Του Φώτη Τσιατούρα
Φοροτεχνικού, συγγραφέα
τ. επόπτη Π.Ε.Κ. Αθηνών

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

I. Γενικά
II. Απαλλαγή της παράδοσης και εισαγωγής πλοίων, ναυαγοσωστικών κ.λπ. καθώς και αντικειμένων και υλικών, εφόσον προορίζονται να ενσωματωθούν ή να χρησιμοποιηθούν σ’αυτά
ΙΙΙ. Διαδικασία απαλλαγής από το ΦΠΑ της παράδοσης αγαθών που προορίζονται για τον εφοδιασμό πλοίων και πλωτών μέσων που ενεργούν πλόες εξωτερικού ή μικτούς, καθώς και υπερπόντιας αλιείας
IV. Διαδικασία απαλλαγής ΦΠΑ της παράδοσης υλικών και αντικειμένων που προορίζονται να ενσωματωθούν ή να χρησιμοποιηθούν σε πλοία παράκτιας αλιείας
V. Διαδικασία επιστροφής του ΦΠΑ για πράξεις που διενήργησαν οι εκμεταλλευτές πλοίων παράκτιας αλιείας από 26.10.2018

I. Γενικά

Αφορμή για το σημερινό μας άρθρο απετέλεσε η πρόσφατη απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ Α.1179/2019 (ΦΕΚ Β' 1999/31-05-2019), με την οποία αφενός τροποποιήθηκαν οι διατάξεις των άρθρων 11, 14 και 40 της ΑΥΟ Π. 8271/4879/18.12.1987 προκειμένου να αντιμετωπισθούν προβλήματα που έχουν ανακύψει κατά τη διαδικασία παράδοσης αγαθών σε πλοία παράκτιας αλιείας, αφετέρου καθορίστηκε ειδική διαδικασία επιστροφής του ΦΠΑ για πράξεις που διενήργησαν οι εκμεταλλευτές πλοίων παράκτιας αλιείας από 26.10.2018 έως 31.5.2019.

II. Απαλλαγή της παράδοσης και εισαγωγής πλοίων, ναυαγοσωστικών κ.λπ. καθώς και αντικειμένων και υλικών, εφόσον προορίζονται να ενσωματωθούν ή να χρησιμοποιηθούν σ’αυτά

Με την παρ. 1 του άρθρου 111 του ν.4514/2018 αντικαταστάθηκε η περίπτωση α' της παρ. 1 του άρθρου 27 του κώδικα ΦΠΑ με ισχύ, σύμφωνα με την παρ. 3 του ίδιου άρθρου και νόμου, από 1.4.2018. Με την νέα περίπτωση α΄ έγινε πληρέστερη εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας ΦΠΑ με την αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 148 της οδηγίας ΦΠΑ αριθ. 2006/112/ΕΚ, δεδομένου ότι αποσαφηνίσθηκε ποιές κατηγορίες παραδόσεων ή εισαγωγών πλοίων απαλλάσσονται του ΦΠΑ. Επίσης τέθηκαν συγκεκριμένες σωρευτικές προϋποθέσεις για το ποιά πλοία θεωρούνται ως πλοία ναυσιπλοΐας ανοικτής θαλάσσης.

Επιπλέον στην ίδια περίπτωση α΄ ενσωματώθηκε και η περίπτωση ια) της ίδιας παρ. 1 (αλιεία – σπογγαλιεία) προκειμένου να επιτευχθεί η αρτιότερη νομοτεχνική διατύπωση του άρθρου. Κατά συνέπεια οι απαλλαγές σε υποκείμενους στο φόρο που ασχολούνται με την αλιεία, ανεξάρτητα από το καθεστώς ΦΠΑ στο οποίο υπάγονται, συμπεριλαμβάνονται στην περίπτωση α΄ της παρ. 1  του άρθρου 27 του κώδικα ΦΠΑ.  Η δε σπογγαλιεία, σύμφωνα και με την αιτιολογική έκθεση του νόμου, συνεχίζει να περιλαμβάνεται στην απαλλακτική διάταξη, στα πλαίσια της αλιείας.

Ειδικότερα απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ η παράδοση και η εισαγωγή πλοίων που εμπίπτουν στις ακόλουθες κατηγορίες:
αα) πλοία που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν στη ναυσιπλοΐα ανοικτής θαλάσσης και τα οποία εκτελούν μεταφορά επιβατών με κόμιστρο ή με τα οποία ασκείται εμπορική, βιομηχανική ή αλιευτική δραστηριότητα,
ββ) πλοία παράκτιας αλιείας,
γγ) πλοία που προορίζονται για διάλυση,
δδ) πολεμικά πλοία και πλοία του Δημοσίου,
εε) ναυαγοσωστικά και άλλα πλοία επιθαλάσσιας αρωγής.
Εξαιρούνται τα πλοία ιδιωτικής χρήσης που προορίζονται για αναψυχή ή αθλητισμό.

Απαλλάσσονται επίσης η παράδοση και εισαγωγή αντικειμένων και υλικών, εφόσον προορίζονται να ενσωματωθούν ή να χρησιμοποιηθούν στα πλοία και πλωτά μέσα της περίπτωσης αυτής.

Για την εφαρμογή της απαλλαγής της υποπερίπτωσης αα', ως πλοία που προορίζονται για τη ναυσιπλοΐα ανοικτής θαλάσσης θεωρούνται τα πλοία που πληρούν σωρευτικά τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
(i)  έχουν ναυπηγηθεί για την ανοικτή θάλασσα, ήτοι στα οποία το μέγιστο εξωτερικό μήκος του κύτους είναι ίσο ή ανώτερο των 12 μέτρων και τα οποία υπάγονται στις δασμολογικές διακρίσεις 8901 10 10, 8901 20 10, 8901 30 10, 8901 90 10, 8902 00 10, 8903 91 10, 8903 92 10, 8904 00 91 και 8906 90 10 του Κοινού Δασμολογίου της Ε.Ε. [Καν. (ΕΟΚ) αριθμ. 2658/87 του Συμβουλίου, όπως ισχύει] και
(ii) διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοικτή θάλασσα.

Όπως προαναφέρθηκε, με την νομοτεχνική διατύπωση της νέας διάταξης διασαφηνίσθηκε ποιές κατηγορίες παραδόσεων ή εισαγωγών πλοίων απαλλάσσονται του ΦΠΑ, δεδομένου ότι τέθηκαν συγκεκριμένες σωρευτικές προϋποθέσεις για το ποιά πλοία θεωρούνται ως πλοία ναυσιπλοΐας ανοικτής θαλάσσης, ήτοι:

- πλοία τα οποία το μέγιστο εξωτερικό μήκος του κύτους είναι ίσο ή ανώτερο των 12 μέτρων,

- πλοία τα οποία υπάγονται στις συγκεκριμένες δασμολογικές διακρίσεις 8901 10 10, 8901 20 10, 8901 30 10, 8901 90 10, 8902 00 10, 8903 91 10, 8903 92 10, 8904 00 91 και 8906 90 10 του Κοινού Δασμολογίου της Ε.Ε. και

- πλοία που να διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοικτή θάλασσα.

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με την νέα διάταξη της περίπτωσης α' της παρ. 1 του άρθρου 27 του κώδικα ΦΠΑ εναρμονίσθηκε και η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 40 της Α.Υ.Ο. Π. 8271/4879/18.12.1987 με την περίπτωση δ΄ της παρ. 1 της προαναφερόμενης απόφασης Διοικητή της ΑΑΔΕ Α.1179/2019, με την οποία ορίζεται ότι:

«1. Για την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας απόφασης, πλοία που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των απαλλαγών του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ νοούνται τα πλοία που υπάγονται στις οικείες δασμολογικές διακρίσεις του καν. αριθμ. (ΕΟΚ) 2658/87 του Συμβουλίου για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο, όπως ισχύει.»

Σύμφωνα με τις ανωτέρω δασμολογικές διακρίσεις υπάγονται τα παρακάτω πλοία:
8901 10 10 [Επιβατικά πλοία, κρουαζιερόπλοια και παρόμοια πλοία που έχουν κατασκευαστεί κυρίως για τη μεταφορά προσώπων. Οχηματαγωγά (φέρι-μποτ)]: Για τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα
8901 20 10 (Δεξαμενόπλοια): Για τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα
8901 30 Πλοία-ψυγεία, άλλα από εκείνα της διάκρισης 8901 20:
8901 30 10 (Πλοία-ψυγεία, άλλα από εκείνα της διάκρισης 8901 20): Για τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα
8901 90 10 (Άλλα πλοία για τη μεταφορά εμπορευμάτων και άλλα πλοία που έχουν ναυπηγηθεί συγχρόνως για τη μεταφορά προσώπων και εμπορευμάτων): Για τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα
8902 00 [Αλιευτικά πλοία. Πλοία-εργοστάσια και άλλα πλοία για την επεξεργασία ή την κονσερβοποίηση των προϊόντων της αλιείας]: Για τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα
8903 91 10 (Πλοία ιστιοφόρα, έστω και με βοηθητικό κινητήρα:) Για τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα
8903 92 10 (Πλοία με κινητήρα, άλλα από εκείνα με εξωλέμβια μηχανή): Για τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα
8904 00 91 (Πλοία ρυμουλκά και πλοία προωθητικά): Για τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα
8906 00 Άλλα πλοία, στα οποία περιλαμβάνονται και τα πολεμικά πλοία και τα ναυαγοσωστικά πλοία, άλλα από εκείνα με κουπιά.

Περαιτέρω για την εφαρμογή των απαλλαγών των περιπτώσεων α΄, γ΄, δ΄ και ε΄ της παρ. 1 του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ, εφόσον πρόκειται για πλοία που εκτελούν μεταφορά επιβατών με κόμιστρο ή με τα οποία ασκείται εμπορική ή βιομηχανική ή αλιευτική δραστηριότητα, εφαρμόζονται οι διατάξεις της Α.Υ.Ο. Π. 8271/4879/18.12.1987, της Α.Υ.Ο. 1591/1546/4.3.1987 και της Α.Υ.Ο. Τ1940/41/14.4.2003 σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες διατάξεις της τελωνειακής εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας, όπως ισχύουν, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζονται σε αυτές.

Επίσης με την ίδια διάταξη, της παρ. 1 του άρθρου 27 του κώδικα ΦΠΑ, παρασχέθηκε εξουσιοδότηση στους Υπουργούς Οικονομικών και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής να καθορίσουν με κοινή Υπουργική Απόφαση τους όρους και τις προϋποθέσεις και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για τα ποια πλοία διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοικτή θάλασσα. Για την εφαρμογή της  εν λόγω διάταξης έχει εκδοθεί η Κ.Υ.Α. ΠΟΛ.1177/2018 (ΦΕΚ Β' 4420/04.10.2018), όπως αυτή τροποποιήθηκε με την Κ.Υ.Α. ΠΟΛ 1240/2018 (ΦΕΚ Β’ 5889/31.12.2018), με την οποία καθορίστηκαν οι επιπλέον όροι και προϋποθέσεις για τη διενέργεια δραστηριότητας των πλοίων κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα για σκοπούς χορήγησης απαλλαγών από το ΦΠΑ και η οποία αναλύθηκε σε προηγούμενο άρθρο μας.

ΙΙΙ. Διαδικασία απαλλαγής από το ΦΠΑ της παράδοσης αγαθών που προορίζονται για τον εφοδιασμό πλοίων και πλωτών μέσων που ενεργούν πλόες εξωτερικού ή μικτούς, καθώς και υπερπόντιας αλιείας

Η διαδικασία απαλλαγής από το ΦΠΑ για τις ανωτέρω περιπτώσεις καθορίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 11 της Α.Υ.Ο. Π. 8271/4879/18.12.1987, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της Α.Υ.Ο. Π. 1591/1546 /ΠΟΛ.69/1987, όπως αυτή ισχύει.  Σύμφωνα με τις εν λόγω διατάξεις παρέχεται:

α) άμεση απαλλαγή στις περιπτώσεις όπου τα εν λόγω αντικείμενα και υλικά αγοράζονται ή εισάγονται απ’ ευθείας από τον προμηθευτή - εφοδιαστή και εφόσον οι παραδόσεις αυτές καλύπτονται από τις διατάξεις της περίπτωσης γ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 27 του ν. 2859/2000 και

β) έμμεση απαλλαγή στις περιπτώσεις όπου τα εν λόγω αντικείμενα και υλικά αγοράζονται ή εισάγονται αγοραστή - εφοδιαστή και εφόσον επίσης οι παραδόσεις αυτές καλύπτονται από τις διατάξεις της περίπτωσης γ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 27 του ν. 2859/2000.

α) άμεση απαλλαγή

Στις περιπτώσεις αυτές οι παραδόσεις αγαθών που γίνονται από τον προμηθευτή - εφοδιαστή απ’ ευθείας σε πλοία και πλωτά μέσα, που ενεργούν πλόες εξωτερικού ή μικτούς, καθώς και υπερπόντιας αλιείας, εκδίδεται από τον  προμηθευτή "τιμολόγιο" ή "Δελτίο αποστολής - Τιμολόγιο", χωρίς ΦΠΑ, που προβλέπεται από τις διατάξεις των Ε.Λ.Π. (ν.4308/2014), στο οποίο εκτός των άλλων θα αναφέρονται και το όνομα, η κατηγορία του σκάφους, το είδος, η ποσότητα και η αξία των αγαθών που παραδόθηκαν, καθώς και η ένδειξη "ΧΩΡΙΣ ΦΠΑ".
 
Στην περίπτωση που τα εν λόγω αγαθά εισάγονται ή εξάγονται, στο τιμολόγιο παράδοσης του εφοδιαστή σε πλοίο ή πλωτό μέσο που δικαιούται της απαλλαγής αυτής θα συνοδεύεται από κυρωμένο ακριβές αντίγραφο του κατά περίπτωση τελωνειακού παραστατικού, από το οποίο θα αποδεικνύεται η φόρτωση των αγαθών που αναγράφονται. Το αντίγραφο αυτό θα χορηγείται από την αρμόδια Τελωνειακή Αρχή με την ένδειξη "ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΕΦΟΔΙΑΣΤΗ".
 
Προκειμένου για παραδόσεις αγαθών σε πλοία που χρησιμοποιούνται από τις ένοπλες δυνάμεις και το Δημόσιο γενικά, αντί του παραπάνω τελωνειακού παραστατικού απαιτείται η προσκόμιση στον προμηθευτή των αγαθών εγγράφου της αρμόδιας κατά περίπτωση αρχής, στο οποίο θα αναφέρονται «Για εφοδιασμό αποκλειστικά πλοίων του πολεμικού ναυτικού ή πλοίων που χρησιμοποιούνται από το δημόσιο γενικά", το είδος και η ποσότητα των αγαθών (άρθρο 1 της ΑΥΟ Π. 1591//ΠΟΛ.69/1987, όπως αυτή ισχύει).

Η ίδια ένδειξη θα αναγράφεται και στο τιμολόγιο του προμηθευτή των αγαθών.

β) έμμεση απαλλαγή

Προκειμένου για παραδόσεις αγαθών από υποκείμενο στο φόρο σε αγοραστή - εφοδιαστή, με σκοπό τον άμεσο εφοδιασμό των εν λόγω πλοίων και πλωτών μέσων που καλύπτονται από τις απαλλακτικές διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 27 του ν. 2859/2000, αναστέλλεται η καταβολή του φόρου προστιθέμενης αξίας από τον αγοραστή - εφοδιαστή, στον προμηθευτή των αγαθών. Για την αναστολή καταβολής του φόρου ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία:

Ο προμηθευτής παραδίδει στον αγοραστή - εφοδιαστή τα προς εφοδιασμό αγαθά με θεωρημένο "Δελτίο αποστολής" ή "Δελτίο αποστολής - τιμολόγιο " ή τιμολόγιο στο οποίο εκτός των άλλων θα αναφέρονται:
α) τα πλήρη στοιχεία του αγοραστή - εφοδιαστή και ο αριθμός του φορολογικού του μητρώου,
β) η αρμόδια Δ.Ο.Υ. για τη φορολογία του αγοραστή - εφοδιαστή,
γ) το είδος, η ποσότητα, η αξία και ο Φόρος που αναλογεί στην αξία των αγαθών. Δεν απαιτείται η αναγραφή της αξίας των αγαθών και του φόρου που αναλογεί στο εκδιδόμενο δελτίο αποστολής. Τα στοιχεία αυτά θα αναγράφονται στο τιμολόγιο που θα εκδοθεί μέσα στην προθεσμία που ορίζεται απο τον ν.4308/2014 (Ε.Λ.Π.).
δ) Ο αριθμός μητρώου του εφοδιαστή στο οικείο εμπορικό και βιομηχανικό επιμελητήριο.
ε) Ο αριθμός του εξωλογιστικού λογαριασμού του εφοδιαστή στην Τράπεζα Ελλάδος (άρθρο 3 της ΑΥΟ Π. 1591//ΠΟΛ.69/1987).

Για την οριστικοποίηση της απαλλαγής, ο αγοραστής - εφοδιαστής, υποχρεούται να προσκομίσει στον προμηθευτή των αγαθών μέσα σε 40 ημέρες από την έκδοση του οριστικού φορολογικού στοιχείου της πώλησης ("Τιμολογίου" ή "Δελτίου αποστολής - τιμολογίου") υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, θεωρημένη από την αρμόδια Τελωνειακή Αρχή, από την οποία θα πρέπει να προκύπτει η φόρτωση των αγαθών στο συγκεκριμένο πλοίο ή πλωτό μέσο. Το περιεχόμενο της δήλωσης όσον αφορά τα στοιχεία που αναφέρονται στον προμηθευτή ως και το περιεχόμενο της βεβαιώσεως της Τελωνειακής Αρχής ορίζονται ως  συνημμένο υπόδειγμα της ίδιας ΑΥΟ.

Ο προμηθευτής - πωλητής των αγαθών, όταν ο αγοραστής - εφοδιαστής του προσκομίσει την παραπάνω υπεύθυνη δήλωση, θεωρημένη από την αρμόδια Τελωνειακή Αρχή, μέσα στην προθεσμία της προηγούμενης παραγράφου, εκδίδει πιστωτικό σημείωμα για την έκπτωση του φόρου που αναλογεί στην αξία της ποσότητας των αγαθών που περιέχεται στην θεωρημένη υπεύθυνη δήλωση που του προσκόμισε ο αγοραστής - εφοδιαστής. Την υπεύθυνη αυτή δήλωση ο προμηθευτής την επισυνάπτει ως δικαιολογητικό της έκπτωσης στο πιστωτικό σημείωμα που εκδίδει. Ως αξία για τον υπολογισμό της έκπτωσης του φόρου που αναλογεί, λαμβάνεται η αξία των συγκεκριμένων αγαθών που αναφέρεται στο τιμολόγιο παράδοσης του προμηθευτή προς τον αγοραστή - εφοδιαστή.

Σε περίπτωση που κατά την παράδοση των αγαθών ο προμηθευτής εξέδωσε "Δελτίο αποστολής" και ο εφοδιαστής προσκομίσει στον προμηθευτή την παραπάνω δήλωση - βεβαίωση μέχρι τη συμπλήρωση του προς έκδοση του τιμολογίου χρόνου, τότε ο προμηθευτής εκδίδει το οριστικό τιμολόγιο χωρίς την αναγραφή και είσπραξη του ΦΠΑ που αναλογεί, επισυνάπτοντας αυτή στο στέλεχος του τιμολογίου σαν δικαιολογητικό της απαλλαγής.

Σε περίπτωση που ο αγοραστής - εφοδιαστής δεν προσκομίσει στον προμηθευτή των αγαθών την παραπάνω υπεύθυνη δήλωση μέσα στην ανωτέρω προθεσμία (40 ημερών), υποχρεούται να καταβάλλει στον προμηθευτή του το φόρο που έχει αναγραφεί στο τιμολόγιο αγοράς των αγαθών και στη συνέχεια να ζητήσει την επιστροφή του, κατά το μέρος που δεν συμψηφίζεται, από την αρμόδια για την φορολογία του ΔΟΥ, σύμφωνα με την διαδικασία του άρθρου 34 του κώδικα ΦΠΑ.

Σε κάθε περίπτωση αναστολής καταβολής του ΦΠΑ από τον αγοραστή - εφοδιαστή στον προμηθευτή, ο προμηθευτής υποχρεούται στην απόδοση του φόρου προστιθέμενης αξίας στο Δημόσιο μέσα στις προθεσμίες που ορίζονται από τις διατάξεις του άρθρου 38 του ν. 2859/2000, θεωρουμένης ως γενομένης της καταβολής του φόρου αυτού από τον αγοραστή - εφοδιαστή, κατά το χρόνο έκδοσης του τιμολογίου πώλησης.

Στο σχετικό τελωνειακό παραστατικό που κατατίθεται για τον εφοδιασμό πλοίου ή πλωτού μέσου, ο εφοδιαστής υποχρεούται να επισυνάψει αναλυτική κατάσταση στην οποία θα αναφέρονται:
α) Το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία η διεύθυνση και ο αριθμός φορολογικού μητρώου του προμηθευτή των αγαθών και
β) Ο αριθμός τιμολογίου ή δελτίου αποστολής του προμηθευτή, το είδος και η ποσότητα των αγαθών. (άρθρο 4 της ΑΥΟ Π. 1591//ΠΟΛ.69/1987).

Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία ο εφοδιασμός διενεργείται με τις απλοποιημένες διατάξεις εξαγωγής εφοδίων, ο εφοδιαστής υποχρεούται να επισυνάψει στη συγκεντρωτική "Δήλωση εξαγωγής εφοδίων" την κατάσταση της προηγούμενης παραγράφου. Δεν υπάρχει η υποχρέωση αυτή στις περιπτώσεις που όμοια αναλυτική κατάσταση έχει επισυναφθεί στο υπό στοιχείο "Α" αντίτυπο του "Δελτίου Παράδοσης Εφοδίων" (άρθρο 5 της ΑΥΟ Π. 1591//ΠΟΛ.69/1987).

Σε κάθε περίπτωση, για την απόδειξη της παραλαβής των δηλώσεων - βεβαιώσεων, ο εφοδιαστής θα υπογράφει στην αναλυτική κατάσταση των προμηθευτών που έχει επισυνάψει στο σχετικό τελωνειακό παραστατικό.

Μετά τη χορήγηση των ως άνω δηλώσεων - βεβαιώσεων και προς αποφυγή επαναχορήγησης όμοιων, η αρμόδια Τελωνειακή Αρχή ενεργεί πράξη στο πρωτότυπο του σχετικού τελωνειακού παραστατικού, περί του αριθμού των δηλώσεων - βεβαιώσεων που χορηγήθηκαν (άρθρο 6 της ΑΥΟ Π. 1591//ΠΟΛ.69/1987).

IV. Διαδικασία απαλλαγής ΦΠΑ της παράδοσης υλικών και αντικειμένων που προορίζονται να ενσωματωθούν ή να χρησιμοποιηθούν σε πλοία παράκτιας αλιείας

Για την διαδικασία απαλλαγής από το ΦΠΑ της παράδοσης υλικών και αντικειμένων που προορίζονται να ενσωματωθούν ή να χρησιμοποιηθούν σε πλοία παράκτιας αλιείας και εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των απαλλαγών της παρ. 1 του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ δύνανται να εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 12 έως 14 της Α.Υ.Ο. Π. 8271/4879/18.12.1987 (περ. α΄ της παρ. 2 του άρθρου 11, όπως ισχύει από 3.6.2019).

Επιπλέον εφόσον στις περιοχές εφοδιασμού δεν υπάρχουν αφορολόγητα καύσιμα ή ειδικές περιστάσεις υπαγορεύουν διαφορετική αντιμετώπιση, οι οποίες θα εξετάζονται από το αρμόδιο τελωνείο κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 19 της απόφασης Τ1940/14.4.2003, ήτοι με την τήρηση του ειδικού διπλοτύπου δελτίου με τίτλο: "ΔΕΛΤΙΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ & ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΧΩΡΙΣ ΦΠΑ".

Οι εκάστοτε αγοραζόμενες ποσότητες καυσίμων, σύμφωνα με το ως άνω δελτίο απαλλαγής, υπόκεινται στους προβλεπόμενους από τις κείμενες διατάξεις ποσοτικούς περιορισμούς (περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 11, όπως ισχύει από 3.6.2019).

Ειδικότερα σε κάθε σκάφος της παράκτιας αλιείας τηρείται ειδικό διπλότυπο δελτίο με τον τίτλο "ΔΕΛΤΙΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΧΩΡΙΣ ΦΠΑ (άρθρο 27, παρ. 1, περίπτ. α’ Ν.2859/2000)".

Στο δελτίο αυτό θα έχουν προεκτυπωθεί πέραν των στοιχείων που ορίζονται από τις διατάξεις του ν.4308/2014 (Ε.Λ.Π.) και:
α) το όνομα, το είδος και ο αριθμός νηολογίου του σκάφους,
β) η κατάλληλη γραμμογράφηση για την αναγραφή της ποσότητας και του είδους των προς αγορά ή επισκευή υλικών και αντικειμένων.
 
Το εν λόγω ειδικό δελτίο εκδίδεται για κάθε αγορά υλικών ή αντικειμένων για τα σκάφη και αποτελεί δικαιολογητικό για τη χωρίς ΦΠΑ έκδοση του σχετικού φορολογικού στοιχείου.
 
Η πλοιοκτήτρια, η διαχειρίστρια ή η εκμεταλλεύτρια, κατά περίπτωση επιχείρηση, δύναται να τηρεί ανεξάρτητη σειρά του παραπάνω ειδικού δελτίου, χωρίς να αναγράφονται τα στοιχεία της ανωτέρω περίπτωσης α’, στις περιπτώσεις που η ίδια ενεργεί αγορές υλικών και αντικειμένων για τον εφοδιασμό των σκαφών αυτής. Για τον εν συνεχεία εφοδιασμό συγκεκριμένου σκάφους της, υποχρεούται στην έκδοση δελτίου Αποστολής εις τριπλούν . Το ένα αντίγραφο του δελτίου αποστολής επιστρέφει στον εκδότη του, αφού υπογραφεί από τον πλοίαρχο ή τον Κυβερνήτη του σκάφους, για την παραλαβή των αγαθών που αναγράφονται σ’ αυτό και αφού σημειωθεί σ’αυτό ο αριθμός σελίδας που καταχωρήθηκε στο "ΕΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΕΓΧΩΡΙΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΧΩΡΙΣ ΦΠΑ’’.

Για τον τρόπο και το χρόνο έκδοσης και τη φύλαξη του ειδικού ως άνω στοιχείου, εφαρμόζονται κατ’ αναλογία οι σχετικές με τα φορολογικά στοιχεία διατάξεις των Ε.Λ.Π. (ν.4308/2014). Επίσης σημειώνεται ότι σύμφωνα με την ΑΓΓΔΕ ΠΟΛ.1081/2014 το εν λόγω δελτίο καθώς επίσης και το ειδικό βιβλίο, που γίνεται λόγος στη συνέχεια, είναι πλέον αθεώρητα. Σχετικό άρθρο 12 της Α.Υ.Ο. Π. 8271/4879/18.12.1987.

Σε κάθε σκάφος της της παράκτιας αλιείας, τηρείται ειδικό βιβλίο με τον τίτλο "ΕΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΕΓΧΩΡΙΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΧΩΡΙΣ ΦΠΑ".

Στο ειδικό αυτό βιβλίο, που θα έχει την κατάλληλη γραμμογράφηση καταχωρούνται:
 - Το είδος, ο αριθμός και η ημερομηνία του φορολογικού στοιχείου αγοράς ή του δελτίου αποστολής,
 - τα στοιχεία του προμηθευτή ή της πλοιοκτήτριας επιχείρησης κτλ., κατά περίπτωση, (ονοματεπώνυμο ή επωνυμία, Α.Φ.Μ.)
 - το είδος και η ποσότητα των υλικών και αντικειμένων που εφοδιάστηκε το σκάφος με το συγκεκριμένο στοιχείο και
 - η ημερομηνία χρησιμοποίησης ή ενσωμάτωσης αυτών στο σκάφος.
 
Η ενημέρωση του πιο πάνω ειδικού βιβλίου γίνεται με την είσοδο των αγαθών στο σκάφος. Σχετικό άρθρο 13 της Α.Υ.Ο. Π. 8271/4879/18.12.1987.

Προκειμένου ο προμηθευτής των υλικών και αντικειμένων να μην επιβαρύνει με ΦΠΑ την αξία αυτών κατά την παράδοσή τους, ακολουθείται η εξής διαδικασία:
 
Ο υποκείμενος στο φόρο, εκδίδει και προσκομίζει στον προμηθευτή των αγαθών το ανωτέρω αναφερόμενο ειδικό διπλότυπο δελτίο για την αγορά των αναγραφομένων σ’ αυτό αγαθών χωρίς ΦΠΑ.
 
Επίσης οι υποκείμενοι στο φόρο εκμεταλλευτές πλοίων παράκτιας αλιείας, προσκομίζουν στον προμηθευτή των αγαθών, επιπρόσθετα τα εξής:
α) Φωτοαντίγραφο της προβλεπόμενης από τις κείμενες διατάξεις επαγγελματικής άδειας αλιείας η οποία πρέπει να είναι σε ισχύ.
β) Βεβαίωση έναρξης εργασιών ή άλλο στοιχείο από το οποίο να αποδεικνύεται ότι ο εκμεταλλευτής είναι υποκείμενος στο «Κανονικό Καθεστώς» και έχει δηλώσει τη διενέργεια αλιευτικής δραστηριότητας, ή υποκείμενος στο «Ειδικό κατ' αποκοπή καθεστώς Φ.Π.Α. αλιέων».
 
Ο προμηθευτής εκδίδει το τιμολόγιο ή άλλο νόμιμο παραστατικό πώλησης με την ένδειξη «ΧΩΡΙΣ ΦΠΑ ως Α.Υ.Ο. Π. 8271/4879/18.12.1987» εφόσον προσκομίζεται από τον λήπτη των αγαθών ειδικό διπλότυπο δελτίο με την ίδια ή προγενέστερη ημερομηνία. Το ειδικό διπλότυπο δελτίο επισυνάπτεται στο παραστατικό πώλησης. Στο παραστατικό πώλησης αναγράφονται πέραν των λοιπών απαραίτητων στοιχείων:
- ο αριθμός του πιο πάνω δελτίου αγοράς εφοδίων και
- το όνομα, το είδος και ο αριθμός νηολογίου του σκάφους, στις περιπτώσεις που η παράδοση ενεργείται κατευθείαν σ' αυτό. Σχετικό άρθρο 14 της Α.Υ.Ο. Π. 8271/4879/18.12.1987.

V. Διαδικασία επιστροφής του ΦΠΑ για πράξεις που διενήργησαν οι εκμεταλλευτές πλοίων παράκτιας αλιείας από 26.10.2018

Οι υποκείμενοι στο φόρο που υπάγονται στο ειδικό κατ’ αποκοπή καταβολής του φόρου (άρθρο 40 του Κώδικα ΦΠΑ) και εμπίπτουν στις απαλλαγές του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ, δικαιούνται επιστροφής του ΦΠΑ, για πράξεις που διενήργησαν ως λήπτες αγαθών και υπηρεσιών και ο φόρος κατέστη απαιτητός από 26.10.2018 έως και την έκδοση της Α.1179/2019 (31.5.2019), λόγω επιβάρυνσης των παραστατικών πώλησης με ΦΠΑ, εάν για τις ανωτέρω πράξεις αυτές δεν εκδοθεί πιστωτικό τιμολόγιο λόγω εσφαλμένης χρέωσης.

Επισημαίνεται ότι το ειδικό καθεστώς κατ` αποκοπή καταβολής ΦΠΑ για τους  εκμεταλλευτές μικρών σκαφών παράκτιας αλιείας και σκαφών σπογγαλιείας  υιοθετήθηκε με την ΑΥΟ ΠΟΛ.1320/1998, όπως αυτή συμπληρώθηκε με τις ΑΥΟ ΠΟΛ.1380/2001 και ΠΟΛ.1102/2004. Με την ανωτέρω απόφαση, που εφαρμόζεται από 1.1.1999, προσδιορίζονται τα κατ’αποκοπή ετήσια ακαθάριστα έσοδα καθώς και το ετήσιο ποσό ΦΠΑ που καταβάλλεται ανά κατηγορία σκάφους.

Με την παρ. 3 του άρθρου 2 της ανωτέρω απόφασης αρχικά ορίσθηκε ότι ο φόρος καταβάλλεται σε δύο ισόποσες δόσεις με την υποβολή έκτακτης περιοδικής δήλωσης ΦΠΑ στη ΔΟΥ στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας υπάγεται ο εκμεταλλευτής του σκάφους. Η πρώτη δόση καταβάλλεται μέχρι 20 Ιουνίου και η δεύτερη μέχρι 20 Δεκεμβρίου και αφορούν το πρώτο και δεύτερο εξάμηνο, αντίστοιχα, κάθε ημερολογιακού έτους. Σε περίπτωση μεταβίβασης σκάφους, ο πωλητής υποχρεούται στην καταβολή του οφειλόμενου φόρου μέχρι την ημερομηνία της μεταβίβασης, πριν από την ολοκλήρωση της μεταβίβασης.

Στη συνέχεια και για πράξεις που πραγματοποιούνται από 1.1.2015 και εφεξής, με την Α.Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ.1010/2015 ορίσθηκε ότι η ΑΥΟ ΠΟΛ.1320/1998, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την ΑΥΟ ΠΟΛ.1380/2001, συνεχίζει να ισχύει για θέματα που αφορούν το ΦΠΑ και τα κατ’ αποκοπή ποσά που οφείλονται ετησίως, σύμφωνα με την ΑΥΟ 1320/1998, καταβάλλονται σε δύο ισόποσες δόσεις με την υποβολή δήλωσης ΦΠΑ ανά ημερολογιακό εξάμηνο, με προθεσμία υποβολής και καταβολής του φόρου μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα που ακολουθεί το εξάμηνο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 38 του Κώδικα ΦΠΑ, όπως ισχύει (δηλαδή τέλος Ιουλίου και τέλος Ιανουαρίου του επομένου έτους). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής της ανωτέρω δήλωσης ή εκπρόθεσμης καταβολής του οφειλόμενου φόρου, επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του ν. 4174/2013 (ΚΦΔ), ενώ σε περίπτωση παράλληλης άσκησης άλλης δραστηριότητας, υποβάλλονται τόσο οι δηλώσεις ΦΠΑ που αφορούν το κατ’ αποκοπή καθεστώς για κάθε εξάμηνο, όσο και οι δηλώσεις ΦΠΑ που αφορούν την άλλη δραστηριότητα.

Η επιστροφή διενεργείται με την αναγραφή του ΦΠΑ που επιβάρυνε τα ανωτέρω παραστατικά πώλησης στην έκτακτη δήλωση, αρχική ή τροποποιητική, που υποβάλλεται σύμφωνα με τα κατά τα ανωτέρω οριζόμενα στην ΠΟΛ.1010/2015, με την επιφύλαξη των περί παραγραφής διατάξεων. Τα ανωτέρω ποσά συμπεριλαμβάνονται στην έκτακτη δήλωση που αφορά την εξάμηνη περίοδο εντός της οποίας ο φόρος καθίσταται απαιτητός.

Το τυχόν πιστωτικό υπόλοιπο της έκτακτης δήλωσης, σύμφωνα με τα ανωτέρω, θεωρείται ως αίτηση επιστροφής και διεκπεραιώνεται από τον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ., αφού καλέσει εγγράφως τον υποκείμενο στο φόρο, σύμφωνα με τη διαδικασία και τον χρόνο που προβλέπεται στη παρ. 2 του άρθρου 14 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4174/2013), να προσκομίσει αντίγραφα των παραστατικών πώλησης που εκδόθηκαν με ΦΠΑ. Εν συνεχεία αφού γίνει επαλήθευση του περιεχομένου των ανωτέρω παραστατικών πώλησης με το υπόλοιπο της έκτακτης δήλωσης ΦΠΑ της αντίστοιχης εξάμηνης περιόδου, προβαίνει στην έκδοση ΑΦΕΚ για την επιστροφή του αχρεωστήτως καταβληθέντος φόρου. Σχετικό άρθρο 2 της Α.1179/2019.

Τέλος δεν διεκδικώ το αλάθητο και ευχαριστώ εκ των προτέρων για παρατηρήσεις σε τυχόν αβλεψίες ή σε άστοχες ερμηνευτικές προσεγγίσεις.


Πηγές:
- Άρθρα 27, 34 και 40 του ν.2859/2000.
- Α.Υ.Ο. 1591//ΠΟΛ.69/1987), Π. 8271/4879/18.12.1987, ΠΟΛ.1320/1998, Τ1940/41/14.4.2003.
 - Α.Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ.1010/2015.
- Α.Δ.  Α.Α.Δ.Ε. Α.1179/2019.