Αθήνα 27-10-2015

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Αριθ. Πρωτ... 4451
Αριθ. Γνωμ.   5
 
Τηλ. : 210-6411526
Fax : 210-6411523

Προς τον κ. Πρόεδρο του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου των Εφετείων Αθηνών-Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου

Κοινοποίηση: α) Υπουργείο Δικαιοσύνης
β) κ. Εισαγγελείς Εφετών του Κράτους και δ' αυτών στους Εισαγγελείς Πρωτοδικών περιφερείας τους

Σχετ.: Το υπ' αριθμ. 1115/29-9-2015 έγγραφο σας

Θέμα: Διανομή ιδανικών μεριδίων κληρονομιαίας περιουσίας.

Επί ερωτήματος που τίθεται με το υπ' αριθμ. πρωτ. 1115/29-9-2015 έγγραφο σας, περί του εάν είναι δυνατή η μεταξύ συγκληρονόμων του ιδίου κληρονομούμενου, αμοιβαία διάθεση ιδανικών τους μεριδίων σε περισσότερα του ενός κληρονομιαία ακίνητα, χωρίς την συμμετοχή όλων των κοινωνών και χωρίς την λύση της κοινωνίας, η γνώμη μας είναι η εξής:

Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1710 αρ. 1, 1193, 1195, 1198 και 1199 Α.Κ., η κληρονομική διαδοχή, είτε αυτή χωρεί εκ του νόμου είτε εκ διαθήκης, αποτελεί παράγωγο τρόπο κτήσης της κυριότητας των κληρονομιαίων κινητών και ακινήτων πραγμάτων, η κυριότητα όμως των ακινήτων που περιλαμβάνονται στην κληρονομιά, όπως κάθε άλλο εμπράγματο δικαίωμα σ' αυτή, μεταβιβάζεται στον κληρονόμο αναδρομικά από το χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου, μόνο εφόσον αυτός- (κληρονόμος) αποδεχθεί την κληρονομιά με δημόσιο έγγραφο και η αποδοχή μεταγραφεί. (Α.Π 369/2015). Όταν δε οι κληρονόμοι είναι περισσότεροι, υπάρχει μεταξύ τους σχέση κοινωνίας κατά ιδανικά μερίδια, ανάλογα με την κληρονομική μερίδα καθενός (Α.Π 448/2015). Εξάλλου κατά την διάταξη του άρθρου 1886 του Α.Κ., κάθε κληρονόμος μπορεί να διαθέσει την μερίδα του στην κληρονομιά ή σε κάθε αντικείμενο της, κατά την διάταξη δε του άρθρου 1887 του ίδιου Κώδικα, κάθε συγκληρονόμος έχει το δικαίωμα οποτεδήποτε να ζητήσει την διανομή της κληρονομιάς.

Ακόμη, σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 785 του Α.Κ., αν ένα δικαίωμα ανήκει σε περισσότερους από κοινού, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, υπάρχει ανάμεσά τους κοινωνία κατ' ιδανικά μέρη, κατά δε την διάταξη του εδαφίου α του άρθρου 793 του ίδιου Κώδικα, κάθε κοινωνός έχει δικαίωμα να διαθέσει το μερίδιο του. Τέλος σύμφωνα με το άρθρο 798 του Α.Κ., η λύση της κοινωνίας επέρχεται με διανομή, για την οποία, σύμφωνα με το επόμενο άρθρο (799Α.Κ), απαιτείται συμφωνία όλων των κοινωνών. Από τις ως άνω διατάξεις περί κοινωνίας, συνάγεται ότι είναι δυνατή η αμοιβαία διάθεση ιδανικών μεριδίων μεταξύ των κοινωνών, υπό την προϋπόθεση ότι με την διάθεση αυτή δεν συνιστάται αυτοτελής και ανεξάρτητη ιδιοκτησία σε συγκεκριμένο μέρος του κοινού πράγματος. Αντίθετα, από τις ίδιες διατάξεις συνάγεται ότι δεν είναι δυνατή και είναι άκυρη, η από τον συγκύριο διάθεση της ιδανικής του μερίδας σε συγκεκριμένο μέρος του κοινού πράγματος και η δημιουργία χωριστής κυριότητας επί μέρους του κοινού πράγματος (ΑΠ 507/2013, ΑΠ 207/1973 Ε.Ε.Ν 40.698, ΑΠ 1265/1976 Νο.Β 24.892 και 7/2011 γνωμοδότησή μας).

Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, εφόσον, σύμφωνα με όσα εκτίθενται στο ερώτημά σας, με την επιδιωκόμενη αμοιβαία διάθεση (διανομή) ιδανικών μεριδίων, οι κληρονόμοι δεν επιδιώκουν να αποκτήσουν συγκεκριμένο τμήμα του όλου κοινού πράγματος, αλλά περισσότερα η λιγότερα ιδανικά μερίδια από εκείνα που περιήλθαν σ' αυτούς εκ κληρονομιάς, και ως εκ τούτου δεν διανέμεται κοινό πράγμα και δεν λύεται η κοινωνία, η διανομή αυτή είναι σύννομη.

 
Ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου
Νικόλαος Παντελής