Του Γιώργου Δαλιάνη, με τη συνεργασία του Φίλιππου Ζήρα (δικηγόρου της Artion A.E.)*
www.artion.gr

Η χρήση των αναγκαστικών μέτρων κατάσχεσης από το Δημόσιο για οφειλές ιδιωτών έχει γνωρίσει κατακόρυφη αύξηση μέσα στα χρόνια των μνημονίων. Από τη μείωση του ορίου κατάσχεσης στα 1.250 ευρώ ανά οφειλέτη έως την επανέναρξη των πλειστηριασμών κατοικίας με επισπεύδοντα το ίδιο το Δημόσιο, έχει δημιουργηθεί ένα εξαιρετικά ευρύ φάσμα φορολογικής βάσης και περιουσίας η οποία είναι δεκτική αναγκαστικών μέτρων είσπραξης. Από δημοσιευμένα στοιχεία προκύπτει πως μόνο τον Οκτώβριο του 2017 πραγματοποιήθηκαν 1.041 κατασχέσεις την ημέρα, κατά μέσο όρο, σε καταθέσεις, εισοδήματα, ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία οφειλετών του Δημοσίου, κυρίως φορολογουμένων με μικρά ποσά χρεών (συνολικά 22.903 αναγκαστικά μέτρα είσπραξης). Γνωστά είναι άλλωστε τα συχνά λάθη διαδικαστικού τύπου (π.χ. εσφαλμένη διαδικασία επίδοσης έκθεσης ελέγχου, κατάσχεσης τραπεζικού λογαριασμού κτλ) που έχουν στοιχίσει την κατάπτωση ελεγχόμενων υποθέσεων στα Δικαστήρια για τυπικούς λόγους και όχι λόγους ουσίας.

Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, η διαχείριση ενός τέτοιου όγκου υποθέσεων τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον, θα απαιτεί πολύ μεγάλο αριθμό παρεχόμενων πόρων/ανθρώπινου δυναμικού για να διασφαλίζονται τα δικαιώματα του Δημοσίου.

Σε απάντηση των χρόνιων προβλημάτων και του τεράστιου όγκου εργασίας που περνά από τα χέρια των υπαλλήλων της Α.Α.Δ.Ε., εκδόθηκε η υπ αριθμ. ΔΠΔΥΚΥ ΑΑΔΕ Α 1179682 ΕΞ 2017 απόφαση της Α.Α.Δ.Ε. με την οποία προκηρύσσεται διαγωνισμός για δημιουργία πληροφοριακού συστήματος με το οποίο αυτοματοποιείται και ολοκληρώνεται ταχύτερα η διαδικασία είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο.

Μάλιστα, αν μελετήσει κανείς προσεκτικά την προκήρυξη, πρόκειται για μια προσπάθεια ενοποίησης όλων των φορέων του Δημοσίου (ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ, ΤΕΛΩΝΕΙΑ ΚΛΠ) αλλά και τραπεζών με στόχο τις συντονισμένες ενέργειες σε βάρος της περιουσίας του οφειλέτη φορολογούμενου. Σύμφωνα με την προκήρυξη, το σύστημα αυτό θα τεθεί σε εφαρμογή σε 20 μήνες από την ανάθεση του έργου. Το νέο σύστημα θα πρέπει να υποστηρίζει την παρακολούθηση και διαχείριση όλου του κύκλου ζωής των υποθέσεων οφειλών που διαχειρίζεται τόσο προς τη φορολογική και τελωνειακή διοίκηση, όσο και προς κάθε άλλο δημόσιο φορέα υπέρ του οποίου τις οφειλές διαχειρίζεται η Α.Α.Δ.Ε. Το νέο σύστημα θα είναι άμεσα προσβάσιμο τόσο από τους εσωτερικούς χρήστες της Α.Α.Δ.Ε. όσο και από τους φορολογούμενους και συναλλασσόμενους με αυτή.

Οι πληροφορίες που θα συλλέγονται από το σύστημα θα αφορούν τόσο συγκεκριμένες οφειλές όσο και το οικονομικό προφίλ των οφειλετών με σκοπό την παρακολούθηση - διαχείριση αυτών. Όλο το επιχειρησιακό δυναμικό της Α.Α.Δ.Ε. που εμπλέκεται στον μηχανισμό είσπραξης θα μπορεί να έχει πλήρη και ενιαία εικόνα των οφειλών και οφειλετών και των ενεργειών που έχουν γίνει από τη γένεσή της μέχρι και την εξόφληση ή διαγραφή της.

Με το σύστημα αυτό, οι ελεγκτικές-φορολογικές αρχές θα μπορούν να κατηγοριοποιούν αυτόματα τις υποθέσεις ανάλογα με κριτήρια επικινδυνότητας ή με βάση τις εκάστοτε οδηγίες της Διοίκησης (π.χ. με κριτήρια παραγραφής ή άλλα κριτήρια).

Οι φορολογούμενοι, τόσο τα φυσικά όσο και τα νομικά πρόσωπα, θα έχουν πλήρη εικόνα των τρεχουσών οφειλών αλλά και του ιστορικού οφειλών τους, των πληρωμών και λοιπών ενεργειών που έχουν γίνει, πληροφοριών για τις ενέργειες που κάνει ή προβλέπεται να κάνει η Φορολογική και Τελωνειακή Διοίκηση για τις ενεργές οφειλές καθώς και θέματα συμψηφισμών και ρυθμίσεων. Οι διαδικασίες που θα έχουν τη δυνατότητα να γίνονται μαζικά ή/και αυτοματοποιημένα θα υποβάλλονται υπό τη μορφή πρότασης του συστήματος ενώ η αποδοχή της εν λόγω λειτουργικότητας θα επιβεβαιώνεται από την εκάστοτε μονάδα/στέλεχος στον οποίο είναι χρεωμένος/η ο/η εν λόγω οφειλέτης/οφειλή στο πλαίσιο του συστήματος.

Στον εν λόγω Μηχανισμό περιλαμβάνονται και οι ηλεκτρονικές και μη επιδόσεις και κοινοποιήσεις όπως ορίζει το άρθρο 5 του ν.4174/2013 (και το άρθρο 4 του ν.δ. 356/1974) καθώς και οι απαιτούμενες επιδόσεις στο πλαίσιο της αναγκαστικής είσπραξης εν γένει (συντηρητικών, αναγκαστικών και διασφαλιστικών μέτρων). Εκτός των άλλων, η πλατφόρμα αυτή θα είναι και το μέσο το οποίο οι φορολογούμενοι θα μπορούν να χρησιμοποιούν για την κατάθεση ενδικοφανούς προσφυγής.

Το πληροφοριακό σύστημα θα μπορεί να είναι ηλεκτρονικά διασυνδεδεμένο με:
- Εθνικό Ληξιαρχείο/Δημοτολόγιο
- Εθνικό Κτηματολόγιο (ΕΚΧΑΕ Α.Ε.)
- Δικαστικές Αρχές και Ταμείο Νομικών (ηλεκτρονικές αναρτήσεις πλειστηριασμών)
- Γενικό Εμπορικό Μητρώο Γ.Ε.ΜΗ
- Πιστωτικά ιδρύματα και ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος
- Συμβολαιογράφους
- Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε. και λοιπούς χρηματοοικονομικούς οργανισμούς διαχείρισης αξιών
- Ασφαλιστικούς οργανισμούς, ΚΕΑΟ, ΕΦΚΑ και Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ κ.α.

Συμπερασματικά, πέραν της δυνατότητας διασύνδεσης όλων των παραπάνω φορέων που θα οδηγεί σε αυτόματη κατάσχεση τραπεζικών ή άλλων καταθέσεων (π.χ.PayPal), προσημειώσεων σε ακίνητα, εταιρικών μεριδίων, θυρίδων κλπ. ιδιαίτερη αξία έχει να τονίσουμε πως φαίνεται ότι οι φορολογούμενοι θα μπορούν να γνωρίζουν σε τι κατηγορία επικινδυνότητας βρίσκονται οι φορολογικές τους εκκρεμότητες ώστε να μπορούν να επιχειρούν τη συμμόρφωσή τους πριν από τη λήψη μέτρων εκ μέρους του Δημοσίου.

e-Περιουσιολόγιο

Σκοπός όλων αυτών όμως δεν είναι μόνο η διευκόλυνση της διαδικασίας κατάσχεσης για τις οφειλές προς το Δημόσιο αλλά και η κατασκευή ενός συστήματος ελέγχου του συνόλου της περιουσίας ενός φορολογούμενου (κινητής και ακίνητης). Σύμφωνα λοιπόν με ξεχωριστή παράγραφο της προκήρυξης:
«αντικείμενο του έργου είναι η δημιουργία του κατάλληλου μηχανογραφικού περιβάλλοντος που αποσκοπεί στη συγκέντρωση του συνόλου των πληροφοριών, οι οποίες αφορούν την κάθε μορφής περιουσία των φυσικών και νομικών προσώπων καθώς και των νομικών οντοτήτων. Οι πληροφορίες αφορούν ενδεικτικά ακίνητα, οχήματα, μετρητά, επενδυτικό χρυσό, εναέρια μέσα μεταφοράς, σκάφη, μετοχές, εταιρικά μερίδια, εταιρικές μερίδες, συμμετοχές σε επιχειρήσεις οποιασδήποτε μορφής, τραπεζικούς λογαριασμούς, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, αμοιβαία κεφάλαια, παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα και λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες, δρόμωνες ίππους, κινητά μεγάλης αξίας κ.λπ. Με το έργο πραγματοποιείται πλήρης και ακριβής καταγραφή της περιουσιακής κατάστασης κάθε προσώπου, έτσι ώστε η φορολογική διοίκηση να είναι σε θέση να παρακολουθεί διαχρονικά την εξέλιξή της.»

Από τη μέγγενη του Δημοσίου δε θα γλιτώνουν ούτε και οι καταθέσεις ή επενδύσεις στο εξωτερικό. Σύμφωνα με την προκήρυξη: «Σε περίπτωση που εντοπισθούν περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη στην αλλοδαπή είναι δυνατή η υποβολή αίτησης είσπραξης (περίπτωση εξερχόμενων αιτημάτων αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής στην είσπραξη) με σκοπό την επιδίωξη της είσπραξης της οφειλής με τη συνδρομή του αλλοδαπού κράτους. Πριν την εν λόγω διαδικασία, μπορεί να πραγματοποιηθεί υποβολή αίτησης λήψης ασφαλιστικών μέτρων, αίτησης κοινοποίησης εγγράφων ή πράξεων ή αιτήματος παροχής πληροφοριών στα πλαίσια της αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής.»

Φυσικά, τα παραπάνω θα πρέπει να τα δούμε να εφαρμόζονται στην πράξη, όμως σε κάθε περίπτωση η κατεύθυνση στην οποία κινείται το Δημόσιο για τη διασφάλιση των απαιτήσεών του στο μέλλον, είναι ξεκάθαρο πως θα περιλαμβάνει εξαιρετικά γρήγορες και αυτοματοποιημένες ενέργειες που θα έχουν επιπτώσεις σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων και της προσωπικής περιουσίας του οφειλέτη.

*O κ. Γιώργος Δαλιάνης είναι ιδρυτής του Ομίλου Artion Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός και ο κ. Φίλιππος Ζήρας είναι συνεργάτης δικηγόρος-διαμεσολαβητής της Artion και Συντονιστής του νόμου 4469/2017 για την Εξωδικαστική Ρύθμιση Οφειλών Επιχειρήσεων.Πηγή: Taxheaven