Αθήνα, 22 Φεβρουαρίου 2019
Αριθ. πρωτ.: 2/ 17256/ΔΠΔΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Ταχ. Δ/νση: Παν/μίου 37 10165 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 33 38 487
210 33 38 210
210 33 38 384
210 33 38 474
210 33 38 353
 
ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ
 
Θέμα: Κατάρτιση Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2020-2023

Α. Γενικά

Στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η χώρα μας, όπως και όλες οι υπόλοιπες χώρες μέλη της Ευρωζώνης, καλείται να υποβάλει την ερχόμενη άνοιξη τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό προγραμματισμό της, με τη μορφή του Προγράμματος Σταθερότητας («Stability Programme»). Στο ίδιο πλαίσιο, ο νόμος 4270/2014 (ΦΕΚ 143 Α') για τις αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας, προβλέπει μεταξύ άλλων την υποχρέωση κατάρτισης Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ), το οποίο δίνει μια σαφή εικόνα των δημοσιονομικών ορίων και των δεσμεύσεων, που αναλαμβάνονται για την επόμενη περίοδο, των βασικών πολιτικών κατευθύνσεων, καθώς και των προτεραιοτήτων της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Το ΜΠΔΣ θέτει συγκεκριμένους στόχους, χρονοδιαγράμματα και δείκτες υλοποίησης στην προσπάθεια εξορθολογισμού και ελέγχου των δαπανών και επίτευξης των εκάστοτε δημοσιονομικών στόχων. Παράλληλα, θέτει τα ανώτατα όρια δαπανών για όλη την περίοδο για τα Υπουργεία, καθώς και τους στόχους ισοζυγίου για τους λοιπούς φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.

Στο πλαίσιο αυτό, το ΜΠΔΣ περιλαμβάνει τα όρια των προϋπολογισμών σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και δεν εστιάζει μόνο στην Κεντρική Διοίκηση, αλλά στη Γενική Κυβέρνηση, ως ένα ενιαίο σύνολο.

Το ΜΠΔΣ 2020-2023 θα περιλαμβάνει την περιγραφή και αξιολόγηση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων των δύο προηγούμενων ετών (2017-2018), καθώς και τις προβλέψεις των δημοσιονομικών προοπτικών για α) το τρέχον έτος (2019), β) το έτος προϋπολογισμού (2020) και γ) τα τρία επόμενα έτη (2021-2023).

Για την κατάρτιση του Προγράμματος Σταθερότητας και του ΜΠΔΣ απαιτείται η ουσιαστική και ενεργή συμμετοχή όλων των Υπουργείων και λοιπών φορέων και ιδιαίτερα των Γενικών Διευθύνσεων Οικονομικών Υπηρεσιών, δεδομένου ότι είναι οι αρμόδιοι φορείς που οφείλουν να υλοποιήσουν τον συνολικό δημοσιονομικό σχεδιασμό, όπως αντανακλάται στις επιμέρους δεσμεύσεις του ΜΠΔΣ, τόσο σε κεντρικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο εποπτευόμενων φορέων. 

Υπενθυμίζεται ότι η χώρα έχει δεσμευθεί στην υλοποίηση συγκεκριμένων δημοσιονομικών στόχων για την περίοδο 2019-2022, οι οποίοι προβλέπουν την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης σε όρους Ενισχυμένης Εποπτείας.

Β. Η συμβολή των φορέων στην κατάρτιση του ΜΠΔΣ 2020-2023

ΒΑΣΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Στο πλαίσιο της κατάρτισης του ΜΠΔΣ, σε πρώτη φάση οι φορείς (Υπουργεία, Αποκεντρωμένες Διοικήσεις - εποπτευόμενοι φορείς, ΑΔΑ) καλούνται να εξειδικεύσουν το ΒΑΣΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ της περιόδου που καλύπτει α) το τρέχον έτος (2019), β) το έτος του επόμενου προϋπολογισμού (2020) και γ) τα τρία επόμενα έτη (2021-2023).

Ως ΒΑΣΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ορίζεται η διενέργεια προβλέψεων εσόδων και εξόδων ανά έτος για όλη την περίοδο 2019-2023, λαμβάνοντας υπόψη τα κατωτέρω:

α. Τις ενδεικτικές μακροοικονομικές προβλέψεις για τη συγκεκριμένη περίοδο (ρυθμός ανάπτυξης, ανεργία, πληθωρισμός κ.λπ.) όπως παρουσιάζονται στον Πίνακα 2, λαμβάνοντας υπόψη ότι ενδέχεται να επικαιροποιηθούν, και

β. Τις επικαιροποιημένες αποδόσεις των παρεμβάσεων δαπανών και εσόδων που ίσχυαν μέχρι τώρα.

Επομένως, το σενάριο βάσης είναι η προβολή της εξέλιξης των δημοσιονομικών μεγεθών των φορέων της γενικής κυβέρνησης, κάτω από συγκεκριμένες μακροοικονομικές υποθέσεις για τη συνολική επίδοση της οικονομίας, χωρίς πρόσθετες δημοσιονομικές παρεμβάσεις και νέες πολιτικές, πέραν εκείνων που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί μέχρι σήμερα.

Η έγκαιρη και συνεπής κατάρτιση του Βασικού Σεναρίου τόσο σε επίπεδο Υπουργείου, όσο και σε επίπεδο εποπτευόμενων φορέων θα γίνει με ευθύνη του Γενικού Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του κάθε Υπουργείου.

Το σενάριο βάσης που θα εκπονήσουν οι φορείς θα πρέπει να είναι ρεαλιστικό και ακριβές και να αποτυπώνει τις καλύτερες δυνατές προβλέψεις για τις δημοσιονομικές επιδόσεις των φορέων σε όλη την υπό εξέταση περίοδο.

Γ. Η τεχνική κατάρτισης του Βασικού Σεναρίου

Από τεχνικής πλευράς η κατάρτιση του Βασικού Σεναρίου θα γίνει από τον κάθε φορέα, ως εξής:

Βήμα 1°: Έτος βάσης για τη διενέργεια προβλέψεων

Ως βάση για τη διενέργεια προβολών των εσόδων - εξόδων στο διάστημα 2019-2023, θα ληφθούν υπόψη τα απολογιστικά στοιχεία του 2018. Ειδικά για τους εποπτευόμενους φορείς, τα στοιχεία που θα χρησιμοποιηθούν για το αποτέλεσμα του 2018 θα είναι αυτά που πρόκειται να κοινοποιηθούν στην ΕΛΣΤΑΤ και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, στο πλαίσιο της ετήσιας υποβολής στοιχείων.

Βήμα 2°: Μακροοικονομικές προβλέψεις

Κατά το μέρος που κάποια από τα στοιχεία των εσόδων-εξόδων των εποπτευόμενων φορέων για την περίοδο 2019-2023, όπως έχουν προκύψει από το Βήμα 1, εξαρτώνται από την εξέλιξη των μακροοικονομικών προβλέψεων για την ελληνική οικονομία (Πίνακας 2 του Παραρτήματος), τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να αναπροσαρμοσθούν, ώστε να ενσωματώσουν τις προβλέψεις αυτές για το διάστημα 2019-2023 (π.χ. αν κάποια από τα λοιπά έξοδα, δηλαδή προμήθειες, καύσιμα κ.λπ., συνδέονται με τον πληθωρισμό, αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη. Επίσης, αν κάποια από τα λοιπά έσοδα συνδέονται με τον ονομαστικό ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας ή τη συνολική ζήτηση, θα γίνει ανάλογη προβολή βάσει των προβλέψεων μεταβολής του ονομαστικού ΑΕΠ ή της συνολικής ζήτησης κ.λπ.).

1. Κεντρική Διοίκηση (Υπουργεία και Αποκεντρωμένες Διοικήσεις)

Οι οροφές δαπανών για τον Κεντρικό Φορέα/Υπουργείο σας για το 2019 καθορίζονται από τον προϋπολογισμό του 2019. Για τα επόμενα χρόνια 2020-2023 σας αποστέλλονται με την παρούσα εγκύκλιο οι οροφές δαπανών επανεκτιμημένες με σημείο εκκίνησης τον προϋπολογισμό του 2019 (για το έτος 2023 έχει γίνει υπόθεση ότι -σε γενικές γραμμές-θα κινηθεί στα όρια του 2022).

Στις προαναφερόμενες οροφές περιλαμβάνονται διακριτά και οι Ανεξάρτητες Αρχές, οι οποίες αποτελούν ειδικούς φορείς των αντίστοιχων Υπουργείων.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προαναφερθείσες οροφές δαπανών, αλλά και το ευρύτερο μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί η χώρα, οι ΓΔΟΥ θα πρέπει να υποβάλουν επικαιροποιημένες ρεαλιστικές εκτιμήσεις για καθένα από τα έτη του ΜΠΔΣ 2020¬2023 ενσωματώνοντας πλέον όλες τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις και νέες πολιτικές που έχουν θεσμοθετηθεί μέχρι σήμερα. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται αιτιολόγηση κάθε ετήσιας απόκλισης (θετικής ή αρνητικής), από τις οροφές δαπανών του Πίνακα 1, σε σχετική έκθεση του οικείου προϊσταμένου οικονομικών υπηρεσιών.

Σημειώνεται ότι στον πίνακα 4 (στοιχεία ΠΔΕ), θα αποτυπώνονται οι προβλέψεις, κατ' έτος, για τα ποσά του προϋπολογισμού του ΠΔΕ που αναμένεται να κατανεμηθούν από το Υπουργείο σε νομικά πρόσωπα εντός Γενικής Κυβέρνησης, σε φορείς εκτός Γενικής Κυβέρνησης και σε αυτά που αναμένεται να διατεθούν απευθείας από το Υπουργείο. Για την ορθή αποτύπωση των μεγεθών του πίνακα είναι απαραίτητη η συνεννόηση με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, έτσι ώστε τα μεγέθη που θα αποτυπωθούν στον εν λόγω πίνακα να συνάδουν με την κατανομή των κονδυλίων του ΠΔΕ του αρμόδιου Υπουργείου.

Ιδανικά, σε ό,τι αφορά τους φορείς εντός Γενικής Κυβέρνησης, θα βοηθούσε η αποτύπωση των κατανομών διακριτά ανά νομικό πρόσωπο. Στις περιπτώσεις Υπουργείων που εποπτεύουν μεγάλο αριθμό νομικών προσώπων και δεν είναι εφικτή η διακριτή αποτύπωση μπορεί να γίνει ομαδοποίηση (π.χ. Οργανισμοί Λιμένων). Σε κάθε περίπτωση, τα νομικά πρόσωπα του Υπουργείου που απορροφούν σημαντικά κονδύλια από τον συνολικό προϋπολογισμό του ΠΔΕ πρέπει να αποτυπώνονται διακεκριμένα στον πίνακα.

Σημείωση: Θα πρέπει να επισημανθεί ότι σύμφωνα με το Ν. 4270/2014 αμέσως μετά την ψήφιση του ΜΠΔΣ, οι οροφές για τα δύο πρώτα έτη του ΜΠΔΣ καθίστανται δεσμευτικές για την κατάρτιση και εκτέλεση του Προϋπολογισμού των ετών αυτών.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί κατά την εκτίμηση του ύψους των επιχορηγήσεων/αποδιδόμενων πόρων Τακτικού Προϋπολογισμού και ΠΔΕ που προγραμματίζουν να μεταβιβάσουν τα εποπτεύοντα Υπουργεία στους φορείς τους, αφού βάσει αυτών, οι εποπτευόμενοι φορείς συντάσσουν τις προβλέψεις τους (Προϋπολογισμό και ΜΠΔΣ). Ένας βασικός έλεγχος που θα πρέπει να γίνεται από τις ΓΔΟΥ των Υπουργείων είναι κατά πόσο το άθροισμα των εσόδων από μεταβιβάσεις από τον Τακτικό Π/Υ και το ΠΔΕ, όλων των φορέων του Υπουργείου, ισούται με την αντίστοιχη δαπάνη του Υπουργείου (ή είναι μεγαλύτερο από αυτήν, μόνο για την περίπτωση φορέων που επιχορηγούνται από περισσότερα του ενός Υπουργεία). Είναι προφανές ότι για να αποφευχθούν παρόμοιες στρεβλώσεις απαιτείται προγραμματισμός και στενή συνεργασία μεταξύ των ΓΔΟΥ και των εποπτευόμενων φορέων.

Οι συμπληρωμένοι Πίνακες 3 και 4 του Υπουργείου θα σταλούν με ευθύνη του Γενικού Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου στη ΔΠΔΣ.

2. Εποπτευόμενοι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης

2.1. ΑΔΑ, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ, ΑΕ

Ο υποτομέας των Νομικών Προσώπων, ο οποίος αριθμεί σε εκατοντάδες φορείς, αποτελείται από το σύνολο των νομικών προσώπων εντός Γενικής Κυβέρνησης, που εποπτεύονται από τα Υπουργεία, ή αποτελούν Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές (ΑΔΑ) με ξεχωριστή νομική προσωπικότητα (που δεν αποτελούν ειδικούς φορείς Υπουργείων).

Για την παραγωγή αξιόπιστων και συνεκτικών δημοσιονομικών προβλέψεων, έγκαιρα, είναι εξαιρετικά κρίσιμο οι Διευθύνσεις Οικονομικών Υπηρεσιών των Υπουργείων να ενημερώσουν εγκαίρως τα Νομικά Πρόσωπα εποπτείας τους, καθώς και τις ΑΔΑ, για την εκτιμώμενη κατανομή των επιχορηγήσεων και αποδιδόμενων πόρων του Τακτικού Προϋπολογισμού (ΤΠ) και του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) για κάθε έτος της περιόδου του ΜΠΔΣ.

Τα Νομικά Πρόσωπα, στη συνέχεια, πρέπει εγκαίρως να καταρτίσουν και να υποβάλουν ρεαλιστικές και συνεκτικές δημοσιονομικές προβλέψεις στις ΓΔΟΥ των εποπτευόντων Υπουργείων, με προσπάθεια συγκράτησης των λειτουργικών δαπανών και εξέταση της δυνατότητας αύξησης των ιδίων εσόδων τους. Στην προσπάθεια αυτή πρέπει όλοι οι φορείς να λάβουν υπόψη τα απολογιστικά τους στοιχεία, το γενικότερο δημοσιονομικό πλαίσιο, τις μακροοικονομικές προβλέψεις, τις κατευθύνσεις των ΓΔΟΥ των Υπουργείων και τυχόν ιδιαίτερα γεγονότα που αναμένεται ρεαλιστικά να επηρεάσουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του φορέα κατά την περίοδο του ΜΠΔΣ.

Οι προτάσεις των φορέων που θα υποβληθούν, θα αξιολογηθούν διακριτά (δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στους σημαντικούς από πλευράς δημοσιονομικού αποτελέσματος φορείς) από τις ΓΔΟΥ των Υπουργείων σε ό,τι αφορά τη μεταξύ τους συνέπεια, αλλά και την αξιοπιστία τους και εφόσον είναι σύμφωνες με τους δημοσιονομικούς στόχους/πολιτικές του Υπουργείου, αλλά και το γενικότερο δημοσιονομικό πλαίσιο, θα υποβληθούν στο ΓΛΚ για την τελική αξιολόγηση.

Κατά το παρελθόν διαπιστώθηκε ότι υποβλήθηκαν μη ρεαλιστικές προβλέψεις από ορισμένα Νομικά Πρόσωπα και μάλιστα υποεκτιμημένες σε όρους δημοσιονομικού αποτελέσματος. Τονίζεται ότι τέτοιες προτάσεις δεν πρέπει να γίνουν αποδεκτές από τις ΓΔΟΥ των Υπουργείων, γιατί οδηγούν στον προσδιορισμό μη ρεαλιστικού δημοσιονομικού αποτελέσματος και στην επακόλουθη λήψη αποφάσεων πολιτικής που βασίζονται σε εσφαλμένα δεδομένα. Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνουμε τη διάταξη της παρ.3 του άρθρου 45 του ν.4270/2014, σύμφωνα με την οποία απαιτείται αιτιολόγηση κάθε ετήσιας απόκλισης (θετικής ή αρνητικής) άνω του 5% κατ' έτος, με βάση τα πραγματοποιηθέντα κατά την τελευταία χρήση έσοδα ή έξοδα του φορέα, σε σχετική έκθεση του οικείου προϊσταμένου οικονομικών υπηρεσιών.

Ειδικά για τις ΑΔΑ, η υποβολή των προβλέψεών τους γίνεται στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, κατά τα οριζόμενα στην παρ.1 του άρ.45 του ν.4270/2014, αφού ληφθεί υπόψη η ανάγκη να συνδυαστεί η λειτουργική τους ανεξαρτησία και η εκπλήρωση των σκοπών τους, με την επίτευξη του καλύτερου δυνατού δημοσιονομικού αποτελέσματος.
Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου και Ανώνυμες Εταιρίες

Οι φορείς που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία οφείλουν να συμπληρώσουν τον Πίνακα 6 του Παραρτήματος.

Σε γενικές γραμμές, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα ενός Νομικού Προσώπου που τηρεί τα λογιστικά του βιβλία σε δεδουλευμένη βάση είναι το αποτέλεσμα, όπως αυτό προσδιορίζεται από την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως, αφού ληφθούν υπόψη τα κατωτέρω:

Α) εξαιρεθούν
1. οι αποσβέσεις,
2. οι πάσης φύσεως προβλέψεις (π.χ. αποζημίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία),
3. οι ζημιές - κέρδη από την πώληση περιουσιακών στοιχείων (παγίου ή κυκλοφορούντος ενεργητικού),
4. οι τυχόν συναλλαγματικές διαφορές, καθώς και οι διαφορές αποτίμησης στοιχείων ενεργητικού και παθητικού,
5. οι αναλογούσες στη χρήση επιχορηγήσεις αποσβεσμένων περιουσιακών στοιχείων,
6. οι αναπροσαρμογές αξίας παγίων περιουσιακών στοιχείων.

Β) συνυπολογιστούν
1. η καθαρή κτήση (αγορές μείον πωλήσεις σε αξίες κτήσεως) περιουσιακών στοιχείων της ομάδας 1 του ΕΓΛΣ (πλην του λογαριασμού 18 του ΕΓΛΣ),
2. οι αγορές της ομάδας 2 του ΕΓΛΣ,
3. ο εκτιμώμενος φόρος εισοδήματος ή φόρος ακίνητης περιουσίας, καθώς και τα τυχόν μερίσματα που ο φορέας αναμένεται να αποδώσει στον Κρατικό Προϋπολογισμό.

Σε ό,τι αφορά τα έσοδα, στις γραμμές των επιχορηγήσεων, τακτικού Π/Υ & ΠΔΕ, πρέπει να καταγράφονται τα ποσά που αναμένεται να εισπραχθούν σε κάθε ένα από τα έτη του ΜΠΔΣ. Οι προβλέψεις των ιδίων εσόδων των οργανισμών πρέπει να είναι ρεαλιστικές και να περιλαμβάνουν το μέρος εκείνο των εκτιμώμενων δεδουλευμένων κατ' έτος εσόδων που αναμένεται, με σχετική βεβαιότητα, να εισπραχθεί στο μέλλον.

Ο συγκεντρωτικός πίνακας των εποπτευομένων φορέων του Υπουργείου, μαζί με τους αναλυτικούς πίνακες κάθε φορέα διακριτά, θα σταλούν με ευθύνη του Γενικού Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου στην υπηρεσία μας.

Τεχνικές παρατηρήσεις

1. Οι εισροές από τον Κρατικό Προϋπολογισμό (Τακτικό και ΠΔΕ) που προβλέπει ο φορέας ως έσοδο για κάθε έτος του ΜΠΔΣ πρέπει να ισούνται με το ποσό που εμφανίζει το Υπουργείο ως εκροή για το αντίστοιχο έτος.
2. Στην γραμμή «επιχορηγήσεις από τακτικό προϋπολογισμό» καταχωρούνται τόσο η τακτική όσο και ενδεχόμενη έκτακτη επιχορήγηση. Επίσης, καταχωρούνται και οι τυχόν αποδόσεις εσόδων που γίνονται στο φορέα μέσω του τακτικού προϋπολογισμού. Τέλος, στην ίδια γραμμή καταχωρούνται από τον φορέα και τα ποσά που τυχόν αναμένεται να εισπράξει μέσω του τακτικού προϋπολογισμού ως αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.
3. Στην γραμμή «επιχορηγήσεις από ΠΔΕ» καταχωρούνται τα αναμενόμενα ποσά επιχορηγήσεων από το ΠΔΕ είτε αφορά το εθνικό σκέλος, είτε το συγχρηματοδοτούμενο, ανεξάρτητα αν στα λογιστικά βιβλία του φορέα λογιστικοποιούνται ως αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ή όχι. Σε κάθε περίπτωση, το ποσό της επιχορήγησης θα πρέπει να ισούται με το ποσό που εμφανίζει το Υπουργείο ως εκροή για το αντίστοιχο έτος.
4. Στην γραμμή «επιχορηγήσεις από ΕΕ» καταχωρούνται τα ποσά που ο φορέας αναμένεται να εισπράξει απευθείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι τα ποσά του συγχρηματοδοτούμενου ΠΔΕ.
5. Στην γραμμή «Λοιπές Επιχορηγήσεις» καταχωρούνται τα ποσά που προέρχονται από τυχόν επιχορηγήσεις άλλων φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, ή τυχόν άλλες επιχορηγήσεις (που όμως δεν προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό: τακτικό ή ΠΔΕ).
6. Σε κάθε περίπτωση οι εισροές από τον Κρατικό Προϋπολογισμό πρέπει να λογίζονται στις αντίστοιχες γραμμές επιχορηγήσεων του πίνακα και όχι σε άλλη γραμμή εσόδου (πχ λοιπά έσοδα), ανεξάρτητα από τον σκοπό για τον οποίο δίνονται, προκειμένου να είναι εφικτή η ενοποίηση των οικονομικών καταστάσεων σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης.
7. Οι δαπάνες, τόσο οι λειτουργικές όσο και οι επενδυτικές, θα πρέπει να καταχωρούνται στο έτος που αναμένεται να πραγματοποιηθούν. Σε περίπτωση δυσκολίας προσδιορισμού του χρόνου πραγματοποίησης μίας δαπάνης, αυτή θα πρέπει να καταχωρείται σε ένα μόνο από τα έτη της περιόδου του ΜΠΔΣ.

Επιπρόσθετα, αναφορικά με την εξέλιξη του προσωπικού, τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και οι ανώνυμες εταιρείες θα πρέπει να συμπληρώσουν τον Πίνακα 14 του Παραρτήματος με τα απολογιστικά στοιχεία αποχωρήσεων, προσλήψεων, μετατάξεων και αριθμού προσωπικού για τα έτη 2017 και 2018. Σημειώνεται ότι το προσωπικό αφορά μόνο τους υπαλλήλους των οποίων η μισθοδοσία βαρύνει τον προϋπολογισμό των ανωτέρω φορέων.

Επίσης, αναφορικά με την εξέλιξη του προσωπικού του Υποτομέα των Νομικών Προσώπων, με ευθύνη του Γενικού Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου, θα πρέπει να αποσταλούν στην υπηρεσία μας τόσο οι συγκεντρωτικοί, όσο και οι εξατομικευμένοι πίνακες εξέλιξης προσωπικού.

Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου

Οι φορείς που εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή παρακολουθούν τις συναλλαγές τους λογιστικά σε ταμειακή βάση και πρέπει να συμπληρώσουν τον πίνακα 5 του Παραρτήματος.

Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα των φορέων που ακολουθούν την ταμειακή λογιστική προσδιορίζεται ως η διαφορά εισπράξεων - πληρωμών (ταμειακό αποτέλεσμα) +/- την μεταβολή του ύψους των απλήρωτων υποχρεώσεων προς φορείς εκτός Γενικής Κυβέρνησης (τρίτους) μέσα στο έτος αναφοράς. Αύξηση του ύψους των απλήρωτων υποχρεώσεων οδηγεί σε επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος για την περίοδο αναφοράς.

Τεχνικές παρατηρήσεις

1. Στο σκέλος των εσόδων (εισπράξεις) που προσδιορίζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα δεν περιλαμβάνονται τα ταμειακά διαθέσιμα, οι εισπράξεις από δάνεια, καθώς και οι εισπράξεις από πώληση χρεογράφων. Οι αναμενόμενες εισπράξεις από τόκους αποτελούν μέρος των δημοσιονομικών εσόδων του οργανισμού.
2. Στο σκέλος των δαπανών (πληρωμών) που προσδιορίζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα δεν περιλαμβάνονται οι πληρωμές για χρεολύσια δανείων και για απόκτηση χρεογράφων (μετοχών, ομολόγων κ.λπ.).
3. Σε ό,τι αφορά την αποτύπωση των επιχορηγήσεων του κρατικού προϋπολογισμού ισχύουν οι βασικές αρχές που αναφέρονται παραπάνω για τα ΝΠΙΔ.

Ο συγκεντρωτικός πίνακας των εποπτευομένων φορέων του Υπουργείου για τον υποτομέα των ΝΠ (με διαχωρισμό ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ), μαζί με τους αναλυτικούς πίνακες κάθε φορέα χωριστά, θα σταλούν με ευθύνη του Γενικού Διευθυντού Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου στη ΔΠΔΣ.

2.2. ΟΤΑ α' και β' βαθμού και λοιπά νομικά πρόσωπα του υποτομέα των ΟΤΑ

Οι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης αποτελούν, λόγω του μεγέθους τους, υποτομέα με σημαντική επίπτωση στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης. Επισημαίνεται και εδώ η ανάγκη κατάρτισης ρεαλιστικών προβλέψεων, που θα είναι συνεπείς με το εκάστοτε δημοσιονομικό πλαίσιο. Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητο στους υπό συμπλήρωση πίνακες να εγγράφονται μόνο τα έσοδα και οι δαπάνες, τα οποία αναμένεται να εισπραχθούν και αντίστοιχα να πληρωθούν κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους, και όχι με βάση την πιθανή διαμόρφωση των πιστώσεων των προϋπολογισμών.

Στο πλαίσιο κατάρτισης του ΜΠΔΣ 2020-2023, οι ΟΤΑ α' & β' βαθμού, καθώς και τα λοιπά νομικά πρόσωπα του υποτομέα, θα πρέπει να προβούν σε προβλέψεις σύμφωνα με το υπόδειγμα του Πίνακα 7 του Παραρτήματος. Αναφορικά με τη γραμμογράφηση του πίνακα, επισημαίνεται ότι: α) οι κάθε είδους αποδοχές, αποζημιώσεις κ.λ.π. των αιρετών θα πρέπει να συμπεριληφθούν στη γραμμή «Αμοιβές Προσωπικού» και β) στη γραμμή δαπανών «Κοινωνικές Παροχές» συμπεριλαμβάνονται και οι δαπάνες που γίνονται από τις Περιφέρειες για τη μεταφορά μαθητών (ΚΑΕ 0821).

Σημειώνεται ότι το δημοσιονομικό αποτέλεσμα όλων των φορέων, πλην των ΝΠΙΔ, προσδιορίζεται ως η διαφορά εισπράξεων - πληρωμών (ταμειακό αποτέλεσμα) +/- την μεταβολή του ύψους των απλήρωτων υποχρεώσεων προς φορείς εκτός Γενικής Κυβέρνησης (τρίτους) μέσα στο έτος αναφοράς. Αύξηση του ύψους των απλήρωτων υποχρεώσεων οδηγεί σε επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος για την περίοδο αναφοράς. Για τη συμπλήρωση του πίνακα 7 από τα ΝΠΙΔ του υποτομέα, που καταρτίζουν και εκτελούν προϋπολογισμό σε δεδουλευμένη βάση, παραπέμπουμε στην υπο-παράγραφο με τίτλο «Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου και Ανώνυμες Εταιρείες», της προηγούμενης παραγράφου 2.1 και επισημαίνουμε ότι δεν θα συμπληρώσουν το τμήμα του Πίνακα που αναφέρεται σε «Απλήρωτες Υποχρεώσεις σε φορείς εκτός της Γενικής Κυβέρνησης».

Στη συνέχεια, οι συμπληρωμένοι πίνακες θα πρέπει να αποσταλούν στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπ. Εσωτερικών, η οποία θα προβεί στον έλεγχο και την αξιολόγησή τους, τόσο σε μεμονωμένο όσο και σε συγκεντρωτικό επίπεδο για το σύνολο του υποτομέα των ΟΤΑ. Ο πίνακας 7 του Παραρτήματος με τα ενοποιημένα ποσά του υποτομέα θα αποσταλεί με ευθύνη του Γενικού Διευθυντή Οικονομικών Τοπικής Αυτοδιοίκησης & Αναπτυξιακής Πολιτικής στη ΔΠΔΣ.

Τέλος, επισημαίνεται ότι, βάσει του αρ. 43 του ν. 4270/2014, οι στόχοι ισοζυγίου του ενοποιημένου Προϋπολογισμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τα δύο πρώτα έτη από τη σύνταξη του ΜΠΔΣ είναι δεσμευτικοί (δηλ. τα έτη 2020 και 2021).

2.3. Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) - ΟΑΕΔ - ΟΠΕΚΑ

Οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, Συνταξιοδοτικά Ταμεία και ΟΑΕΔ, θα προβούν σε προβλέψεις σύμφωνα με το υπόδειγμα των ΝΠΔΔ (Πίνακας 8 του Παραρτήματος). Οι συμπληρωμένοι πίνακες θα αποσταλούν στην αρμόδια Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, προκειμένου να ελεγχθούν και να ομαδοποιηθούν, ώστε να καταρτιστούν οι Πίνακες 9 και 10 αντίστοιχα. Οι εποπτευόμενοι φορείς κοινωνικής ασφάλισης των Υπουργείων Εθνικής Άμυνας, Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Εσωτερικών θα πρέπει και αυτοί να αποστείλουν τις σχετικές προβλέψεις τους στην ΓΔΟΥ του Υπ. Εργασίας για να διευκολυνθεί η κατάρτιση του Πίνακα 9.

Σε ό,τι αφορά τον ΟΠΕΚΑ απαιτείται η συμπλήρωση του πίνακα 15.

Επισημαίνεται ότι για την κατάρτιση των ανωτέρω πινάκων από τους ίδιους τους φορείς θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή, ως προς την ακρίβεια των προβλέψεων και τη συνέπειά τους.

Οι Πίνακες 9, 10 και 15, καθώς και οι πίνακες προβλέψεων των επί μέρους ΦΚΑ θα αποσταλούν στην Υπηρεσία μας με ευθύνη της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του αρμόδιου Υπουργείου.

2.4. Φορείς Υγείας (Νοσοκομεία, ΠΕΔΥ-ΥΠΕ, ΕΟΠΥΥ)

Για τα μεγέθη των νοσοκομείων και των δομών ΥΠΕ - ΠΕΔΥ, η ΓΔΟΥ του αρμόδιου Υπουργείου Υγείας θα υποβάλει τους συγκεντρωτικούς πίνακες των υποδειγμάτων 11 και 12 αντίστοιχα. Στα μεγέθη του συγκεντρωτικού πίνακα των νοσοκομείων της εγκυκλίου θα περιλαμβάνονται τα μεγέθη των νοσοκομείων του ΕΣΥ (ΝΠΔΔ), καθώς και των νοσοκομείων Ωνάσειο και Παπαγεωργίου (η ανάλυση των μεγεθών σε νοσοκομεία ΕΣΥ, Ωνάσειο και Παπαγεωργίου θα ζητηθεί εξειδικευμένα).

Σε ό,τι αφορά τις μονάδες των δομών ΥΠΕ - ΠΕΔΥ απαιτείται η συμπλήρωση του συγκεντρωτικού πίνακα 12.

Σε ό,τι αφορά τα μεγέθη των νοσοκομείων ΝΙΜΤΣ, Αρεταίειο και Αιγινήτειο που δεν εποπτεύονται άμεσα από το Υπουργείο Υγείας απαιτείται η συμπλήρωση και η αποστολή από τις ΓΔΟΥ των Υπουργείων Εθνικής Άμυνας και Παιδείας του υποδείγματος 11.

Τέλος σε ό,τι αφορά τον ΕΟΠΥΥ απαιτείται η συμπλήρωση του υποδείγματος 13 του παραρτήματος.

Δ. Ειδικά θέματα

1. Έσοδα/δαπάνες που αφορούν χρηματοοικονομικές συναλλαγές

Μεταξύ άλλων, στους πίνακες του Παραρτήματος ζητούνται στοιχεία και για χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Επισημαίνεται ότι οι χρηματοοικονομικές συναλλαγές δεν επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του φορέα (και της Γενικής Κυβέρνησης), παρά μόνο μεταβάλλουν τα στοιχεία χρηματοοικονομικού ενεργητικού και παθητικού. Για παράδειγμα, η λήψη ενός δανείου αυξάνει τα ταμειακά διαθέσιμα (ενεργητικό) και ισόποσα τις υποχρεώσεις (παθητικό). Ενδεικτικά παραδείγματα χρηματοοικονομικών συναλλαγών αποτελούν η λήψη δανείων, η αποπληρωμή δανείων, η αγορά μετοχών και χρεογράφων, η πώληση μετοχών και χρεογράφων κ.λ.π. Τονίζεται ότι οι αποδόσεις από την διακράτηση χρηματοοικονομικών στοιχείων, όπως για παράδειγμα τόκοι καταθέσεων και μερίσματα ή οι τόκοι εξυπηρέτησης δανείων, δεν αποτελούν χρηματοοικονομικές συναλλαγές και επομένως προσμετρώνται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του οργανισμού και της Γενικής Κυβέρνησης.

2. Απλήρωτες υποχρεώσεις

Πέραν των στοιχείων εσόδων-εξόδων σύμφωνα με τους πίνακες του παραρτήματος, θα καταγράφεται στην ειδική σειρά και το ύψος (stock) των συσσωρευμένων απλήρωτων υποχρεώσεων με διάκριση προς τρίτους και μη στο τέλος του προηγούμενου έτους, ακριβώς όπως κοινοποιείται και στην ΕΛΣΤΑΤ. Ειδικότερα, στο ύψος των συσσωρευμένων οφειλών θα καταγράφονται όλες ανεξαιρέτως οι απλήρωτες υποχρεώσεις, ασχέτως αν έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες ή όχι. Επίσης, θα γίνεται πρόβλεψη για το εκάστοτε ύψος των απλήρωτων υποχρεώσεων για κάθε έτος της περιόδου 2019-2023, ως εξής:

Ύψος απλήρωτων υποχρεώσεων στο τέλος του προηγούμενου έτους, μείον (-) πληρωμές για εξοφλήσεις απλήρωτων υποχρεώσεων παλαιών ετών στο τρέχον έτος, πλέον (+) νέες απλήρωτες
υποχρεώσεις του τρέχοντος έτους (αν δημιουργηθούν) = νέο ύφος απλήρωτων υποχρεώσεων στο τέλος του τρέχοντος έτους.

Το στοιχεία του ύψους των απλήρωτων υποχρεώσεων στο τέλος του έτους είναι απαραίτητα για τον υπολογισμό του ισοζυγίου και του πρωτογενούς αποτελέσματος γενικής κυβέρνησης σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών ESA2010.

Ε. Διαβίβαση στοιχείων και πινάκων - Παροχή διευκρινίσεων

Οι Γενικοί Διευθυντές Οικονομικών Υπηρεσιών παρακαλούνται να αποστείλουν την παρούσα εγκύκλιο σε όλους τους εποπτευόμενους φορείς τους και όλες τις ΑΔΑ, προκειμένου οι τελευταίοι να προβούν στη διενέργεια προβλέψεων, συμπληρώνοντας τους σχετικούς πίνακες.

Όλοι οι ανωτέρω πίνακες, αφού συμπληρωθούν από τους φορείς του κάθε εποπτεύοντος Υπουργείου, θα αποσταλούν ηλεκτρονικά στο Γενικό Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου (και όχι στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους), ο οποίος θα τους ελέγξει για τη συνέπεια και την πληρότητά τους. Στη συνέχεια οι πίνακες αυτοί (συγκεντρωτικοί και αναλυτικοί, όπως ζητείται κατά περίπτωση) μαζί με τους πίνακες του Υπουργείου, θα σταλούν επίσης ηλεκτρονικά, αποκλειστικά μέχρι τις 8 Μαρτίου 2019 και με ευθύνη του Γενικού Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου, στη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Δημοσιονομικών Στοιχείων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, στην ηλεκτρονική διεύθυνση: dpdsm@glk.gr. Για τη διευκόλυνσή σας, μαζί με την εγκύκλιο, σας αποστέλλονται οι πίνακες του Παραρτήματος και σε ηλεκτρονική μορφή (excel).

Για οποιαδήποτε διευκρίνιση σχετικά με την κατάρτιση των πινάκων μπορείτε να απευθύνεστε στη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Δημοσιονομικών Στοιχείων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, στην ηλεκτρονική διεύθυνση dpdsm@glk.gr.





Ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών
Γιώργος Χουλιαράκης

Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΟΥ ΑΥΤΟΤΕΛΟΥΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΕΙΟΥ
α.α.