Αρ. Πρωτ.: Δ21/166
ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Διεύθυνση Διεθνών Σχέσεων
Τμήμα Ασφάλισης, Συντάξεων και Παροχών Ασθενείας Ε.Ε.
Ταχ. Δ/νση: Αγ. Κων/νου 8, 10241 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6783675 - 210 6783662
Email: tm.asf.sint.par.ee@efka.gov.gr
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ αρ. 53
ΘΕΜΑ: Ορισμός αρμόδιων Υπηρεσιών ΕΦΚΑ για τον προσδιορισμό της εφαρμοστέας νομοθεσίας των δημοσίων υπαλλήλων - Διαδικασία έκδοσης του φορητού εγγράφου Α1 για υπαλλήλους του Δημοσίου στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών Κανονισμών (ΕΚ) 883/04 & 987/09.
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν.4387/2016, από 01.01.2017, οι υπάλληλοι - λειτουργοί του Δημοσίου, καθώς και τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, υπάγονται στο ασφαλιστικό - συνταξιοδοτικό καθεστώς του ΕΦΚΑ, στον οποίο και αποδίδονται οι σχετικές εισφορές. Για οικονομία λόγου, η έννοια του "δημοσίου υπαλλήλου" στην παρούσα εγκύκλιο, περιλαμβάνει το σύνολο των προαναφερόμενων προσώπων.
Στις αρμοδιότητες που περιέρχονται στον ΕΦΚΑ περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων και η έκδοση του φορητού εγγράφου Α1 (Portable Document ή PD A1), με το οποίο προσδιορίζεται η νομοθεσία κοινωνικής ασφάλισης που εφαρμόζεται βάσει των διατάξεων των ευρωπαϊκών Κανονισμών (ΕΚ) 883/04 και 987/09 στις περιπτώσεις δημοσίων υπαλλήλων που ασκούν δραστηριότητα και σε άλλο/-α κράτος/-η μέλος/-η της ΕΕ, χώρα/-ες του ΕΟΧ και/ή στην Ελβετία.
Το έντυπο Α1 χορηγείται σε δημόσιο υπάλληλο κατ' εφαρμογή των άρθρων 11 και 13 του Τίτλου ΙΙ του Καν. (ΕΚ) 883/2004. Συγκεκριμένα:.
α. Σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 3 στοιχείο β' του βασικού Κανονισμού (ΕΚ) 883/04: Με την επιφύλαξη των άρθρων 12 έως 16: α).... β) ο δημόσιος υπάλληλος υπάγεται στη νομοθεσία του κράτους μέλους στο οποίο ανήκει η υπηρεσία που τον απασχολεί. Στην περίπτωση αυτή (απόσπαση/τοποθέτηση δημοσίου υπαλλήλου σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε.), συμπληρώνεται το πεδίο 3.5 «Δημόσιος υπάλληλος» του PD Α1.
β. Σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 4 του Κανονισμού (ΕΚ) 883/2004: Το πρόσωπο που απασχολείται ως δημόσιος υπάλληλος σε ένα κράτος μέλος και το οποίο ασκεί μισθωτή ή/και μη μισθωτή δραστηριότητα σε ένα ή περισσότερα άλλα κράτη μέλη, υπάγεται στη νομοθεσία του κράτους μέλους στο οποίο ανήκει η υπηρεσία που τον απασχολεί. Στην περίπτωση αυτή, συμπληρώνεται το πεδίο 3.9 «Εργαζόμενος ως δημόσιος υπάλληλος σε ένα κράτος και ως μισθωτός/μη μισθωτός σε ένα ή περισσότερα άλλα κράτη».
Έντυπο Α1 δεν εκδίδεται σε περίπτωση που ο δημόσιος υπάλληλος βρίσκεται σε άδεια άνευ αποδοχών.
Επίσης, σε περίπτωση συνταξιούχου που ασκεί μισθωτή ή μη μισθωτή δραστηριότητα σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη, η έκδοση του Α1 γίνεται με βάση τις σχετικές διατάξεις του Τίτλου ΙΙ των ευρωπαϊκών Κανονισμών χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ιδιότητα του συνταξιούχου.
Διαδικασία και δικαιολογητικά για την έκδοση του φορητού εγγράφου Α1 στις περιπτώσεις υπαλλήλων του ελληνικού δημοσίου
Σύμφωνα με το Π.Δ. 8/2019, αρμόδια για τη διαχείριση ασφαλιστικών θεμάτων των διακινούμενων σε χώρες της ΕΕ, του ΕΟΧ, ή στην Ελβετία, είναι τα Τμήματα Ασφάλισης & Εισφορών των Τοπικών Διευθύνσεων του ΕΦΚΑ. Με την παρούσα εγκύκλιο ορίζεται ότι κατά το μεταβατικό διάστημα και μέχρι την πλήρη υλοποίηση του Οργανογράμματος, η εν λόγω αρμοδιότητα, στις περιπτώσεις υπαλλήλων του Δημοσίου, θα ασκείται από τα Τμήματα Εσόδων των Υποκαταστημάτων Μισθωτών, με βάση την έδρα της (τοπικής) Υπηρεσίας του Δημοσίου που απασχολεί τον εργαζόμενο.
Στις περιπτώσεις απόσπασης/τοποθέτησης δημοσίου υπαλλήλου σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε., η αίτηση για τον προσδιορισμό της εφαρμοστέας νομοθεσίας και κατ' επέκταση την εξαίρεση από την υποχρέωση καταβολής εισφορών σε άλλο κράτος μέλος υποβάλλεται είτε από την Υπηρεσία του ενδιαφερόμενου, είχε από την αρμόδια για αποσπάσεις/μετακινήσεις Διεύθυνση Προσωπικού του Υπουργείου στο οποίο ανήκει η Υπηρεσία, ή από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να συνοδεύεται από την Απόφαση Απόσπασης στην οποία και θα καθορίζεται η χρονική διάρκεια της απόσπασης.
Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η αίτηση θα πρέπει να συνοδεύεται από βεβαίωση της αρμόδιας Δ/νσης Προσωπικού, στην οποία θα αναγράφεται ότι: α) ο ενδιαφερόμενος δεν τελεί σε άδεια άνευ αποδοχών και β) η Υπηρεσία έχει λάβει γνώση για την άσκηση της συγκεκριμένης μισθωτής ή μη μισθωτής δραστηριότητάς του στο εξωτερικό και την εγκρίνει. Με αυτόν τον τρόπο, θα διασφαλίζεται ότι η απασχόληση είναι σύμφωνη με τις οικείες διοικητικές διατάξεις που ρυθμίζουν την εξωυπηρεσιακή απασχόληση των δημοσίων υπαλλήλων.
Περαιτέρω, θα πρέπει να αναζητούνται τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
1. Φωτοαντίγραφο αστυνομικού δελτίου ταυτότητας ή διαβατηρίου του ενδιαφερόμενου.
2. Πιστοποιητικό Υπηρεσιακών Μεταβολών.
3. Φωτοαντίγραφο πρόσφατου εκκαθαριστικού μισθοδοσίας, όπου και αναγράφονται οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές.
4. Στις περιπτώσεις εφαρμογής του άρθρου 13, δικαιολογητικά σχετικά με τη δραστηριότητα
που ασκείται στο άλλο κράτος μέλος (π.χ. σύμβαση με τον εργοδότη της αλλοδαπής, χρονοδιάγραμμα εργασίας ή αποδεικτικά σύστασης επιχείρησης στην αλλοδαπή κ.α.). Είναι επίσης δυνατή η αναζήτηση περαιτέρω πληροφοριών από τον ασφαλιστικό φορέα του εξωτερικού.
5. Το ερωτηματολόγιο που επισυνάπτεται στην παρούσα, συμπληρωμένο από τον ενδιαφερόμενο.
6. Υπεύθυνη Δήλωση, με την οποία ο αιτών δηλώνει ότι, εξ όσων γνωρίζει, έχει απαντήσει ορθά σε όλες τις ερωτήσεις και έχει λάβει γνώση για το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθούν έλεγχοι με συνέπεια την αναδρομική ανάκληση του εντύπου.
Κατόπιν έκδοσης του Α1, η αρμόδια μονάδα του ΕΦΚΑ το αποστέλλει στον ενδιαφερόμενο, κοινοποιώντας αντίγραφο αυτού στην Υπηρεσία του καθώς και στους προσδιορισμένους για θέματα εφαρμοστέας νομοθεσίας Οργανισμούς των εμπλεκόμενων κρατών μελών. Στο διαβιβαστικό έγγραφο θα πρέπει να επισημαίνεται ότι η Υπηρεσία του δημοσίου υπαλλήλου, ή η αρμόδια για αποσπάσεις/μετακινήσεις Διεύθυνση Προσωπικού του Υπουργείου στο οποίο ανήκει αυτή, «οφείλει να ενημερώσει τον ΕΦΚΑ για οποιαδήποτε υπηρεσιακή μεταβολή επηρεάζει την ισχύ του Α1 (π.χ. ανάκληση/διακοπή απόσπασης, λύση υπαλληλικής σχέσης), ώστε να εξεταστεί εκ νέου ποια νομοθεσία είναι εφαρμοστέα, με βάση τα πραγματικά περιστατικά». Το φορητό έγγραφο Α1 μπορεί να ανακληθεί αναδρομικά.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 16 του βασικού Κανονισμού (ΕΚ) 883/04: "Δύο ή περισσότερα κράτη μέλη, οι αρμόδιες αρχές των εν λόγω κρατών μελών ή οι οργανισμοί που έχουν ορισθεί από τις αρχές αυτές μπορούν να προβλέψουν, με κοινή συμφωνία, προς το συμφέρον ορισμένων προσώπων ή ορισμένων κατηγοριών προσώπων, εξαιρέσεις από τα άρθρα 11 έως 15". Για την εφαρμογή του ως άνω άρθρου, το αίτημα υποβάλλεται στην Αρμόδια Αρχή που για την Ελλάδα είναι η Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων.
Κατά την έκδοση του Α1 θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η από 18.10.2017 Σύσταση αριθμ. Α1 της Διοικητικής Επιτροπής για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, σχετικά με την έκδοση της βεβαίωσης που αναφέρεται στο άρθρο 19 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 987/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, με την οποία δίνονται, μεταξύ άλλων, συστάσεις στα κράτη μέλη, προκειμένου να αποτρέπεται η παραποίηση του φορητού εγγράφου A1 και να μπορεί να επαληθευτεί εύκολα και γρήγορα η γνησιότητά του. Επισημαίνουμε, με την αφορμή αυτή, ότι, οι αρμόδιες υπηρεσίες θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να τηρούν αρχείο των εκδοθέντων Α1, ηλεκτρονικό (αρχείο excel) και φυσικό, πρωτίστως για λόγους ασφάλειας, αλλά και για στατιστικούς, δεδομένου ότι σχετικά στοιχεία ζητούνται σε ετήσια βάση από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Επισημαίνουμε ότι οι ως άνω οριζόμενες διαδικασίες για την έκδοση και χορήγηση των φορητών εγγράφων Α1 δεν θα διενεργούνται από τις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ στις περιπτώσεις εν ενεργεία στρατιωτικών των Ενόπλων Δυνάμεων & του Λιμενικού Σώματος.
Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΛΑΡΗΣ
Ακριβές Αντίγραφο
Η Προϊσταμένη του Τμήματος Ασφάλισης, Συντάξεων και Παροχών Ασθενείας ΕΕ
Αμαλία Λαγουδάκη
Πηγή: Taxheaven
