Ανδρέας Κ. Σακελλαριάδης
Λογιστής – Φοροτέχνης
ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Ν.Δ.3755/57,όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ΝΔ 147/73,άρθρο 4 παρ.1 του ΒΔ 748/66 ως υποχρεωτικές εξαιρέσιμες εορτές νοούνται:
α) Η 25 Μαρτίου
β) Η Δευτέρα του Πάσχα
γ) Η 15 Αυγούστου
δ) Η 25 Δεκεμβρίου
ε) Η 26η Δεκεμβρίου. «Προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 4554/2018 και με την απόφαση 59635/1063/13-12-2017 η οποία προηγείτο»
Ως προαιρετικές αργίες σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ.2 του Β.Δ. 748/66 νοούνται:
α) Η 1 Μαΐου
β) Η 28 Οκτωβρίου
Η 1 Μαΐου σύμφωνα με τον Α.Ν 380/68 μπορεί με απόφαση του Υπουργού Εργασίας να καθορίζεται σαν ημέρα υποχρεωτικής αργίας .
Συνεπώς βάση των ανωτέρω η Καθαρά Δευτέρα είναι εργάσιμη για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, οπότε επιτρέπεται τόσο η λειτουργία των ιδιωτικών επιχειρήσεων, όσο και η απασχόληση των μισθωτών.
«Η επιχείρηση που δεν θα λειτουργήσει σε ημέρα εθιμικής αργίας, δεν οφείλει τίποτε στο προσωπικό της, ανεξάρτητα αν αυτό αμείβεται με μηνιαίο μισθό ή ημερομίσθιο».
Οι μισθωτοί ,εργατοτεχνίτες και οι υπάλληλοι , οφείλουν να εργασθούν κανονικά και όσοι από αυτούς αμείβονται με ημερομίσθιο, θα λάβουν το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιο τους , χωρίς κάποια προσαύξηση ,ενώ όσοι αμείβονται με μηνιαίο μισθό δεν δικαιούνται να λάβουν ιδιαίτερη αμοιβή, καθώς ο μηνιαίος μισθός περιλαμβάνει και την αμοιβή για την εργασία της παραπάνω εορτής.
«Συνεπώς εάν η επιχείρηση απασχολήσει εν μέρει ή ολόκληρο το προσωπικό της οφείλει : α) στους αμειβόμενους με ημερομίσθιο απλό το συνήθως καταβαλλόμενο ημερομίσθιο, χωρίς καμία προσαύξηση β) στους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό τίποτα».
Σε περίπτωση ωστόσο που σε Συλλογική Σύμβαση Εργασίας ( Σ.Σ.Ε ) ή Διαιτητική Απόφαση (Δ.Α) χαρακτηρίζεται αργία και περιλαμβάνεται όρος για την καταβολή προσαύξησης 75%, ο όρος αυτός υπερισχύει , καθώς είναι ευνοϊκότερος από τη γενική ρύθμιση , οπότε οι μισθωτοί που υπάγονται στην συγκεκριμένη ΣΣΕ ή ΔΑ δικαιούνται να λάβουν την σχετική προσαύξηση.
Προσοχή!!
Επειδή οι περισσότερες ΣΣΕ-ΔΑ έχουν παύσει να ισχύουν πρέπει να γίνουν οι εξής διακρίσεις :
1. Συλλογικές Συμβάσεις ή Διαιτητικές Αποφάσεις που είναι σε ισχύει, πρέπει να εξετάζεται αν δεσμεύονται και τα δύο μέρη ( εργοδότης και οι μισθωτοί- Προϋπόθεση για την εφαρμογή ΣΣΕ-ΔΑ αποτελεί το να είναι και ο εργοδότης και ο μισθωτός μέλη της Εργοδοτικής και της Εργατικής αντιστοίχως Οργανώσεως), τότε η διάταξη περί αργίας είναι υποχρεωτική
Αν δεν δεσμεύονται και τα δύο μέρη τότε δεν υπάρχει υποχρέωση εφαρμογής της διάταξης περί αργίας.
Σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 37 του Νόμου 4024/2011, η οποία παράγραφος έχει τροποποιηθεί με την παράγραφο 2 του άρθρου 5 του Νόμου 4472/2017, οι ΣΣΕ-ΔΑ δεν κηρύσσονται υποχρεωτικές μέχρι το τέλος του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής.
2. Η παρ. 6 του άρθρου 37 του ν. 4024/2011 (Α' 226) αντικαθίσταται ως εξής:
«6. Η εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 11 του ν. 1876/1990 αναστέλλεται έως το τέλος του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής.»
2. Συλλογικές Συμβάσεις ή Διαιτητικές Αποφάσεις που έχουν λήξει ή καταγγελθεί και έχουν εισέλθει στο στάδιο της μετενέργειας, μόνο στους παλαιούς μισθωτούς εξακολουθεί να ισχύει ως θεσμικός όρος περί αργίας της εορτής της Καθαράς Δευτέρας, εκτός και υπάρχει κάποια αντίθετη συμφωνία μεταξύ εργοδότη και μισθωτού. Για δε τους νέους μισθωτούς που θα προσληφθούν μετά την πάροδο από της λήξεως ή της καταγγελίας, δεν τίθεται θέμα μετενέργειας και ο εργοδότης δικαιούται να τους επιβάλει μονομερώς την απασχόληση κατά την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας δίχως την προσαύξηση του 75%.
Υπ. Εργασίας και Κοιν. Ασφάλ. Έγγρ.1076/2012 & Έγγρ. 10274/2012
Έγγρ.1076/2012: Από όλα τα ανωτέρω συνάγεται ότι : Εργασιακές σχέσεις που υπάγονται σε κλαδική ή ομοιοεπαγγελματική ή επιχειρησιακή σύμβαση μπορούν να προσαρμόζονται στα ως άνω προβλεπόμενα ( βασικός μισθός της λήξασας ή καταγγελθείσας ΣΣΕ ΚΑΙ 4 επιδόματα εφόσον προβλέπονταν από τις οικίες ΣΣΕ) μονομερώς με απόφαση του εργοδότη, ενώ άλλα προβλεπόμενα επιδόματα καταργούνται. Λοιπές αποδοχές ή όροι εργασίας δεν θίγονται εκτός και αν συμφωνήσουν τα μέρη.
Έγγρ. 10274/2012: «Λήξη τρίμηνης παρατάσεως ΣΣΕ-ΔΑ . Περικοπή επιδομάτων. Δεν θίγονται οι θεσμικοί όροι» : 3) Κατά συνέπεια η άποψη του Υπουργείου Εργασίας και Κοιν. Ασφάλισης ή οποία διατυπώνεται δια της παραπάνω εγκυκλίου είναι ότι παύουν να ισχύουν όλα τα επιδόματα εκτός αυτών που αναφέρονται στην παρ.4 του άρθρου 2 της αριθμ. 6/2012 ΠΥΣ ενώ δεν θίγονται θεσμικοί όροι ΣΣΕ ή ΔΑ.
Εριστέο και αμφισβητούμενο είναι το θέμα ( απόφαση 2307/2014 Ολομ. του Συμβ. Επικρατείας): Περαιτέρω η σημασία της απόφασης 2307/2014 διαφαίνεται και στο ότι αποσαφηνίζει ότι με τη νέα ρύθμιση που εισήγαγε η ΠΥΣ οι μη μισθολογικοί όροι εργασίας ( π.χ. ωράρια, άδειες, οργάνωση εργασίας)της ΣΣΕ δεν μετενεργούν μετά τη λήξη της τρίμηνης παράτασης και άρα παύουν να ισχύουν.
Κάποιες από τις σημαντικότερες ΣΣΕ και ΔΑ που έχουν όρο για την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας είναι οι ακόλουθες:
Τεχνικών Ραδιοφώνου (Ηλεκτρονικών και Ηχοληπτών) ΣΣΕ 19/02/2016
Άρθρο.11. Ως ημέρες αργίας (εξαιρέσιμες) ορίζονται:
α. Η 1η του έτους. β. Τα Θεοφάνια, γ. Η Καθαρή Δευτέρα, δ. Η 25η Μαρτίου, ε. Η Μεγάλη Παρασκευή, στ. Το Μεγάλο Σάββατο, ζ. Η Δευτέρα του Πάσχα. η. Η 1η Μαΐου. θ. Του Αγίου Πνεύματος, ι. Η Κοίμηση της Θεοτόκου, ια. Η 28η Οκτωβρίου, ιβ. Τα Χριστούγεννα, ιγ. Η 26η Δεκεμβρίου, ιδ. Όλες οι Κυριακές.
Εμπορικών Επιχειρήσεων (ΣΣΕ 18/04/ 2005)
Άρθρο. 4. «Τα μέρη συμφωνούν, ή μέχρι σήμερα ισχύουσα για τις επιχ/σεις του κλάδου στα αστικά κέντρα εθιμική αργία της Καθαράς Δευτέρας, να θεσμοθετηθεί για τις ίδιες επιχ/σεις ως υποχρεωτική αργία.
Επισιτιστικών και Τουριστικών Επαγγελμάτων εργαζόμενοι (ΣΣΕ 29/06/1988 & ΔΑ 65/89)
5. « Καθιερώνεται πέραν των μέχρι τώρα προβλεπομένων αργιών ως εξαιρέσιμη και η Καθαρά Δευτέρα.»
Συντάκτες (ΣΣΕ 26/10/1989)
«Άρθρο 9. Εκτός από τις άλλες ημέρες υποχρεωτικής αργίας, που έχουν καθιερωθεί για τους συντάκτες, καθιερώνεται ως ημέρες υποχρεωτικής αργίας, ή Καθαρά Δευτέρα, και ή Δεύτερη ημέρα του Πάσχα.
Περιοδικών συντάκτες –δημοσιογράφοι (ΔΑ 14/2005)
Άρθρο. 4. Ημέρες αργίας. « Ως ημέρες υποχρεωτικής αργίας ορίζονται οι εξής: ή 1η του έτους, ή εορτή των Θεοφανείων ή 25 Μαρτίου, ή Καθαρά Δευτέρα , ή Μεγάλη Παρασκευή, ή 2η ημέρα του Πάσχα, ή ημέρα του Αγίου Πνεύματος, ή 15η Αυγούστου, ή 28η Οκτωβρίου, ή ημέρα των Χριστουγέννων, ή 26η Δεκεμβρίου.
Ραδιοφωνικών Σταθμών Δημοσιογράφοι (ΣΣΕ 31/07/2002)
«Άρθρο 23. Ημέρες αργίας ( εξαιρέσιμες) ορίζονται οι: η 1η του έτους, τα Θεοφάνεια, της 25ης Μαρτίου, του Αγίου Πνεύματος, ή Καθαρά Δευτέρα, ή Μεγάλη Παρασκευή, το Μεγάλο Σάββατο, ή Δεύτερη ημέρα του Πάσχα, ή 1η Μαΐου, ή 15η Αυγούστου, ή 28η Οκτωβρίου, τα Χριστούγεννα, ή 26η Δεκεμβρίου και όλες οι Κυριακές.
Τηλεοπτικών Σταθμών: Συντάκτες-Δημοσιογράφοι (ΣΣΕ 20/12/2002)
«Άρθρο 20. Ημέρες αργίας ( εξαιρέσιμες) ορίζονται οι: η 1η του έτους, τα Θεοφάνεια, της 25ης Μαρτίου, του Αγίου Πνεύματος, ή Καθαρά Δευτέρα, ή Μεγάλη Παρασκευή, το Μεγάλο Σάββατο, ή Δεύτερη ημέρα του Πάσχα, ή Πρωτομαγιά, ή 15η Αυγούστου, ή 28η Οκτωβρίου, τα Χριστούγεννα, ή 26η Δεκεμβρίου και όλες οι Κυριακές.
Τσιμεντοβιομηχανίας εργαζόμενοι (ΣΣΕ 30/04/1990)
Οι αργίες που συμφωνήθηκαν σε προηγούμενες ΣΣΕ ( τις από 18/07/1979, 06/04/1980 και 28/05/1980) είναι ή Καθαρά Δευτέρα, ή Μεγάλη Παρασκευή, ή Δευτέρα ημέρα των Χριστουγέννων, ή Πρώτη του έτους και τα Θεοφάνεια.
Τυπογράφοι ημερησίων επαρχιακών Εφημερίδων ( πλην Αθ.-Θες/νικης) (ΣΣΕ 01/06/2005)
Άρθρο. 22. « Υποχρεωτικές αργίες για τους εργαζόμενους του κλάδου είναι ή 1η Ιανουαρίου, των Θεοφανείων, ή 25η Μαρτίου, ή Καθαρά Δευτέρα, ή Δεύτερη ημέρα του Πάσχα, ή 1η Μαΐου, του Αγίου Πνεύματος, ή 15η Αυγούστου, ή 28η Οκτωβρίου, ή 25η και 26η Δεκεμβρίου».
Φορτοεκφορτωτές Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΣΣΕ 1981)
«4. Αναγνωρίζονται σαν αργίες, πέρα από αυτές που ορίζονται από το νόμο και οι: των Θεοφανείων, Καθαρά Δευτέρα, 25η Μαρτίου, του Αγίου Πνεύματος. 28η Οκτωβρίου και 26η Δεκεμβρίου.»
Κλινικές ΟΣΝΙΕ όλης της Χώρας (17/05/2005)
«Αργίες. Στους υπαγόμενους στη ΣΣΕ μισθωτούς, που ορίζονται από τον εργοδότη τους να εργασθούν κατά τις εξαιρέσιμες ημέρες του έτους, δηλαδή εκτός των Κυριακών, και κατά τις ημέρες : 1) 25η Μαρτίου, 2) Δεύτερη ημέρα του Πάσχα, 3)1η Μαΐου, 4) 15η Αυγούστου, 5) 28η Οκτωβρίου και 6) 25η Δεκεμβρίου καθώς κατά τις ημέρες:
α) Δευτέρα ημέρα των Χριστουγέννων, β) 1η του έτους, γ) 6η Ιανουαρίου, δ) Καθαρά Δευτέρα, ε) Μ. Παρασκευή κάθε έτους και στ) Εορτή Αγίου Πνεύματος προσαύξηση κατά 75% του νομίμου ημερομισθίου τους (1/25 των συνολικών νομίμων αποδοχών τους».
Φροντιστηρίων Μέσης Εκπαίδευσης όλης της χώρας (ΔΑ 12/2004 & ΔΑ 12/2005)
«Άρθρο 9 Κατά τις ημέρες αργίας που ορίζονται στο ΒΔ 748/66 και κατά την Καθαρά Δευτέρα και την εορτή του Αγίου Πνεύματος, την 17 Νοεμβρίου, την 30η Ιανουαρίου και κατά την 1η Μαΐου κάθε έτους οι καθηγητές δεν προσφέρουν τις υπηρεσίες τους δικαιούμενοι των αντιστοίχων αποδοχών τους, βάσει του προγράμματος».
Οδηγοί φορτηγών κ.λ.π αυτοκινήτων ΣΣΕ 02/03/1995
«4. Ως ημέρες αργίας των υπαγομένων στην παρούσα μισθωτών, ορίζονται οι θπό των κειμένων διατάξεων οριζόμενες ως ημέρες υποχρεωτικής αργίας για όλους τους εργαζόμενους της χώρας. Στους απασχολούμενους κατά τις ημέρες αυτές και κατά τις ημέρες των Θεοφανείων, της Δευτέρας ημέρας των Χριστουγέννων, της Καθαράς Δευτέρας της Πρώτης του έτους και του Μ. Σαββάτου κάθε έτους, χορηγείται προσαύξηση 75% υπολογιζόμενη στο σύνολο του 1/25 των καταβαλλομένων με βάση την παρούσα ΣΣΕ αποδοχών.»
Ωστόσο είναι δυνατόν η Καθαρά Δευτέρα να έχει οριστεί σαν ημέρα αργίας από επιχειρησιακή συνήθεια, εσωτερικό κανονισμό, ατομική σύμβαση εργασίας ή έθιμο.
Δηλαδή ότι οι επιχειρήσεις δεν θα λειτουργήσουν και οι μισθωτοί δεν θα είναι υποχρεωμένοι να προσφέρουν εργασία. Στην περίπτωση αυτή, όσοι αμείβονται με ημερομίσθιο δεν δικαιούνται να λάβουν το ημερομίσθιο τους, (Η Καθαρά Δευτέρα δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των εξαιρέσιμων εορτών για τις οποίες, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 2 του Νόμου 3755//1957, καταβάλλεται το ημερομίσθιο στους μη απασχοληθέντες μισθωτούς και επί πλέον η προσαύξηση 75% στους απασχοληθέντες), αφού η ημέρα αυτή δεν περιλαμβάνεται στις εξαιρέσιμες εορτές. καθώς δεν προβλέπεται από κάποια διάταξη η υποχρέωση των εργοδοτών για πληρωμή του ημερομισθίου στις μη εξαιρέσιμες εορτές. Εκτός βέβαια αν από έθιμο, επιχειρησιακή συνήθεια , συμφωνία προβλέπεται ότι οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις που θα αργήσουν στις εορτές αυτές θα καταβάλλουν το αντίστοιχο ημερομίσθιο .
«‘Αρθρον 2 παράγραφος 2 και 3 του Ν.Δ 3755 ΤΗ 17 Σεπτεμβρίου 1957 ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟΝ Αριθμός φύλλου 182
2. Ως εξαιρέσιμοι εορταί καθ΄ ας……….. νοούνται : α) ή της Γεννήσεως του Χριστού, β) ή της 25ης Μαρτίου, γ) ή της Δευτέρας του Πάσχα, δ) ή της 1ης Μαΐου και ε) ή της 28ης Οκτωβρίου και στ) η της Γεννήσεως του Χριστού (25 Δεκεμβρίου) και ζ) η της 26ης Δεκεμβρίου. Εκ τούτων κατά τας 1ης Μαΐου και 28ην Οκτωβρίου , η απασχόλησις των μισθωτών απόκειται αποκλειστικώς είς την διακριτικήν εξουσίαν του Εργοδότου.
3. Είς τους επί ημερομισθίω αμειβομένους μισθωτούς, τους μη απασχοληθέντας έκ λόγων μη οφειλομένων είς τούτους κατά τάς εν παραγράφω 2 ημέρας καταβάλλεται δι΄ εκάστην τούτων ποσόν ίσον προς το ημερομίσθιόν των, άνευ ετέρας προσαυξήσεως.»
Σε ότι αφορά τους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό, αυτοί θα λάβουν κανονικά το μισθό τους χωρίς καμία πρόσθετη αμοιβή.
Σε περίπτωση που η επιχείρηση παρέμενε κλειστή κατά τα προηγούμενα χρόνια και κατέβαλε τις αποδοχές και φέτος κατ΄ εξαίρεση αποφάσισε να λειτουργήσει την συγκεκριμένη ημέρα, ο εργοδότης οφείλει να ειδοποίηση εγκαίρως το προσωπικό του, τότε όσοι από τους μισθωτούς εργαστούν , δικαιούνται να λάβουν, εάν είναι ημερομίσθιοι το κανονικό ημερομίσθιο της ημέρας αυτής, ενώ αν αμείβονται με μηνιαίο μισθό , δικαιούνται εκτός από τον μισθό και πρόσθετη αμοιβή ίση με το 1/25 του μηνιαίου μισθού τους. «A.K Άρθρο 659-Εργασία πέρα από τη συμφωνημένη. Αν παρουσιαστή ανάγκη για εργασία πέρα από τη συμφωνημένη η τη συνηθισμένη, ο εργαζόμενος έχει την υποχρέωση να την παράσχει , αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνηση του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη . Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα για την πρόσθετη αυτή εργασία σε συμπληρωματική αμοιβή , που κανονίζεται ανάλογα με το συμφωνημένο μισθό και με τις ειδικές περιστάσεις».
Και στις δύο περιπτώσεις δεν οφείλεται προσαύξηση 75%.
Συμψηφισμός-Παραγραφή
Όταν συντάσσεται η σύμβαση πρόσληψης, μπορεί να συμφωνηθεί να καταβάλλει ο εργοδότης , κάθε μήνα, πέρα από τις νόμιμες αποδοχές και ένα ακόμα επιπλέον ποσό στον απασχολούμενο μισθωτό, που θα θεωρείται ως αμοιβή για τυχόν απασχόληση του ( είτε αυτός είναι εργάτης είτε υπάλληλος ) κατά Κυριακές και τυχόν εξαιρέσιμες εορτές ( Αρ. Π. 1204/90, Εφετ. Θες/νίκης 2519/89).
Αν φυσικά οι αμοιβές αυτές σε κάποιο μήνα, για Κυριακές και εξαιρέσιμες εορτές , μαζί με τις προσαυξήσεις τους είναι περισσότερες από το ποσό που έχει συμφωνηθεί και καταβάλλεται κάθε μήνα, τότε ο εργοδότης καταβάλλει στο μισθωτό και την επιπλέον διαφορά που του οφείλει . Ενώ αντίθετα, αν σε κάποιο μήνα δεν πραγματοποιήθηκε απασχόληση Κυριακή, τότε το ποσό που συμφωνήθηκε καταβάλλεται κανονικά στον μισθωτό.
Απαγορεύεται να δηλώσει ο εργοδότης εκ των υστέρων ότι το επιπλέον ποσό που διατίθεται κάθε μήνα στο μισθωτό, καταβάλλεται για να συμψηφιστούν οι αποδοχές του απασχολούμενου μισθωτού Κυριακές και εξαιρέσιμες εορτές,
Η απαίτηση του μισθωτού για την αμοιβή στις εξαιρέσιμες εορτές καθώς και για την προσαύξηση 75% αυτής, όταν η απασχόληση είναι νόμιμη παραγράφεται σε 5 χρόνια και όταν είναι παράνομη ( χωρίς δηλαδή τις νόμιμες διατυπώσεις ) παραγράφεται σε 20 χρόνια μετρούμενα μετά από τη λήξη του έτους που γεννήθηκε η απαίτηση ( Αρ. Π. 1184/74).
Τέλος σύμφωνα με την παράγραφο 11 του άρθρου 1 του Ν.1157/81 που αναφέρει, :
Ημέραι αργίας και ημιαργίας των δημοσίων υπηρεσιών, οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως και λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ορίζονται αι εξής:
α) Ημέραι αργίας: Η Εθνική εορτή, η 28η Οκτωβρίου, η πρώτη του έτους, τα Θεοφάνεια, η των Τριών Ιεραρχών δια τους εκπαιδευτικούς λειτουργούς, η Καθαρά Δευτέρα, η Μεγάλη Παρασκευή, το Μέγα Σάββατον, η Δευτέρα του Πάσχα, η 1η Μαΐου, η του Αγίου Πνεύματος (Δευτέρα της Πεντηκοστής), η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η 17η Νοεμβρίου δια τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και τας Ανωτέρας Σχολάς, η πρώτη και δευτέρα ημέρα των Χριστουγέννων και άπασαι αι Κυριακαί, η εορτή της Καθαράς Δευτέρας για τους μισθωτούς του Δημοσίου είναι αργία.
