Ο.Τ.Α. και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως οριοθετείται από τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 1 του Ν. 1256/1982 (Α΄65), με οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή μορφή απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων μερικής απασχόλησης και ορισμένου χρόνου, των συμβάσεων ή σχέσεων μέσω επιχείρησης προσωρινής απασχόλησης, του άρθρου 115 του Ν. 4052/2012 (Α΄41) και της έμμισθης εντολής, ανεξάρτητα από τη φύση των παρεχόμενων υπηρεσιών. παράγραφο 2 του άρθρου 49 του Νόμου 4075/2012

Όροι και προϋποθέσεις :
1. Ο εργαζόμενος γονέας έχει δικαίωμα γονικής άδειας ανατροφής του παιδιού μέχρις ότου συμπληρώσει την ηλικία των έξι (6) ετών, με σκοπό την εκπλήρωση των ελάχιστων υποχρεώσεων ανατροφής προς αυτό.

2. Για τη χορήγηση της γονικής άδειας ανατροφής οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει ένα (1) χρόνο συνεχόμενης ή διακεκομμένης εργασίας στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, Διαιτητικών Αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων.

3. Η γονική άδεια ανατροφής είναι άνευ αποδοχών, χορηγείται εγγράφως για περίοδο τουλάχιστον τεσσάρων (4) μηνών και αποτελεί ατομικό δικαίωμα κάθε γονέα, χωρίς δυνατότητα μεταβίβασης.

4. Η γονική άδεια ανατροφής χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά, με βάση σχετική αίτηση του εργαζόμενου, όπου διευκρινίζεται η έναρξη και η λήξη της. Η γονική άδεια ανατροφής χορηγείται από τον εργοδότη με βάση τη σειρά προτεραιότητας των απασχολούμενων στην επιχείρηση για κάθε ημερολογιακό έτος. Αιτήσεις χορήγησης γονικής άδειας γονέων παιδιών με αναπηρία, με μακροχρόνια ή αιφνίδια ασθένεια και μόνων γονέων λόγω θανάτου γονέα, ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνων, χορηγούνται με απόλυτη προτεραιότητα.

5. Αν υπάρχουν περισσότερα παιδιά, το δικαίωμα των γονέων είναι αυτοτελές για το καθένα από αυτά, εφόσον από τη λήξη της άδειας που δόθηκε για το προηγούμενο παιδί μεσολάβησε ένας (1) χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, Διαιτητικών Αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων.

6. Αν και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη, αποφασίζουν με κοινή δήλωσή τους, κάθε φορά, ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα.

7. Σε περίπτωση θανάτου γονέα, ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνου, η γονική άδεια ανατροφής της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου χορηγείται στο διπλάσιο στον άλλο γονέα. Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου το δικαίωμα είναι αυτοτελές για κάθε γονέα.

8. Τη γονική άδεια ανατροφής δικαιούται και ο εργαζόμενος ο οποίος υιοθετεί ή αναδέχεται τέκνο ηλικίας έως έξι (6) ετών. Η άδεια χορηγείται μετά την περαίωση της διαδικασίας υιοθεσίας ή αναδοχής, ενώ τμήμα αυτής μπορεί να χορηγείται, με αίτηση του εργαζόμενου και στο προ της ολοκλήρωσης των ως άνω διαδικασιών διάστημα. Το ανωτέρω δικαίωμα ισχύει μέχρι τα οκτώ (8) έτη του παιδιού, σε περίπτωση που η διαδικασία υιοθεσίας ή αναδοχής δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι την ηλικία των έξι (6) ετών αυτού. άρθρο 50 του Νόμου 4075/2012

Εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα Προστασία εργαζομένων:

1. Μετά τη λήξη της γονικής άδειας των άρθρων 50 και 51 του νόμου 4075/2012, ο εργαζόμενος γονέας δικαιούται να επιστρέψει στην ίδια θέση εργασίας του ή σε ισοδύναμη ή ανάλογη θέση, με όχι λιγότερο ευνοϊκούς επαγγελματικούς όρους και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία του.

2. Ο χρόνος απουσίας των εργαζομένων από την εργασία τους λόγω γονικής άδειας των άρθρων 50 και 51 του νόμου 4075/2012, λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό των αποδοχών τους, τη χορήγηση της ετήσιας κανονικής άδειας απουσίας και του επιδόματος αδείας, την επαγγελματική εξέλιξη, καθώς και για τον υπολογισμό της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσής τους.

3. Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας που γίνεται εξαιτίας αίτησης ή λήψης γονικής άδειας των άρθρων 50 και 51 του νόμου 4075/2012 είναι άκυρη. Απαγορεύεται κάθε δυσμενής μεταχείριση εργαζόμενου που γίνεται λόγω αίτησης ή λήψης γονικής άδειας των άρθρων 50 και 51.

4. Ο εργαζόμενος γονέας, που λαμβάνει τη γονική άδεια του άρθρου 50 και της παραγράφου 2 του άρθρου 51 του νόμου 4075/2012 έχει, κατά το χρονικό διάστημα της απουσίας από την εργασία του, πλήρη ασφαλιστική κάλυψη από τον ασφαλιστικό του φορέα και μπορεί να αναγνωρίσει το χρόνο απουσίας σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 του Ν. 2084/1992 (Α΄165), όπως ισχύει.

5. Ο αναγνωριζόμενος χρόνος της γονικής άδειας των άρθρων 50 και 51 του νόμου 4075/2012, ως ισχύουν κάθε φορά, λαμβάνεται υπόψη τόσο για τη θεμελίωση του ασφαλιστικού δικαιώματος, όσο και για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης. άρθρο 52 του Νόμου 4075/2012

Κυρώσεις :

1. Η παραβίαση των άρθρων 48 έως 54 του παρόντος Κεφαλαίου συνιστά παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας για την οποία επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις, σύμφωνα με τα άρθρα 23 και 24 του Ν. 3996/2011 (Α΄170), ως ισχύουν κάθε φορά. παράγραφος 1 του άρθρου 53 του Νόμου 4075/2012

Τελικές διατάξεις :

1. Από την έναρξη ισχύος του νόμου 4075/2012 καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη που ρυθμίζει δυσμενέστερα τα θέματα του παρόντος, καθώς και οι διατάξεις των άρθρων 5 και 6 του Ν. 1483/1984 (Α΄ 153) και του άρθρου 25 του Ν. 2639/1998 (Α΄205).

2. Δεν θίγονται με τον παρόντα νόμο ειδικές διατάξεις νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, Διαιτητικών Αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων που ρυθμίζουν ευνοϊκότερα θέματα γονικής άδειας ανατροφής παιδιών.

3. Με συλλογικές συμβάσεις εργασίας, διαιτητικές αποφάσεις, κανονισμούς εργασίας ή συμφωνίες εργοδοτών και εργαζομένων μπορεί να τίθενται ευνοϊκότεροι όροι για τα ζητήματα του παρόντος Κεφαλαίου.

4. Η γονική άδεια των άρθρων 50 και 51 του νόμου 4075/2012 δεν καταργεί και δεν επηρεάζει τη χορήγηση άλλων δικαιωμάτων που αφορούν στη διευκόλυνση των γονέων για την ανατροφή του παιδιού, για το θηλασμό και τη φροντίδα του παιδιού ή για λόγους που συνδέονται με την οικογένεια. άρθρο 54 του Νόμου 4075/2012


Βάση των ανωτέρω, ο  Νόμος 4075/2012  και συγκεκριμένα οι  διατάξεις των άρθρων 49 έως 54 καθορίζουν τους δικαιούχους γονικής άδειας ανατροφής, τις  προϋποθέσεις και τον τρόπος χορήγησής της,καθώς και τις διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται στους εργοδότες σε περίπτωση μη χορηγήσεως αυτής.