Περίληψη
Η κατά το άρ. 32 του ν. 3842/2010 πρόβλεψη δύο διαφορετικών μεθόδων κανονιστικού προσδιορισμού από τον Υπουργό των Οικονομικών της φορολογητέας αξίας των ακινήτων των φυσικών προσώπων ως βάσης επιβολής του ένδικου φόρου, μιας για τα ακίνητα εντός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας τους και μιας άλλης για τα οικόπεδα εκτός του συστήματος αυτού, κατά την οποία η αγοραία τους αξία προσδιορίζεται βάσει της «κατώτερης τιμής» ανά τετραγωνικό μέτρο συγκριτικού στοιχείου σε επίπεδο «δήμου ή κοινότητας» (ή, αν τα στοιχεία αυτά ελλείπουν ή είναι ανεπαρκή ή απρόσφορα, με κάθε άλλο πρόσφορο μέσο), αποβλέπει σε κοινό στόχο, τον προσδιορισμό της πραγματικής αγοραίας αξίας των εν λόγω ακινήτων, ώστε να μην φορολογείται πλασματική φορολογητέα ύλη (ΣτΕ 3833/2014 επταμ.)

Η έκδοση ΥΑ με βάση την ανωτέρω νομοθετική εξουσιοδότηση καθίσταται εν πάση περιπτώσει υποχρεωτική εκ του νόμου, έστω και μετά την πάροδο του έτους φορολογίας στο οποίο αφορά (δηλαδή, εν προκειμένω, των ετών 2011 και 2012), χωρίς, στην τελευταία αυτή περίπτωση, να τίθεται ζήτημα μη επιτρεπτής αναδρομικής ρυθμίσεως της εκδοθησόμενης υπουργικής αποφάσεως, αφού, υπό την αντίθετη εκδοχή, θα καθίστατο ανέφικτη η επιβολή του φόρου στα προαναφερθέντα ακίνητα, με συνέπεια την ανεπίτρεπτη απαλλαγή των υποχρέων για την καταβολή του (ΣτΕ 3833/2014 επταμ.)

Όπως έγινε δεκτό με τη ΣτΕ Ολομ. ΣτΕ 4003/2014 αλλά και σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, και ιδίως από το έτος 2011, οι τιμές των ακινήτων στη Χώρα μειώνονται, τούτο δε προκύπτει και από την έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για το έτος 2012 – Με την προσβαλλόμενη ΥΑ προσδιορίστηκε η αξία των οικοπέδων στις επίδικες περιοχές με βάση συγκριτικά στοιχεία αναγόμενα στο έτος 2010 (για τις περιοχές Παλλήνης και Σπάτων) και στο έτος 2009 (για την περιοχή του Μαραθώνα, για την οποία βεβαιώνεται ότι δεν υπάρχει συγκριτικό στοιχείο το 2010) – Ο καθορισμός της αξίας των ακινήτων για τα έτη 2011, 2012 και 2013 είναι μη νόμιμος, διότι ερείδεται επί μοναδικού και ανεπίκαιρου για τα έτη αυτά συγκριτικού στοιχείου, αναγόμενου, μάλιστα, σε χρονικό σημείο, που δεν είχε επέλθει η προαναφερθείσα υποχώρηση της τιμής των ακινήτων, λόγω της οικονομικής κρίσης της χώρας, ιδίως από το 2011 και μετά – Εξάλλου, ειδικά για τα έτη 2012 και 2013, ο καθορισμός της αξίας των ακινήτων είναι παράνομος για τον επιπλέον λόγο ότι δεν έχουν ληφθεί υπόψη και τα συγκριτικά στοιχεία που υπήρχαν κατά την 1.1.2012 και την 1.1.2013, όπως απαιτεί η ανωτέρω διάταξη, ούτε, άλλωστε, βεβαιώνεται απ’ τη Διοίκηση ότι δεν υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία για τα δυο τελευταία αυτά έτη φορολογίας

 

 

ΣτΕ  1582/2015  ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ  ΤΜΗΜΑ Β΄

 

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 4 Φεβρουαρίου 2015 με την εξής σύνθεση: Ε.  Γαλανού, Αντιπρόεδρος, Προεδρεύουσα, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος, που είχε  κώλυμα, Α.-Γ. Βώρος, Εμμ. Κουσιουρής, Σύμβουλοι, Ειρ. Σταυρουλάκη, Β. Μόσχου, Πάρεδροι.  Γραμματέας η Α. Ζυγουρίτσα.

 

Για να δικάσει την από 31 Οκτωβρίου 2013 αίτηση:

 

των : 1. .........................., κατοίκου Αθηνών, η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Νικόλαο Καραμέτο  (Α.Μ. 24303), που τον διόρισε στο ακροατήριο, 2. ...................., 3. ....................., κατοίκων  Σπάτων, 4. .........................., 5. ............................, κατοίκων Αγίας Παρασκευής, 6. ...............,  κατοίκου Παιανίας, 7. .................., 8. ............, 9. ..................κατοίκων Σπάτων, 10. ....................,  κατοίκου Παιανίας, οι οποίοι παρέστησαν με τον ως άνω δικηγόρο Νικόλαο Καραμέτο, που τον  διόρισαν με πληρεξούσιο, 11. ................., κατοίκου Σπάτων, ο οποίος παρέστη με τον ως άνω  δικηγόρο Νικόλαο Καραμέτο, που τον διόρισε στο ακροατήριο, 12. ..............., 13. .....................,  14. ......................, 15. .................., κατοίκων Σπάτων, οι οποίοι παρέστησαν με τον ως άνω  δικηγόρο Νικόλαο Καραμέτο, που τον διόρισαν με πληρεξούσιο, 16. ................. κατοίκου Σπάτων,  ο οποίος παρέστη με τον ως άνω δικηγόρο Νικόλαο Καραμέτο, στον οποίο δόθηκε προθεσμία  μέχρι τις 9 Φεβρουαρίου 2015 για τη νομιμοποίησή του, 17. ...................., κατοίκου Σπάτων, 18.  .......................... κατοίκου Αρτέμης, 19. ................, 20. .................., 21. ....................., 22.  ........................ 23. ......................, 24. ........................, 25. .................... κατοίκων Σπάτων, 26.  ......................., κατοίκου Ραφήνας, 27. ............................ κατοίκου Αρτέμης, οι οποίοι παρέστησαν  με τον ως άνω δικηγόρο Νικόλαο Καραμέτο, που τον διόρισαν με πληρεξούσιο, 28. ................,  κατοίκου Σπάτων, η οποία παρέστη με τον ως άνω δικηγόρο Νικόλαο Καραμέτο, στον οποίο  δόθηκε προθεσμία μέχρι τις 9 Φεβρουαρίου 2015 για τη νομιμοποίησή του, 29. ......................., 30.  ....................., κατοίκων Αλίμου, 31. ....................., 32. ................., 33. ...................., 34. ..............,  35. ........................, 36. ......................, κατοίκων Παιανίας, 37. ...................., κατοίκου Παλλήνης,  οι οποίοι παρέστησαν με τον ως άνω δικηγόρο Νικόλαο Καραμέτο, που τον διόρισαν με  πληρεξούσιο, 38. ........................, κατοίκου Παλλήνης, ο οποίος παρέστη με τον ως άνω δικηγόρο  Νικόλαο Καραμέτο, στον οποίο δόθηκε προθεσμία μέχρι τις 9 Φεβρουαρίου 2015 και 39. Δήμου  Σπάτων-Αρτέμιδας, που εδρεύει στα Σπάτα Αττικής, ο οποίος παρέστη με τον ως άνω δικηγόρο  Νικόλαο Καραμέτο, που τον διόρισε με απόφασή του ο Δήμαρχος,

 

κατά του Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος παρέστη με τη Γεωργία Μπουρδάκου, Πάρεδρο του  Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

 

Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. ΠΟΛ.1131/5.6.2013  απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ Β΄ 1499/20.6.2013).

 

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Β. Μόσχου.

 

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο των αιτούντων που παρέστησαν, ο οποίος  ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η  αίτηση και την αντιπρόσωπο του Υπουργού, η οποία ζήτησε την απόρριψή της.

 

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου  κ α ι

 

Α φ ο ύ  μ ε λ έ τ η σ ε  τ α  σ χ ε τ ι κ ά  έ γ γ ρ α φ α  Σ κ έ φ θ η κ ε  κ α τ ά  τ ο  Ν ό μ ο

 

1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, για την άσκηση της οποίας έχει καταβληθεί το νόμιμο  παράβολο (υπ’ αριθμ. 1309927, 3724375/2013 ειδικά γραμμάτια παραβόλου, σειράς Α), ζητείται  από τους αιτούντες, οι οποίοι, εκτός του Δήμου Σπάτων-Αρτέμιδος, φέρονται ως κύριοι οικοπέδων  στις περιοχές των Δήμων Σπάτων, Παλλήνης και Μαραθώνα Αττικής, η ακύρωση, κατά το μέρος  που αφορά στις περιφέρειες των Δήμων Σπάτων, Παλλήνης και Μαραθώνα Αττικής, της υπ’ αριθμ.  ΠΟΛ: 1131/5.6.2013 αποφάσεως του Υφυπουργού Οικονομικών με τίτλο «Τιμή ανά τετραγωνικό  μέτρο οικοπέδου δήμου ή κοινότητας, για τα έτη 2011, 2012 και 2013, στις περιοχές όπου δεν  εφαρμόζεται το αντικειμενικό σύστημα, αποκλειστικά για τον προσδιορισμό του φόρου ακίνητης  περιουσίας φυσικών προσώπων» (Β’ 1499/20.6.2013), η οποία εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του  άρθρου 32 παρ. 1 εδ. γ του ν. 3842/2010.

 

2. Επειδή, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη ως προς τους, εκ των  αιτούντων, ....................... και ................ (αριθμ. δικογράφου 16, 28 και 38 αντιστοίχως), οι οποίοι  δεν παρέστησαν με πληρεξούσιο δικηγόρο κατά την συζήτηση της υπόθεσης στο ακροατήριο,  ούτε νομιμοποίησαν τον δικηγόρο που υπογράφει το δικόγραφο της αίτησης με έναν από τους  τρόπους που προβλέπονται στο άρθρο 27 του π.δ/τος 18/1989 (Α΄ 8).

 

3. Επειδή, στο Κεφάλαιο Δ του ν. 3842/2010 «Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης,  αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις» (Α’ 58), όπως ο νόμος αυτός ίσχυε κατά τον  κρίσιμο χρόνο, ορίζονται, υπό τον τίτλο «Φορολογία Ακίνητης Περιουσίας», τα εξής: «Aρθρο 27.  Αντικείμενο του φόρου. 1. Από το έτος 2010 και για κάθε επόμενο, επιβάλλεται φόρος στην  ακίνητη περιουσία που βρίσκεται στην Ελλάδα και ανήκει σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα την 1η  Ιανουαρίου κάθε έτους. 2. Στην έννοια του όρου ακίνητη περιουσία, για την εφαρμογή του νόμου  αυτού, περιλαμβάνονται:…», «Aρθρο 28. Υποκείμενο του φόρου. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο,  ανεξάρτητα από την ιθαγένεια, κατοικία ή έδρα του, φορολογείται για την ακίνητη περιουσία του  που βρίσκεται στην Ελλάδα την 1η Ιανουαρίου του έτους φορολογίας, ανεξάρτητα από τις  μεταβολές που τυχόν επέρχονται κατά τη διάρκεια του έτους αυτού. Υπόχρεοι σε φόρο είναι:…»,  «Aρθρο 30. Προσδιορισμός αξίας ακινήτων. Γενικά. 1. Για τον υπολογισμό φόρου ακίνητης  περιουσίας λαμβάνεται υπόψη η αξία που έχουν τα ακίνητα ή τα εμπράγματα σε αυτά δικαιώματα,  κατά την 1η Ιανουαρίου του έτους φορολογίας. 2…». Περαιτέρω, στην παρ. 1 του άρθρου 32 του  ίδιου νόμου [όπως το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου αυτής προστέθηκε με την παρ. 1 του  άρθρου 24 του Ν. 3943/2011, Α΄ 66/31.3.2011, με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2011] ορίζεται ότι  «Ως φορολογητέα αξία των ακινήτων ή των εμπράγματων σε αυτά δικαιωμάτων των φυσικών  προσώπων ορίζεται το γινόμενο που προκύπτει από τις τιμές εκκίνησης ή αφετηρίας, που  καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 41 και 41Α του ν. 1249/1982, όπως ισχύει,  όπου εφαρμόζεται το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων, επί τους συντελεστές  αυξομείωσης, όπως καθορίζονται κατωτέρω ανά είδος ακινήτου ή κτηρίου… Για τις περιοχές  δήμων ή κοινοτήτων όπου δεν εφαρμόζεται το αντικειμενικό σύστημα, η αξία των οικοπέδων  καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, με βάση την κατώτερη τιμή ανά  τετραγωνικό μέτρο οικοπέδου του δήμου ή της κοινότητας, όπως προκύπτει σύμφωνα με την  παράγραφο 2 του άρθρου 3 του α.ν. 1521/1950, όπως ισχύει. ... Για την εφαρμογή των διατάξεων  των προηγούμενων εδαφίων ως δήμοι και κοινότητες νοούνται οι δήμοι και κοινότητες του ν.  2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α΄).». Περαιτέρω, το άρθρο 36 του αυτού νόμου, το οποίο φέρει τον τίτλο  «Υπολογισμός του φόρου φυσικών προσώπων», προβλέπει στην παρ. 1 ότι η ακίνητη περιουσία  κάθε φυσικού προσώπου φορολογείται χωριστά και στην παρ. 2 [όπως η παράγραφος αυτή  αντικαταστάθηκε με το άρθρο 33 παρ. 1 του ν. 3986/2011 (Α 152/1.7.2011), με ισχύ από  1.1.2011], ότι ο φόρος επιβάλλεται επί της συνολικής [«εκτός αν ορίζεται διαφορετικά», κατ΄  άρθρο 71 παρ. 2 του Ν. 4042/2012 (Α 24/13.2.2012)] αξίας της ακίνητης περιουσίας κάθε  προσώπου, με την εφαρμογή των οριζομένων στην παράγραφο αυτήν φορολογικών συντελεστών,  ανά κλιμάκιο φορολογητέας αξίας ακίνητης περιουσίας, εκ των οποίων στο πρώτο κλιμάκιο, μέχρι  ύψους φορολογητέας αξίας ακίνητης περιουσίας 200.000 ευρώ, επιβάλλεται μηδενικός φόρος.  Εξάλλου, το άρθρο 41 Α του ν.1249/1982 (Α 43), στο οποίο παραπέμπουν οι ως άνω διατάξεις,  προστεθέν με το άρθρο 10 παρ. 1 του ν. 2386/1996 Α 43, προβλέπει ότι η φορολογητέα αξία των  μεταβιβαζομένων με επαχθή αιτία ή αιτία θανάτου, δωρεά ή γονική παροχή ακινήτων, τα οποία  βρίσκονται σε περιοχές στις οποίες δεν έχει εφαρμοστεί το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού  της αξίας τους είτε αυτές είναι εντός είτε είναι εκτός σχεδίου πόλης υπολογίζεται χωριστά για τα επί  του οικοπέδου τυχόν υφιστάμενα κτίσματα, με την εφαρμογή είδους αντικειμενικού συστήματος  και χωριστά για το οικόπεδο ή γήπεδο, με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 3 παρ. 2 του  αν.ν. 1521/1950. Τέλος, το άρθρο 3 παρ. 2 του, δια του ν. 1587/1950 (Α 294) κυρωθέντος,  τροποποιηθέντος και συμπληρωθέντος, αν.ν. 1521/1950 «περί φόρου μεταβιβάσεως ακινήτων» (Α  245), στο οποίο επίσης παραπέμπουν οι ανωτέρω διατάξεις, ορίζει ότι: "διά τον προσδιορισμόν της  αξίας του ακινήτου ή του πραγματικού επί του ακινήτου δικαιώματος ή του πλοίου λαμβάνονται  υπ` όψει και συνεκτιμώνται τα στοιχεία μεταβιβάσεων παρομοίων περιουσιακών στοιχείων, τα  οποία προκύπτουσιν εξ ετέρων συμβολαίων ή εξ εκτιμήσεως γενομένης διά την επιβολήν του  φόρου κληρονομιών, δωρεών και προικών ή εξ άλλων εκτιμήσεων. Εν περιπτώσει καθ` ην  ελλείπουν τα στοιχεία ταύτα ή, κατά την κρίσιν του Οικονομικού Εφόρου, τα υπάρχοντα είναι  ανεπαρκή ή απρόσφορα ενεργείται υπό τούτου προσδιορισμός της αξίας διά χρήσεως παντός  άλλου μέσου”. Η κατά την έννοια του άρθρου 32 του ν. 3842/2010 πρόβλεψη δύο διαφορετικών  μεθόδων κανονιστικού προσδιορισμού από τον Υπουργό των Οικονομικών της φορολογητέας  αξίας των ακινήτων των φυσικών προσώπων ως βάσης επιβολής του ένδικου φόρου, μιας για τα  ακίνητα εντός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας τους και μιας άλλης για τα  οικόπεδα εκτός του συστήματος αυτού, κατά την οποία η αγοραία τους αξία προσδιορίζεται βάσει  της «κατώτερης τιμής» ανά τετραγωνικό μέτρο συγκριτικού στοιχείου σε επίπεδο «δήμου ή  κοινότητας», αποβλέπει σε κοινό στόχο, τον προσδιορισμό της πραγματικής αγοραίας αξίας των εν  λόγω ακινήτων, ώστε να μην φορολογείται πλασματική φορολογητέα ύλη (ΣτΕ 3833/2014 7μ).  Περαιτέρω, όπως έχει γίνει δεκτό (ΣτΕ 4003/2014 Ολ.), αλλά και σύμφωνα με τα διδάγματα της  κοινής πείρας, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, και ιδίως από το έτος 2011, οι τιμές των  ακινήτων στη Χώρα μειώνονται. Ειδικότερα, στην έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος  για το έτος 2012 αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι «Η αποκλιμάκωση των τιμών στην αγορά των  κατοικιών συνεχίστηκε με εντονότερο ρυθμό το 2012, … Ειδικότερα, … οι τιμές των διαμερισμάτων  υποχώρησαν κατά 11,7% το 2012 … έναντι 5,5% το 2011, 4,7% το 2010 και 3,7% το 2009. Από  την αρχή της τρέχουσας κρίσης (γ΄ τρίμηνο του 2008) έως το δ΄ τρίμηνο του 2012 η συνολική  υποχώρηση των τιμών των διαμερισμάτων έφθασε σε ονομαστικούς όρους το 27,9%». Στην  έκθεση του ίδιου για το έτος 2013 αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι «Στην αγορά των κατοικιών η  μείωση των τιμών συνεχίστηκε με υψηλούς ρυθμούς από το 2011 και μετά. Στοιχεία που  συλλέγονται από τα πιστωτικά ιδρύματα δείχνουν ότι οι τιμές των διαμερισμάτων υποχώρησαν  σωρευτικά από το 2008 (μέσο επίπεδο) έως το τελευταίο τρίμηνο του 2013 κατά 33,4%. Τα  στοιχεία που συγκεντρώνονται από τα κτηματομεσιτικά γραφεία δείχνουν ακόμη μεγαλύτερη  μείωση. … Ο κλάδος των επαγγελματικών ακινήτων εμφανίζει επίσης δραματική συρρίκνωση τα  τελευταία έτη … Οι αγοραίες αξίες συρρικνώθηκαν περαιτέρω το 2013 με μέσο ετήσιο ρυθμό … - 16,9% … Η φορολογική επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας στη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης  έχει επιτείνει την ύφεση στην αγορά ακινήτων και έχει αποθαρρύνει σημαντικά τη ζήτηση. Μάλιστα,  η στρέβλωση, η οποία προκαλείται από την ύπαρξη αντικειμενικών αξιών που σε πολλές  περιπτώσεις (π.χ. ακίνητα μεγάλου μεγέθους σε «ακριβές» περιοχές, υποβαθμισμένες περιοχές του  κέντρου της Αθήνας κ.α.) υπερβαίνουν σημαντικά τις εμπορικές αξίες των ακινήτων, οδηγεί σε  τεχνητή υπερφορολόγηση της ακίνητης περιουσίας και σε περαιτέρω, μη ορθολογική πλέον,  συμπίεση των αξιών».

 

4. Επειδή, η ανωτέρω εξουσιοδοτική διάταξη του άρθρου 32 παρ. 1 του ν. 3842/2010 επιτάσσει,  κατά την έννοιά της, την έκδοση της προβλεπόμενης σε αυτήν υπουργικής αποφάσεως για τον  καθορισμό της αξίας των οικοπέδων που βρίσκονται σε περιοχές που δεν ισχύει το αντικειμενικό  σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων, προκειμένου να επιβληθεί και σε αυτά ο φόρος ακίνητης  περιουσίας, ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε, επιβάλλεται «από το έτος 2010 και για κάθε επόμενο»  στην ευρισκόμενη στην Ελλάδα ακίνητη περιουσία «κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου» (άρθρο  27 και 28). Ενόψει τούτου, η έκδοση της εν λόγω αποφάσεως καθίσταται εν πάση περιπτώσει  υποχρεωτική εκ του νόμου, έστω και μετά την πάροδο του έτους φορολογίας στο οποίο αφορά,  χωρίς, στην τελευταία αυτή περίπτωση, να τίθεται ζήτημα μη επιτρεπτής αναδρομικής ρυθμίσεως  της εκδοθησόμενης υπουργικής αποφάσεως, αφού, υπό την αντίθετη εκδοχή, θα καθίστατο  ανέφικτη η επιβολή του φόρου στα προαναφερθέντα ακίνητα, με συνέπεια την ανεπίτρεπτη  απαλλαγή των υποχρέων για την καταβολή του. Υπό τα δεδομένα αυτά, ο λόγος ακυρώσεως, με  τον οποίο προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση, κατά το μέρος που αφορά στα έτη 2011  και 2012, παραβιάζει τις διατάξεις των άρθρων 26 και 43 του Συντάγματος, βάσει των οποίων είναι  ανεπίτρεπτη αναδρομική κανονιστική ρύθμιση, την οποία δεν επιτρέπει και, μάλιστα, ρητώς ο  εξουσιοδοτικός νόμος, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος (ΣτΕ 3833/2014 7μ.).

 

5. Επειδή, κατ’ εξουσιοδότηση της ανωτέρω παραγράφου 1 του άρθρου 32 του ν. 3842/2010  εκδόθηκε αρχικώς η από 16.11.2010 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (B΄ 1811/18.11.2010),  με την καθορίστηκαν, για το έτος 2010, οι τιμές ανά τετραγωνικό μέτρο οικοπέδου δήμου ή  κοινότητας στις περιοχές όπου δεν εφαρμόζεται το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της  αξίας, αποκλειστικά και μόνο για τις ανάγκες επιβολής του φόρου ακίνητης περιουσίας (ΦΑΠ) στα  φυσικά πρόσωπα, ειδικότερα δε για τους Δήμους Παλλήνης και Σπάτων Αττικής η τιμή ανά τ.μ.  ορίσθηκε σε 367 και 320 ευρώ, αντιστοίχως, ενώ δεν περιεχόταν στην απόφαση αυτή τιμή για το  Δήμο Μαραθώνα. Ακολούθως, κατ΄ εξουσιοδότηση της αυτής διατάξεως, εκδόθηκε η  προσβαλλόμενη απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών, με την οποία, αφού ελήφθησαν υπόψη,  όπως αναφέρεται στο προοίμιο αυτής, «οι τιμές από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. που αναφέρονται στην 1η  Ιανουαρίου 2011», καθορίσθηκαν, για τα έτη 2011, 2012 και 2013, οι τιμές ανά τετραγωνικό  μέτρο οικοπέδου δήμου ή κοινότητας στις περιοχές όπου δεν εφαρμόζεται το αντικειμενικό  σύστημα προσδιορισμού της αξίας, αποκλειστικά και μόνο για τις ανάγκες επιβολής του ΦΑΠ στα  φυσικά πρόσωπα, ειδικότερα δε για τους Δήμους Παλλήνης και Σπάτων Αττικής η τιμή ανά τ.μ.  ορίσθηκε σε 500 και 535 ευρώ αντιστοίχως, ενώ για το Δήμο Μαραθώνα σε 280 ευρώ. Για τον  καθορισμό της τιμής αυτής ελήφθησαν υπόψη συγκριτικά στοιχεία που περιλαμβάνονται σε πίνακα  που συνοδεύει το υπ΄ αριθμ. 15701/27.6.2011 έγγραφο του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. Παλλήνης  προς το Υπουργείο Οικονομικών και αφορά σε ακίνητα που μεταβιβάσθηκαν, και ειδικότερα με την:  α) υπ’ αριθμ. 2478/21-9-2010 δήλωση Φ.Μ.Α. για το Δήμο Παλλήνης, β) υπ’ αριθμ. 234/28-1-2010  δήλωση Φ.Μ.Α. για το Δήμο Σπάτων και γ) υπ’ αριθμ. 2709/9-11-2009 δήλωση Φ.Μ.Α. για το Δήμο  Μαραθώνα.

 

6. Επειδή, κατά τη ρητή διατύπωση των αναφερομένων στη σκέψη 5 διατάξεων, για τον  προσδιορισμό της αξίας ακινήτων, για τις ανάγκες επιβολής του ΦΑΠ, λαμβάνεται υπόψη η αξία που  έχουν τα ακίνητα αυτά κατά την 1η Ιανουαρίου του έτους φορολογίας, ειδικότερα δε στις περιοχές  όπου δεν εφαρμόζεται το αντικειμενικό σύστημα, η αξία των οικοπέδων καθορίζεται με απόφαση  του Υπουργού Οικονομικών, με βάση την κατώτερη τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο οικοπέδου του  δήμου ή της κοινότητας, στον οποίο βρίσκεται το ακίνητο, η οποία, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ.  2 του α.ν. 1521/1950, στο οποίο παραπέμπει το άρθρο 32 παρ. 1 του ν. 3842/2010, εξευρίσκεται  με βάση συγκριτικά στοιχεία μεταβιβάσεων παρομοίων περιουσιακών στοιχείων, τα οποία  προκύπτουν από σχετικά συμβόλαια κλπ ή, αν τα στοιχεία αυτά ελλείπουν ή είναι ανεπαρκή ή  απρόσφορα, με κάθε άλλο μέσο (όπως λ.χ. στοιχεία που αφορούν ενυπόθηκα δάνεια, τραπεζικές  αποτιμήσεις, βασιζόμενα σε οποιαδήποτε πρόσφορη και οικονομετρικά άρτια μέθοδο).

 

7. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ακυρωτέα  διότι τα μοναδικά για κάθε περιοχή στοιχεία στα οποία στηρίχθηκε ο προσδιορισμός της τιμής ανά  τετραγωνικό μέτρο οικοπέδου στις περιοχές των τριών αυτών Δήμων είναι απρόσφορα α)  χρονικώς, διότι ανάγονται σε μεταβιβάσεις ακινήτων το έτος 2010, για μεν την περιοχή του Δήμου  Σπάτων πριν (28-1-2010), για δε την περιοχή του Δήμου Παλλήνης λίγο μετά (21-9-2010) την  απόφαση για προσφυγή της Χώρας στο μηχανισμό στήριξης και την υπογραφή του πρώτου  «Μνημονίου» (3-5-2010), χρόνος στον οποίο δεν ήταν ακόμη αισθητές οι επιπτώσεις του στην  κτηματαγορά, ενώ, ως απεδείχθη, έκτοτε, επήλθε σταδιακή κατάρρευση των τιμών των ακινήτων  σε όλη την Επικράτεια, με συνέπεια, οι κατ’ αυτόν τον τρόπο προσδιορισθείσες τιμές να είναι  προδήλως πλασματικές, ως αντικείμενες στο κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας γεγονός ότι η  Χώρα βρίσκεται σε οικονομική ύφεση από τα μέσα του 2010, η οποία έχει ιδίως πλήξει την αγορά  ακινήτων, με συνέπεια, εφεξής, μόνο μείωση της αξίας τους να είναι δικαιολογημένη και β) ελλείψει,  συνεπεία της οικονομικής κρίσης, επαρκών πρωτογενών δεδομένων, η φορολογική διοίκηση θα  μπορούσε να έχει στηριχθεί σε άλλα πρόσφορα για τον έμμεσο προσδιορισμό της αξίας των  ακινήτων, όπως λ.χ. στοιχεία που αφορούν ενυπόθηκα δάνεια, τραπεζικές αποτιμήσεις, βασιζόμενα  σε οποιαδήποτε πρόσφορη και οικονομετρικά άρτια μέθοδο. Λαμβανομένου υπόψη ότι με την  προσβαλλόμενη απόφαση προσδιορίστηκε η αξία των οικοπέδων στις επίδικες περιοχές με βάση  συγκριτικά στοιχεία αναγόμενα στο έτος 2010 (για τις περιοχές Παλλήνης και Σπάτων) και στο έτος  2009 (για την περιοχή του Μαραθώνα, για την οποία, όμως, βεβαιώνεται ότι δεν υπάρχει  συγκριτικό στοιχείο το 2010), ο καθορισμός της αξίας των ακινήτων για τα έτη 2011, 2012 και  2013 είναι πλασματικός, διότι ερείδεται επί μοναδικού και ανεπίκαιρου για τα έτη αυτά συγκριτικού  στοιχείου, αναγόμενου, μάλιστα, σε χρονικό σημείο, που δεν είχε επέλθει η προαναφερθείσα  υποχώρηση της τιμής των ακινήτων, λόγω της οικονομικής κρίσης της χώρας, ιδίως από το 2011  και μετά. Εξάλλου, ειδικά για τα έτη 2012 και 2013, ο καθορισμός της αξίας των ακινήτων είναι  πλασματικός για τον επιπλέον λόγο ότι δεν έχουν ληφθεί υπόψη και τα συγκριτικά στοιχεία που  υπήρχαν κατά την 1.1.2012 και την 1.1.2013, όπως απαιτεί η ανωτέρω διάταξη, ούτε, άλλωστε,  βεβαιώνεται απ’ τη Διοίκηση ότι δεν υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία για τα δυο τελευταία αυτά έτη  φορολογίας.

Με τα δεδομένα αυτά, δεν προκύπτει το έρεισμα της επίμαχης ρύθμισης της  προσβαλλόμενης κανονιστικής απόφασης, κατά το μέρος που αυτή παραδεκτά προσβάλλεται με  την κρινόμενη αίτηση, ώστε να δύναται να ελεγχθεί αν αυτή εξεδόθη εντός των ορίων της  παραπάνω νομοθετικής εξουσιοδότησης. Συνεπώς, για το λόγο αυτό και εν όψει των όσων  εκτέθηκαν στη σκέψη 3, η προσβαλλόμενη απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών, κατά το  μέρος που αναφέρεται στον καθορισμό τιμής ανά τετραγωνικό μέτρο των οικοπέδων για τις  ανάγκες επιβολής του ΦΑΠ στις περιφέρειες του Δήμων Παλλήνης, Σπάτων και Μαραθώνος Αττικής,  πρέπει να ακυρωθεί, παρελκούσης ως αλυσιτελούς, της εξέτασης των λοιπών προβαλλομένων  λόγων ακυρώσεως.

 

Δια ταύτα

 

Απορρίπτει την αίτηση ως προς τους αιτούντες με αριθμούς δικογράφου 16, 28 και 38.

 

Δέχεται την αίτηση ως προς τους λοιπούς αιτούντες και ακυρώνει εν μέρει την υπ’ αριθμ. ΠΟΛ.1131/5.6.2013 απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών (Β 1499) κατά το σκεπτικό και

 

Διατάσσει την απόδοση του κατατεθέντος παραβόλου στους εν λόγω αιτούντες.

 

Επιβάλλει συμμέτρως στους αιτούντες με αριθμούς δικογράφου 16, 28 και 38 τη δικαστική δαπάνη  του Δημοσίου, που ανέρχεται σε τετρακόσια εξήντα (460) ευρώ.

 

Επιβάλλει στο Δημόσιο τη δικαστική δαπάνη των λοιπών αιτούντων, που ανέρχεται σε εννιακόσια  είκοσι (920) ευρώ.

 

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 10 Φεβρουαρίου 2015 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια  συνεδρίαση της 29ης Απριλίου 2015.

 

Η Προεδρεύουσα Αντιπρόεδρος                                                                Η Γραμματέας     Ε. Γαλανού                                                                                                Α. Ζυγουρίτσα    

 

Πηγή: Taxheaven