Κατόπιν της εφαρμογής του νόμου περί Φορολογικής Συμμόρφωσης Αλλοδαπών Λογαριασμών (Foreign Account Tax Compliance Act - FATCA) των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (ΗΠΑ), στις 21 Ιουλίου 2014 o Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δημοσίευσε το Πρότυπο για την Αυτόματη Ανταλλαγή Οικονομικών Πληροφοριών σε Φορολογικά Θέματα το οποίο περιλαμβάνει την Πρότυπη Συμφωνία μεταξύ Αρμοδίων Αρχών για την ανταλλαγή πληροφοριών (Model Competent Authority Agreement - CAA), το Κοινό Πρότυπο Αναφοράς (Common Reporting Standard – CRS), καθώς και σχόλια στο κείμενο αυτό.
Περισσότερες από 90 χώρες μέχρι σήμερα έχουν συμφωνήσει στην εφαρμογή του CRS από τις οποίες περισσότερες από 60 - μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα - έχουν δεσμευτεί στην εφαρμογή του από 1 Ιανουαρίου 2016. Μόνο ένας μικρός αριθμός χωρών μέχρι τώρα δε συμμετέχει στο CRS, όπως οι ΗΠΑ, η Ταϊλάνδη, η Ταϊβάν, οι Φιλιππίνες, το Κουβέιτ, κ.α.
Στην Ευρώπη, η εφαρμογή του CRS λαμβάνει χώρα μέσω της “Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2011/16/EE της 15ης Φεβρουαρίου 2011 σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας και με την κατάργηση της Oδηγίας 77/799/ΕΟΚ”, όπως τροποποιήθηκε από την Οδηγία 2014/107/EΕ της 9ης Δεκεμβρίου 2014.
Κύρια χαρακτηριστικά του CRS είναι τα εξής:
• Φορολογική Κατοικία
Παρ’ όλο που ο FATCA απαιτεί τα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (ΧΙ) που βρίσκονται σε χώρες εκτός ΗΠΑ να υποβάλλουν συγκεκριμένες πληροφορίες στις Αμερικανικές Φορολογικές Αρχές (ΑΦΑ) για τους Αμερικανούς φορολογικούς κατοίκους ή/και υπηκόους που διατηρούν λογαριασμούς σε αυτά, το CRS επικεντρώνεται στη φορολογική κατοικία (και όχι την υπηκοότητα) του καταθέτη/επενδυτή κάθε ΧΙ και απαιτεί την υποβολή πληροφοριών σχετικά με αυτόν στις φορολογικές αρχές της χώρας της φορολογικής του κατοικίας.
Τα ΧΙ οφείλουν να εντοπίσουν και να υποβάλλουν πληροφορίες σχετικά με τους αλλοδαπούς κατόχους λογαριασμών στις χώρες της φορολογικής τους κατοικίας, εφόσον αυτές έχουν συμφωνήσει στην εφαρμογή του CRS. Πληροφορίες δεν χρειάζεται να υποβληθούν σχετικά με τους καταθέτες που είναι φορολογικοί κάτοικοι της χώρας στην οποία το ΧΙ έχει την φορολογική του έδρα.
• Δυνατότητα εφαρμογής της “ευρύτερης προσέγγισης” του CRS
Για την τήρηση των υποχρεώσεων δέουσας επιμέλειας που ορίζει το CRS, τα ΧΙ θα πρέπει να εντοπίζουν τους κατόχους λογαριασμών που είναι κάτοικοι σε χώρες, οι οποίες έχουν συναινέσει στην εφαρμογή του CRS και να υποβάλλουν συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με αυτούς στις χώρες της φορολογικής τους κατοικίας.
Παρ’όλα αυτά, η κάθε χώρα μπορεί να δώσει την δυνατότητα στα ΧΙ που βρίσκονται εντός των συνόρων της να εφαρμόσουν την “ευρύτερη προσέγγιση” του CRS που εκτείνεται, μεταξύ άλλων, στο εντοπισμό και τον έλεγχο κατόχων λογαριασμών που βρίσκονται σε χώρες οι οποίες δεν έχουν συναινέσει στην εφαρμογή του CRS (όπως οι ΗΠΑ), καθώς και στη συγκέντρωση όλων των απαραίτητων πληροφοριών που θα απαιτούνταν να υποβληθούν για αυτούς στις φορολογικές αρχές της φορολογικής τους κατοικίας, αν αυτοί θεωρούνταν εντός του πεδίου εφαρμογής του CRS.
Η υιοθέτηση της ευρύτερης προσέγγισης από τις χώρες που έχουν συναινέσει στην εφαρμογή του CRS μπορεί να μειώσει σημαντικά το κόστος για τα ΧΙ καθώς δεν θα χρειάζεται να εκτελούν πρόσθετες διαδικασίες δέουσας επιμέλειας για τον εντοπισμό κατόχων λογαριασμών κάθε φορά που μια χώρα συναινεί στην εφαρμογή του CRS. Για παράδειγμα, αν η Ελλάδα υιοθετήσει την ευρύτερη προσέγγιση του CRS, κάθε Ελληνικό ΧΙ θα δύναται να εφαρμόζει τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας για όλους τους Αμερικανούς κατόχους λογαριασμών από 1 Ιανουαρίου 2016. Επομένως, όταν και αν οι ΗΠΑ συναινέσουν στο CRS, το συγκεκριμένο ΧΙ δεν θα χρειαστεί να ερευνήσει όλους τους προυπάρχοντες λογαριασμούς του αναδρομικά ώστε να εντοπίσει τους Αμερικανούς φορολογικούς κατοίκους, γιατί θα τους έχει ήδη καταγράψει στα συστήματά του απο 1 Ιανουαρίου 2016.
Μέχρι σήμερα οι χώρες που έχουν ρητώς συμφωνήσει στην εφαρμογή της ευρύτερης προσέγγισης του CRS είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ινδία, η Δανία, η Ιαπωνία, η Κορέα, η Σλοβακία και η Νότια Αφρική.
• Δομή του CRS και κύριες διαφορές με τον FATCA
Η δομή του CRS ακολουθεί τη δομή του FATCA, δηλαδή υφίσταται μια γενική εισαγωγή και στη συνέχεια αναλύεται η έννοια του ΧΙ και των χρηματοπιστωτικών λογαριασμών για τους σκοπούς του CRS. Για τα ΧΙ που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του CRS, ακολουθεί αναλυτική περιγραφή των υποχρεώσεων δέουσας επιμέλειας καθώς και υποβολής πληροφοριών σε τοπικές φορολογικές αρχές ανάλογα με τη φορολογική κατοικία των προσώπων που διατηρούν χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς σε αυτά.
Οι διαφορές των δύο νόμων σχετίζονται κυρίως με το γεγονός ότι ο FATCA είναι ένας νόμος των ΗΠΑ που στοχεύει στον εντοπισμό Αμερικανικών προσώπων που διατηρούν περιουσιακά στοιχεία εκτός ΗΠΑ, ενώ το CRS στοχεύει στον εντοπισμό όλων των κατόχων λογαριασμών που διατηρούν περιουσιακά στοιχεία σε ΧΙ που βρίσκονται εκτός της φορολογικής τους κατοικίας.
Οι κυριότερες διαφορές των νόμων FATCA και CRS είναι οι εξής:
|
Πεδίο |
FATCA |
CRS |
|
Γενικός σκοπός |
Σκοπός του FATCA είναι ο εντοπισμός και η υποβολή πληροφοριών στις ΑΦΑ σχετικά με τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που είναι φορολογούμενα στις ΗΠΑ αλλά διατηρούν λογαριασμούς σε ΧΙ εκτός ΗΠΑ.
Ο FATCA στοχεύει στον εντοπισμό προσώπων που ειναι τόσο φορολογικοί κάτοικοι όσο και υπήκοοι των ΗΠΑ. |
Σκοπός του CRS είναι ο εντοπισμός και η υποβολή πληροφοριών στη χώρα της φορολογικής κατοικίας φυσικών και νομικών πρόσωπα, τα οποία διατηρούν χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς εκτός της χώρας της φορολογικής τους κατοικίας. Δεν περιορίζεται στους Αμερικανούς πολίτες/υπηκόους αλλά εκτείνεται στους πολίτες όλων των χωρών που έχουν συμφωνήσει στην εφαρμογή του CRS.
Η υπηκοότητα δεν λαμβάνεται υπόψιν για τους σκοπούς του CRS. |
|
Συμμόρφωση με τις διατάξεις του νόμου |
Ο FATCA δίνει τη δυνατότητα στα ΧΙ να επιλέγουν διάφορους τρόπους για τη συμμόρφωσή τους με αυτόν, π.χ. ένα πρόσωπο μπορεί να ορίσει ένα άλλο ως χορηγό του (sponsor) ή ένας όμιλος εταιρειών που αποτελούν ΧΙ, μπορεί να ορίσει μια εταιρεία ως κυρίαρχη (lead Financial Institution) για τη συμμόρφωση του ομίλου με τις υποχρεώσεις που ορίζει ο FATCA. Το πρόσωπο που έχει οριστεί ως χορηγός/κυρίαρχο ΧΙ αναλαμβάνει όλες τις υποχρεώσεις καταχώρισης, ελέγχου και υποβολής πληροφοριών. |
Η έννοια της χορηγίας ή του κυρίαρχου ΧΙ σε έναν όμιλο συνδεδεμένων εταιρειών δεν υφίσταται στο CRS, όπου κάθε ΧΙ πρέπει να αναλάβει τις υποχρεώσεις καταχώρισης με τις τοπικές φορολογικές αρχές (αν υφίστανται), ελέγχου και υποβολής πληροφοριών από μόνο του. |
|
Υποχρεώσεις καταχώρισης |
Τα ΧΙ εντός του πεδίου εφαρμογής του FATCA υποχρεούνται να καταχωρηθούν στην επίσημη λίστα FATCA των ΑΦΑ που είναι διαθέσιμη σε όλους μέσω της επίσημης ιστοσελίδας τους: https://apps.irs.gov/app/fatcaFfiList/flu.jsf και να λάβουν τον χαρακτηριστικό αριθμό που ονομάζεται “Παγκόσμιος Ενδιάμεσος Αριθμός Ταυτοποίησης” (Global Intermediary Identification Number - GIIN) που φανερώνει ότι το συγκεκριμένο ΧΙ έχει καταχωρηθεί στη λίστα αυτή. Σε κάποιες χώρες υπάρχει, μάλιστα, η επιπλεόν υποχρέωση να καταχωρηθούν στα ηλεκτρονικά αρχεία τοπικών φορολογικών αρχών. |
Κεντρικές υποχρεώσεις καταχώρισης καθώς και παραλαβής χαρακτηριστικού αριθμού GIIN ή άλλου παρομοίου με αυτόν δεν υφίστανται. Παρ’ όλα αυτά τα ΧΙ ενδέχεται να έχουν υποχρεώσεις καταχώρισης στα ηλεκτρονικά αρχεία των φορολογικών αρχών συγκεκριμένων χωρών. |
|
Φόρμες πιστοποποίησης πληροφοριών σχετικά με τον κάτοχο λογαριασμού |
Σύμφωνα με το νόμο FATCA, οι Αμερικανικές φόρμες W8/W9 καθώς και άλλες φόρμες που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πιστοποίηση πληροφοριών κατόχων λογαριασμών. |
Για τους σκοπούς του CRS, οι Αμερικανικές φόρμες W8/W9 δεν δύναται να χρησιμοποιηθούν για την πιστοποίηση πληροφοριών κατόχων λογαριασμών. Οι φόρμες που γίνονται δεκτές είναι εκείνες που περιλαμβάνουν minimum συγκεκριμένων πληροφοριών που απαιτούνται από το νόμο. |
|
Έννοια χρηματοπιστωτικού λογαριασμού |
Από την έννοια του χρηματοπιστωτικού λογαριασμού, ο FATCA εξαιρεί συμμετοχικά δικαιώματα ή χρεωστικούς τίτλους που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε αναγνωρισμένη αγορά διαπραγμάτευσης κινητών αξιών. |
Τέτοια εξαίρεση δεν υφίσταται στο CRS. |
|
Λογαριασμοί εντός των εξαιρετέων ορίων |
Σύμφωνα με το νόμο FATCA προυπάρχοντες λογαριασμοί φυσικών προσώπων που δεν ξεπερνούν τα $50.000 (περίπου €47.000) και νομικών προσώπων που δεν ξεπερνούν τα $250.000 (περίπου €234.000) εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του νόμου. |
Για τους σκοπούς του CRS το όριο των $50.000 για τους κατόχους λογαριασμών που είναι φυσικά πρόσωπα δεν υφίσταται, ενώ το όριο των $250.000 για τα νομικά πρόσωπα δύναται να εφαρμοστεί υπό συγκεκριμένες προυποθέσεις. |
|
Παρακράτηση φόρου σε περίπτωση μη συμμόρφωσης |
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του ΧΙ με τις προβλέψεις του FATCA (όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί μέσω των επιμέρους Διακρατικών Συμφωνιών), τα ΧΙ θα πρέπει να παρακρατούν 30% των ποσών που λαμβάνουν και σχετίζονται με καταθέσεις/εισοδήματα Αμερικανικής προέλευσης και να τα αποδίδουν στις ΑΦΑ. Οι τοπικές φορολογικές αρχές κάθε κράτους δύνανται να ορίζουν πρόσθετες ποινές σε περίπτωσεις μη συμμόρφωσης. |
Πρόβλεψη παρακράτησης του 30% συγκεκριμένων εισοδημάτων δεν υφίσταται στο CRS. Παρ’ολα αυτά οι τοπικές φορολογικές αρχές δύνανται να επιβάλλουν ποινές μη συμμόρφωσης σε ΧΙ που δεν τηρούν τις προβλέψεις και τις προθεσμίες του CRS. |
Αργυρώ Πορτοκαλάκη,
Δικηγόρος/Φορολογική Σύμβουλος, Λονδινο
argyroport@gmail.com
Δεκέμβριος 2015 Πηγή: Taxheaven
