21 Οκτωβρίου 2019
Αριθμ. Πρωτ.: 262420/51984/2019

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ
Χαλκοκονδύλη 17, 104 32 Αθήνα

1) ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Δραγατσανίου 8, 10559 Αθήνα

2) ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ "ΕΡΓΑΝΗ"
Σταδίου 29, 10559 Αθήνα

Θέμα: Πολύωρες εβδομαδιαίες διακοπές του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» για λόγους τακτικής συντήρησης χωρίς πρόβλεψη εναλλακτικής υποβολής εντύπων

Αξιότιμες κυρίες, αξιότιμοι κύριοι,

Ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του κατά το Ν 3094/2003, εξετάζει αναφορά του κυρίου ................. σχετική με το Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Συγκεκριμένα, ο αναφερόμενος επισημαίνει ότι το εν λόγω Πληροφοριακό Σύστημα τίθεται εκτός λειτουργίας κάθε Τετάρτη επί πέντε συναπτές ώρες, από 16.00' μέχρι 21.00', χωρίς να υφίσταται ούτε εναλλακτικός τρόπος υποβολής των υποβλητέων μέσω του Συστήματος αυτού εντύπων, ούτε διάταξη περί απαλλαγής από κυρώσεις υπέρ όποιου δεν είναι σε θέση να υποβάλει εμπρόθεσμα ορισμένο έντυπο μέσω του Συστήματος λόγω της τακτικής αυτής διακοπής λειτουργίας του. Μάλιστα, το με αρ. πρωτ. 41814/Δ.10.198/16.9.2016 έγγραφο του τότε Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με το οποίο έγγραφο επεκτάθηκε η διάρκεια της διακοπής του Πληροφοριακού Συστήματος από τρίωρη (από 18:00 έως 21:00) σε πεντάωρη (από 16:00 μέχρι 21:00), αναφέρει ρητά ότι για την εν λόγω διακοπή δεν εφαρμόζεται η διάταξη της παρ. ζ του άρθρου 4 της ΥΑ με αριθμό 28153/126/28.8.2013 (ΦΕΚ Β' 2163/2013), διάταξη που επιβάλλει στον ΣΕΠΕ και στον ΟΑΕΔ, όποτε διαπιστώνεται δυσλειτουργία του Συστήματος αυτού λόγω τεχνικών προβλημάτων ή ανώτερης βίας, να εκδίδουν οδηγίες προς τις Περιφερειακές Υπηρεσίες τους και να καθορίζουν προθεσμίες υποβολής των σχετικών εντύπων με προσέλευση στην αρμόδια Υπηρεσία (αντίστοιχη διάταξη υπάρχει και στη νυν ισχύουσα ΥΑ 40331/Δ1.13521/13-09-2019, ΦΕΚ Β' 3520/2019, όπως και στις προγενέστερες αυτής ΥΑ που ρύθμιζαν τα ίδια θέματα). Ο αναφερόμενος συνυπέβαλε με την εν λόγω αναφορά του και αντίγραφο της από 5-10-2016 Επιστολής της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Φοροτεχνικών Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΠΟΦΕΕ) προς τον προαναφερθέντα Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Εργασίας για το ζήτημα αυτό. Με την επιστολή αυτή κοινοποιήθηκε αυτούσιο ένα σχετικό έγγραφο του Συλλόγου Επαγγελματιών Λογιστών Κερκύρας, στο οποίο, μεταξύ άλλων, αναφέρονται και τα εξής:
«Είναι σύνηθες το γεγονός, σε επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας, ειδικά του τουριστικού κλάδου (εστιατόρια, ξενοδοχεία, τουριστικά καταστήματα, τουριστικά πούλμαν), το προσωπικό να καλείται για εργασία μετά από έκτακτες αφίξεις πελατών ή άλλα έκτακτα γεγονότα ή να απαιτηθεί αλλαγή εργαζομένου (π.χ. ασθένεια) ή εργαζόμενος να χρειαστεί να παρατείνει το ωράριο του (εντός του νομίμου).
Γενικά συχνά προκύπτουν έκτακτες ανάγκες ανάληψης εργασίας, οι οποίες στα πλαίσια της ισχύουσας νομοθεσίας, πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα και πριν την ανάληψη της εργασίας.
Οι ίδιες ανάγκες δημιουργούνται και κατά την ημέρα Τετάρτη.
Έτσι τις ώρες διακοπής του συστήματος, δεν μπορεί να γίνει αναγγελία πρόσληψης ή γνωστοποίηση τροποποίησης ωραρίου.
Πρόβλημα δημιουργείται και όταν η πρόσληψη ή η αλλαγή ωραρίου προγραμματίζεται για την επόμενη ημέρα Πέμπτη, με ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ή τροποποίησης ωραρίου π.χ. τις 06:00 [...]. Θα πρέπει δηλαδή οι λογιστές ή τα λογιστικά γραφεία να βρίσκονται στην εργασία τους «τα μαύρα μεσάνυχτα» προκειμένου να μην υποπέσουν άθελα και χωρίς υπαιτιότητα τους οι εργοδότες σε κάποια παράβαση της εργατικής νομοθεσίας.
[...]
Τα προβλήματα που ανακύπτουν από την συγκεκριμένη απόφαση είναι πολύ σοβαρά γιατί εκτός από τα πρόστιμα της εκπρόθεσμης υποβολής των εντύπων, θα προκύψουν πρόστιμα δέκα χιλιάδων πεντακοσίων πενήντα ευρώ (10.550€) για ανασφάλιστη εργασία [...]».

Το έγγραφο δε αυτό κατέληγε προτείνοντας είτε να συμπεριληφθεί η προγραμματισμένη αυτή διακοπή στις περιπτώσεις της παρ. ζ του άρθρου 4 της ΥΑ με αριθμό 28153/126/28.8.2013 (ΦΕΚ Β' 2163/2013) είτε «να δίνεται το αυτονόητο δικαίωμα στους εργοδότες την ώρα που θα προκύψει ανάγκη απασχόλησης ή τροποποίησης ωραρίου να ενημερώνουν με Φαξ ή με e- mail τις υπηρεσίες του ΣΕΠΕ - ΟΑΕΔ και να λαμβάνουν γενικό πρωτόκολλο όπως ίσχυε και πριν καθιερωθεί το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ» (το κείμενο της επιστολής είναι διαθέσιμο και στον ιστότοπο της ΠΟΦΕΕ: https://pofee.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=852:epistoli-p-o-f-e-e-programmatismeni-syntirisi-ps-ergani-kai-ypovoli-stoixeion-ergasias&catid=25&ltemid=132).

Στο πλαίσιο της διερεύνησης του εν λόγω ζητήματος από τον Ειδικό Επιστήμονα της Ανεξάρτητης Αρχής Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, διαπιστώθηκε ότι ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων πολύ πρόσφατα, με την υπ' αρ. πρωτ. 45417/Δ1.15042/10-10-2019 Απόφαση του, συγκρότησε Ομάδα Εργασίας για την «αξιολόγηση των προτάσεων που κατατέθηκαν σε συνέχεια της [υπ'] αρ. 33201/2145/23-7-2019 πρόσκλησης [του Υπουργού] αναφορικά με την αναβάθμιση του [...] «ΕΡΓΑΝΗ» και [την] υποβολή σχετικών προτάσεων 

Μεταξύ δε των προς αξιολόγηση υποβεβλημένων προτάσεων καταλέγεται και δημοσιοποιημένο έγγραφο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), στο οποίο μειώνονται και τα εξής, στην ενότητα με τίτλο «Θέση του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ εκτός λειτουργίας κάθε Τετάρτη από τις 16.00 έως 21.00, για λόγους τακτικής συντήρησης»:
«Δυσχέρεια: Δεν υφίσταται πρόβλεψη σχετικά με υποβολές που δεν ήταν δυνατόν να προγραμματισθούν (προβλεφθούν) εκ των προτέρων και πρέπει να πραγματοποιηθούν κατά το χρόνο που του ΕΡΓΑΝΗ δεν λειτουργεί για λόγους τακτικής συντήρησης με αποτέλεσμα οι εκπρόθεσμες υποβολές, εξαιτίας της θέσεις του ΕΡΓΑΝΗ εκτός λειτουργίας λόγω τακτικής συντήρησης, να συνεπάγονται την επιβολή διοικητικών κυρώσεων.
Πρόταση: Κατά το χρονικό διάστημα που το ΕΡΓΑΝΗ βρίσκεται εκτός λειτουργίας λόγω τακτικής συντήρησης, θα μπορούσε να προβλεφθεί η δυνατότητα υποβολής των σχετικών εντύπων ενδεχομένως μέσω τηλεομοιοτυπίας ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.»

Επιπλέον, στο ίδιο έγγραφο προτείνεται η ένταξη του συστήματος «στο G-Cloud ώστε να μην διακόπτεται η λειτουργία του κάθε Τετάρτη».

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο ως άνω Ειδικός Επιστήμονας της Αρχής με τον Προϊστάμενο της αρμόδιας Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Εξυπηρέτησης του Πολίτη του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, σε συνέχεια της συγκρότησης της παραπάνω Ομάδας Εργασίας, πληροφορήθηκε ότι ήδη τις περισσότερες φορές η τακτική εβδομαδιαία διακοπή του εν λόγω συστήματος διαρκεί λιγότερες από πέντε ώρες. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η πληροφορία που αναγράφεται στον ιστότοπο του συστήματος (https://eservices.yeka.gr/) είναι ότι το σύστημα «δεν παρέχει τις υπηρεσίες του κάθε Τετάρτη από 16:00 έως 21:00» και η πληροφορία αυτή δεν μεταβάλλεται ανά εβδομάδα.

Από όλα τα παραπάνω, αλλά και από τα κοινώς γνωστά για τις συνθήκες στις οποίες αναπτύσσεται η δραστηριότητα πολλών επιχειρήσεων στην χώρα μας, ιδίως στον τουριστικό τομέα (λ.χ. επιχειρήσεις εστίασης, μεταφοράς τουριστών κλπ.), προκύπτει ότι υφίστανται πραγματικές ανάγκες υποβολής εντύπων στο Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» και κατά τις ώρες στις οποίες σήμερα αυτό παραμένει εκτός λειτουργίας λόγω τακτικής συντήρησης (από 16.00' μέχρι 21.00' κάθε Τετάρτης), καθώς και ότι οι ανάγκες αυτές δεν μπορούν πάντοτε να προβλεφθούν εκ των προτέρων. Παράλληλα δε, δεν προσφέρεται στους υπόχρεους επιχειρηματίες ή τους λογιστές εναλλακτική λύση, ενώ και το έγγραφο αρ. πρωτ. 41814/Δ.10.198/16.9.2016 του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης απέκλεισε την εφαρμογή της εξαιρετικής διαδικασίας του άρθρου 4 παρ. ζ της ΥΑ με αριθμό 28153/126/28.8.2013 στην περίπτωση της εβδομαδιαίας διακοπής για τακτική συντήρηση. Επομένως, οποιαδήποτε παράλειψη υποβολής εντύπου στο σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ», έστω κι αν αυτή οφείλεται στην κατά τα παραπάνω διακοπή για λόγους τακτικής συντήρησής του, είναι από μόνη της ικανή να οδηγήσει τα υπόχρεα στην υποβολή αυτή πρόσωπα στο να υποστούν τις σχετικές κυρώσεις του νόμου. Αυτό, όμως, δεν συνάδει με την γενική αρχή του δικαίου ότι «ουδείς υποχρεούται στα αδύνατα» (βλ. ενδεικτικά ΑΠ 34/2015, ΑΠ 555/2016, ΑΠ 818/2016, ΑΠ 244/2019, ΣτΕ 153/2016), η οποία αποκλείει την επιβολή κυρώσεων σε πρόσωπα για πράξεις ή παραλείψεις τους τις οποίες δεν ήταν δυνατό να αποφύγουν. Επιπλέον, η συνταγματικώς κατοχυρωμένη αρχή του κράτους δικαίου (άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος) και η ειδικότερη αυτής αρχή της χρηστής διοίκησης επιβάλλουν στη Δημόσια Διοίκηση να αναλαμβάνει την ευθύνη διασφάλισης των όρων της πλήρους εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που τα κρατικά όργανα επιβάλλουν στους πολίτες.

Με αυτά τα δεδομένα, η Ανεξάρτητη Αρχή προτείνει:
α) την κατά το δυνατόν αμεσότερη βελτίωση του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» με τρόπο ώστε η τακτική εβδομαδιαία συντήρησή του να έχει βραχύτερη διάρκεια απ' ό,τι σήμερα ή/και να μην εμποδίζει την υποβολή εντύπων από τους ενδιαφερόμενους κατά τη διάρκειά της, και
β) μέχρι να πραγματοποιηθεί η παραπάνω βελτίωση, να εκδοθεί γενικό έγγραφο προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες με το οποίο να καλούνται αυτές να δέχονται σαν νομοτύπως υποβληθέντα τα έντυπα που είτε τους υποβάλλονται με εναλλακτικό τρόπο (λ.χ. φαξ ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) την Τετάρτη από 16.00' μέχρι 21.00' κατά τη διάρκεια τακτικής διακοπής του συστήματος, είτε υποβάλλονται στο σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» μέχρι ορισμένη ώρα της αμέσως επόμενης ημέρας.
 
Ευχαριστούμε προκαταβολικά για την προσοχή σας στο παραπάνω τεθέν ζήτημα και παραμένουμε στη διάθεσή σας για οιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση.

Με εκτίμηση
Γιάννης Σ. Κωστής
Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη