ΒΙΒΛΙΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ – ΒΙΒΛΙΑΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΔΗΓΩΝ

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η παρουσίαση των εντύπων (Πίνακες, Βιβλία Δρομολογίων και Βιβλιάρια Εργασίας) με τα οποία είναι υποχρεωμένοι να εφοδιάζονται οι οδηγοί, είτε πρόκειται περί μισθωτών είτε περί ιδιοκτητών, των φορτηγών αυτοκινήτων, λεωφορείων - ΚΤΕΛ ή Τουριστικών (ΠΟΥΛΜΑΝ) - και επιβατηγών δημοσίας χρήσης (ΤΑΞΙ).

Με άλλα λόγια επιχειρείται η κωδικοποίηση της σχετικής νομοθεσίας, για να γνωρίσουν οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι τις υποχρεώσεις τους και να διευκολυνθούν οι Επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων και τα λοιπά ελεγκτικά όργανα στην εκτέλεση του έργου τους.

Α. ΟΔΗΓΟΙ ΦΟΡΤΗΓΩΝ
Α1. Βιβλίο Δρομολογίων

Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Β.Δ. της 04.02.1938 «Περί κανονισμού ωρών εργασίας του προσωπικού φορτηγών αυτοκινήτων» (ΦΕΚ 35 Α’), όπως αντικαταστάθηκε και τροποποιήθηκε από το άρθρο 2 του Π.Δ. 882/1980 (ΦΕΚ 218/Α’/25.09.1980) και το άρθρο 1 του Π.Δ. 93/1986 (ΦΕΚ 33/Α’/28.03.1986): «Οι ιδιοκτήτες των φορτηγών αυτοκινήτων του άρθρου 1 του παρόντος ή οι εκπρόσωποί τους υποχρεούνται να εφοδιάζουν τους οδηγούς με βιβλίο Δρομολογίων, ο τύπος του οποίου καθώς και οι αναγκαίες λεπτομέρειες για την τήρησή του καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εργασίας. Το βιβλίο Δρομολογίων θεωρείται από την οικεία Επιθεώρηση Εργασίας και ο αριθμός των σελίδων του πρέπει να επαρκεί για απασχόληση τουλάχιστον τριών μηνών».

Προ πάσης εκκινήσεως ο οδηγός του αυτοκινήτου υποχρεούται να σημειώνει ευκρινώς και με ακρίβεια στην οικεία στήλη του βιβλίου δρομολογίων την ώρα εκκίνησης, την ώρα άφιξης, το είδος του φορτίου, τον τόπο προορισμού και λοιπά στοιχεία. Επιπλέον, πρέπει να το φυλάσσει στο αυτοκίνητο και να το έχει πάντα πρόχειρο για να το επιδεικνύει στα αρμόδια προς έλεγχο όργανα. Οι ιδιοκτήτες των αυτοκινήτων υποχρεούνται να διατηρούν το βιβλίο επί διετία και ευθύνονται για την προμήθεια και παράδοσή του, επί αποδείξει, στον οδηγό, ο οποίος με τη σειρά του ευθύνεται για την τήρηση και συμπλήρωσή του.

Το βιβλίο δρομολογίων φορτηγών αυτοκινήτων περιλαμβάνει τα στοιχεία που αναφέρει η αριθμ. 1173/1980 Απόφαση Υπουργού Εργασίας «Περί καθορισμού στοιχείων Βιβλίου Δρομολογίων φορτηγών αυτοκινήτων Α’, Β’ και Γ’ κατηγορίας» (ΦΕΚ 1071/Β’/18.10.1980): α) ένδειξη ΗΜΕΡΗΣΙΟΝ ΒΙΒΛΙΟΝ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ, β) αριθμό κυκλοφορίας αυτοκινήτου, ημερομηνία, επωνυμία και έδρα της επιχείρησης ή ονοματεπώνυμο και διεύθυνση ιδιοκτήτου, γ) ονοματεπώνυμο οδηγού, αριθμό διπλώματός του και ονοματεπώνυμο βοηθού του, δ) ώρα έναρξης και λήξης της εργασίας, ε) αφετηρία ή σταθμό διανυκτέρευσης, στ) το είδος του φορτίου, η) ώρα εκκινήσεως, θ) τόπο προορισμού, ι) ώρα αφίξεως, ια) χρονική διάρκεια τυχόν βλάβης, ιβ) χρόνος αναμονής (πιάτσα) ιγ) συνολική ημερήσια απασχόληση του προσωπικού.

Με το άρθρο 1 του Π.Δ. 882/1980 η υποχρέωση τήρησης βιβλίου δρομολογίων εφαρμοζόταν και όταν τα φορτηγά οδηγούσαν οι ιδιοκτήτες τους, ωστόσο, με το άρθρο 21 παρ. 8 του Ν. 3144/2003 «Κοινωνικός διάλογος για την προώθηση της απασχόλησης και την κοινωνική προστασία και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 111/Α’/08.05.2003) δεν υπάρχει πλέον αυτή η υποχρέωση όταν τα φορτηγά αυτοκίνητα οδηγούνται: α) από τους ιδιοκτήτες ή συνιδιοκτήτες τους, καθώς και από μέλη της οικογένειάς τους, β) από τους εργαζόμενους με σχέση ή σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου που δεν έχουν προσληφθεί ούτε απασχολούνται στον εργοδότη με την ειδικότητα του οδηγού, αλλά με ειδικότητα άλλη, η άσκηση του έργου της οποίας υποβοηθείται από την οδήγηση φορτηγού αυτοκινήτου.
Με την υποπαράγραφο 3 της παραγράφου ΙΑ. 13 του Ν. 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α’) καταργήθηκε η υποχρέωση για θεώρηση του βιβλίου δρομολογίων φορτηγών αυτοκινήτων από την οικεία Κοινωνική Επιθεώρηση Εργασίας.

Β. ΟΔΗΓΟΙ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ ΚΤΕΛ
Β1. Μηνιαίος Πίνακας Εβδομαδιαίων Αναπαύσεων του Προσωπικού Κίνησης

Σύμφωνα με το άρθρο 27 παρ. 2 του Π.Δ. 246/2006 «Γενικός Κανονισμός Προσωπικού των ΚΤΕΛ ΑΕ και των ΚΤΕΛ του Ν. 2963/01» (ΦΕΚ 261/Α’/29.11.2006): «Ο Πρόεδρος του ΚΤΕΛ ή ο εντεταλμένος υπάλληλος από το ΔΣ αυτού, υποβάλλει προς θεώρηση στο οικείο Τμήμα ή Γραφείο του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας ή των οργάνων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης που είναι εντεταλμένα για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, τα κάτωθι στοιχεία: … β) Μηνιαίο Πίνακα Εβδομαδιαίων Αναπαύσεων του Προσωπικού Κίνησης, όπου αναγράφεται το ονοματεπώνυμο κάθε μισθωτού και οι ημερομηνίες εβδομαδιαίων αναπαύσεων αυτού».

Στο αριθμ. πρωτ. 509/11.06.2013 έγγραφο του Σ.ΕΠ.Ε. (Διευκρινήσεις αναφορικά με τη διαδικασία υποχρεωτικής υποβολής εντύπων αρμοδιότητας Σ.ΕΠ.Ε.), αναφέρεται πως: «Η υποβολή προς θεώρηση μηνιαίου Πίνακα εβδομαδιαίων αναπαύσεων μόνο του προσωπικού κίνησης των ΚΤΕΛ (άρθρο 27 του Π.Δ. 246/06) εξακολουθεί να πραγματοποιείται με προσέλευση στην αρμόδια υπηρεσία». Επιπλέον, στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται πως: «σε περίπτωση που υπάρχει τροποποίηση στον θεωρημένο Πίνακα Εβδομαδιαίων αναπαύσεων, τότε ο εργοδότης προσερχόμενος στην Υπηρεσία υποβάλλει προς θεώρηση τροποποιητικό Πίνακα».

Ο λόγος για τον οποίο ο παραπάνω Πίνακας και οι τροποποιήσεις αυτού υποβάλλονται με προσέλευση στις κατά τόπους Υπηρεσίες του Σ.ΕΠ.Ε. και όχι ηλεκτρονικά μέσω του Πληροφοριακού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ», είναι γιατί, σύμφωνα με το παραπάνω Π.Δ.,  απαιτείται θεώρησή τους και όχι απλή κατάθεση. Με γνώμονα τη μείωση των διοικητικών βαρών και στην κατεύθυνση της μείωσης της γραφειοκρατίας, η άποψή μου είναι πως θα μπορούσε να καθιερωθεί νομοθετικά η ηλεκτρονική κατάθεσή τους κατά τα γνωστά και ισχύοντα για τους λοιπούς εργαζόμενους (Συμπληρωματικός Πίνακας Ωραρίου).

Β2. Ημερήσιο Βιβλίο Εργασίας Προσωπικού και Δρομολογίων

Σύμφωνα με το άρθρο 27 του Π.Δ. 246/2006 «Γενικός Κανονισμός Προσωπικού των Κ.Τ.Ε.Λ. Α.Ε. και των ΚΤΕΛ του Ν. 2963/2001» (ΦΕΚ 261/Α’/29.11.2006): …2.«Ο Πρόεδρος του ΚΤΕΛ ή ο εντεταλμένος υπάλληλος από το Δ.Σ. αυτού, υποβάλλει προς θεώρηση στο οικείο Τμήμα ή γραφείο του Υπουργείου Απασχόλησης και κοινωνικής Προστασίας ή των οργάνων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης που είναι εντεταλμένα για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας τα κάτωθι στοιχεία: … γ) για κάθε λεωφορείο ημερήσιο βιβλίο εργασίας προσωπικού και δρομολογίων.» 3. Η υπηρεσία του ΚΤΕΛ υποχρεούται να ταξινομεί τα παραδιδόμενα σ’ αυτήν αντίτυπα του ημερήσιου βιβλίου εργασίας και δρομολογίων και να διαφυλάσσει αυτά για τη διενέργεια ελέγχου αυτών από τα αρμόδια όργανα, καθώς και για την ενδεχόμενη χορήγηση αντιγράφου, στο προσωπικό στο οποίο αφορούν. 4. Στο τέλος κάθε εβδομαδιαίας περιόδου εργασίας ο Πρόεδρος του ΚΤΕΛ ή ο προς τούτο εντεταλμένος υπάλληλος υποχρεούται να υποβάλλει αμελλητί στο αρμόδιο Τμήμα ή Γραφείο του Υπουργείου Εργασίας ή των οργάνων της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης που είναι εντεταλμένα για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, ανά ένα αντίγραφο του Ημερήσιου Βιβλίου Εργασίας και Δρομολογίων, των εντός της περιόδου εργασίας ημερών εργασίας του προσωπικού. 5. Για την κανονική τήρηση και συμπλήρωση των Ημερήσιων Βιβλίων Εργασίας και Δρομολογίων, σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, ευθύνονται αναλόγως της περιπτώσεως, ο σταθμάρχης, ο ελεγκτής, ο οδηγός ή ο εισπράκτωρ, για δε την προμήθεια, θεώρηση και υποβολή στην αρμόδια Αρχή, ο Πρόεδρος του ΚΤΕΛ, ο προς τούτο εντεταλμένος υπάλληλος ή ο ιδιοκτήτης του λεωφορείου, αναλόγως της αρμοδιότητος εκάστου».

Με την υποπαράγραφο 3 της παραγράφου ΙΑ. 13 του Ν. 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α’) καταργήθηκε η υποχρέωση για θεώρηση του παραπάνω βιβλίου από την οικεία Κοινωνική Επιθεώρηση Εργασίας.


Γ. ΟΔΗΓΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ
Γ1. Βιβλίο Δρομολογίων

Σύμφωνα με το άρθρο 2 της αριθμ. 51266/1975 Απόφασης Υπ. Απασχόλησης «Περί καθορισμού των ωρών εργασίας του προσωπικού Τουριστικών λεωφορείων αυτοκινήτων (ΠΟΥΛΜΑΝ)» (ΦΕΚ 1458/Β’/10.12.1975), όπως τροποποιήθηκε από τις 989/1980            (ΦΕΚ 905/Β’/12.09.1980) και 128/1986 (ΦΕΚ 73/Β’/28.02.1986) Υπουργικές Αποφάσεις: «1. Οι ιδιοκτήτες των Τουριστικών Λεωφορείων ή οι νόμιμοι εκπρόσωποί τους υποχρεούνται να θεωρούν στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας Βιβλίο Δρομολογίων για κάθε Τουριστικό Λεωφορείο. Ο αριθμός των σελίδων του Βιβλίου Δρομολογίων πρέπει να επαρκεί για απασχόληση τουλάχιστον τριών μηνών».

Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, για κάθε ημέρα εργασίας και για κάθε φυλακή (βάρδια) εφ’ όσον υφίστανται περισσότερες της μιας, θα χρησιμοποιείται ξεχωριστή σελίδα του Βιβλίου Δρομολογίων. Θα περιέχει πίνακα της ημερήσιας απασχόλησης και εργασίας του προσωπικού και θα περιλαμβάνει το ονοματεπώνυμο του ιδιοκτήτη, τον αριθμό κυκλοφορίας του αυτοκινήτου, το ονοματεπώνυμο του οδηγού και του βοηθού.
Το βιβλίο πρέπει να είναι αριθμημένο και να περιλαμβάνει στήλες στις οποίες θα αναγράφονται:
α) η ώρα έναρξης της απασχόλησης,
β) η ώρα έναρξης της οδήγησης,
γ) η ώρα άφιξης σε κάθε τόπο προορισμού,
δ) η χρονική διάρκεια τυχόν επισκευής του αυτοκινήτου κατά τη διάρκεια της διαδρομής, ε) η χρονική διάρκεια των κατά τη διαδρομή διαλλειμάτων,
στ) η διάρκεια των μεταξύ δύο διαλλειμάτων χρόνου,
ζ) η ώρα λήξης της απασχόλησης και η) το σύνολο των ωρών οδήγησης ημερησίως.

Μετά το πέρας της εργασίας κάθε ημέρας ο οδηγός ή ο βοηθός υποχρεούται να παραδώσει στον ιδιοκτήτη αντίγραφο του Ημερήσιου Δελτίου Δρομολογίων, διατηρώντας το άλλο αντίγραφο στο στέλεχος το οποίο φυλάσσεται εντός του λεωφορείου από τον οδηγό, ο οποίος υποχρεούται να το έχει πάντα πρόχειρο και να το επιδεικνύει στα ενεργούντα τον έλεγχο όργανα της Επιθεώρησης Εργασίας ή της Αστυνομίας.

Ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου υποχρεούται να ταξινομεί τα παραδιδόμενα σε αυτόν αντίτυπα των Ημερήσιων Δελτίων Δρομολογίων, να τα διαφυλάσσει επιμελώς επί διετία τουλάχιστον και να τα θέτει στη διάθεση των ενεργούντων τον έλεγχο αρμοδίων οργάνων.

Για τον εφοδιασμό του λεωφορείου με Βιβλίο Δρομολογίων και για τη φύλαξή των Ημερησίων Δελτίων επί διετία ευθύνεται ο ιδιοκτήτης ή ο αντ’ αυτού εξουσιοδοτημένος υπάλληλος. Για την τήρηση και συμπλήρωση του Δελτίου σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω ευθύνεται ο οδηγός ή ο βοηθός.
Με την υποπαράγραφο 3 της παραγράφου ΙΑ. 13 του Ν. 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α’) καταργήθηκε η υποχρέωση για θεώρηση του βιβλίου δρομολογίων από την οικεία Κοινωνική Επιθεώρηση Εργασίας.

Γ2. Βιβλιάριο Εργασίας

Σύμφωνα με το άρθρο 3 της αριθμ. 51266/1975 Απόφασης Υπ. Απασχόλησης «Περί καθορισμού των ωρών εργασίας του προσωπικού Τουριστικών λεωφορείων αυτοκινήτων (ΠΟΥΛΜΑΝ)» (ΦΕΚ 1458/Β’/10.12.1975): «Οι ιδιοκτήται ή διευθυνταί των εν λόγω τουριστικών λεωφορείων υποχρεούνται να εφοδιάζωσι τον οδηγόν και βοηθόν αυτών δια βιβλιαρίων εργασίας, άτινα θεωρούνται υπό των αρμοδίων Τμημάτων ή Γραφείων Εργασίας, εκάστην πρώτην του μηνός. Εις τα βιβλιάρια δέον ν’ αναγράφηται το ονοματεπώνυμον των μισθωτών, ο αριθμός της άδειας ικανότητος του οδηγού (αρ. διπλώματος), ο αριθμός αδείας κυκλοφορίας των αυτοκινήτων και η ημέρα εβδομαδιαίας ανάπαυσης αυτών».

Στην εθνική μας νομοθεσία δεν υφίσταται διάταξη η οποία να καθιερώνει ρητά την υποχρέωση τήρησης Βιβλιαρίου Εργασίας για τους ιδιοκτήτες τουριστικών λεωφορείων οι οποίοι απασχολούνται ως οδηγοί σε αυτά.

Κατά καιρούς, το Υπουργείο Εργασίας και το Σ.ΕΠ.Ε. είχαν τοποθετηθεί πάνω στο θέμα με διάφορα έγγραφά τους (2437/26.05.1999, 30633/15.06.2004, 30811/25.06.2007) αναφέροντας: «είναι ευνόητο ότι, εφόσον οι ιδιοκτήτες των τουριστικών λεωφορείων οδηγούν οι ίδιοι τα λεωφορεία τους για λογαριασμό των τουριστικών γραφείων υποχρεούνται οι ίδιοι να τηρούν βιβλία εργασίας με το ονοματεπώνυμό τους που να τα θεωρούν στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας».
Ωστόσο, στα ίδια έγγραφα αναφερόταν: «Σημειώνεται ότι οι διατάξεις της Εργατικής Νομοθεσίας ισχύουν στις συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας. Στην περίπτωση που οι ιδιοκτήτες των τουριστικών λεωφορείων εργάζονται και ως εργοδότες ¹  στα δικά τους λεωφορεία, δεν υποχρεούνται να τηρούν βιβλία εργασίας για τον εαυτό τους»!

Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο 4 της 51266/1975 Υ.Α.: «Αι ώραι εργασίας ως καθορίζονται δια το μισθωτόν προσωπικόν των αυτοκινήτων, ισχύουσι και δια τους ιδιοκτήτας ή συνεταίρους των αυτοκινήτων τούτων, εφ’ όσον ούτοι εκτελούν επ’ αυτών εργασίαν δι ην, εκτελουμένην παρά των μισθωτών κανονίζονται ωρισμέναι ώραι διαρκείας εργασίας»² .

Επιπλέον, το άρθρο 4 του Κανονισμού (ΕΚ) 561/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εναρμόνιση ορισμένων κοινωνικών διατάξεων στον τομέα των οδικών μεταφορών, ο οποίος έχει άμεση και γενική ισχύ, ορίζει ότι ως οδηγός νοείται: «κάθε πρόσωπο που οδηγεί το όχημα, ακόμα και για βραχύ χρονικό διάστημα, ή που μεταφέρεται με το όχημα για να το οδηγήσει, ως μέρος των καθηκόντων του, αν παραστεί ανάγκη».

Από το συνδυασμό των δύο παραπάνω διατάξεων προκύπτει η υποχρέωση θεώρησης Βιβλιαρίου εργασίας και για τους ιδιοκτήτες των τουριστικών λεωφορείων, όταν απασχολούνται ως οδηγοί σε αυτό. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει και το Υπουργείο Εργασίας με νεότερο έγγραφό του (8214/329/11.5.2012).

Δ. ΟΔΗΓΟΙ ΕΠΙΒΑΤΗΓΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ – ΤΑΞΙ
Δ1. Βιβλιάριο Εργασίας

Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Β.Δ. της 14.08.1950 «Περί κανονισμού ωρών εργασίας του προσωπικού αγοραίων (ταξί) και ιδιωτικής χρήσεως αυτοκινήτων» (ΦΕΚ 202/Α’/08.09.1950), όπως αντικαταστάθηκε από το Π.Δ. 103/1984 (ΦΕΚ 36/Α’/26.03.1984) και το Π.Δ. 120/1986 (ΦΕΚ 41/Α’/09.04.1986): «1. Οι ιδιοκτήτες των επιβατικών αυτοκινήτων δημοσίας χρήσεως (ΤΑΞΙ – ΑΓΟΡΑΙΑ) ή οι νόμιμοι αναπληρωτές τους υποχρεούνται να θεωρούν στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας Βιβλιάριο Εργασίας για κάθε οδηγό. Ο αριθμός των σελίδων του Βιβλιαρίου Εργασίας πρέπει να επαρκεί για απασχόληση τουλάχιστον τριών μηνών.
2. Στις σελίδες του Βιβλιαρίου Εργασίας, που είναι αριθμημένες, αναγράφονται κατά σειρά οι ακόλουθες ενδείξεις:
α) ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ,
β) Ονοματεπώνυμο του Οδηγού,
γ) Αριθμός αδείας ικανότητας του οδηγού και αριθμός ειδικής άδειας οδηγήσεως επιβατικού Δημοσίας Χρήσεως αυτοκινήτου,
δ) αριθμός κυκλοφορίας του αυτοκινήτου,
ε) ημερομηνία κατά την οποία πραγματοποιείται η απασχόληση,
στ) Ώρα έναρξης και λήξης της ημερήσιας απασχόλησης,
ζ) διακοπές κατά τη διάρκεια της ημερήσιας απασχόλησης,
η) παρατηρήσεις.
Στο κάτω μέρος κάθε σελίδας υπογράφει ο οδηγός και ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου.
5. Για την εβδομαδιαία ανάπαυση των οδηγών των επιβατικών αυτοκινήτων δημοσίας χρήσεως (ΤΑΞΙ – ΑΓΟΡΑΙΑ) ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 14 του Β.Δ. 748/1966 «περί κωδικοποιήσεως, καταργήσεως, τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας περί εβδομαδιαίας και Κυριακής αναπαύσεως και ημερών αργίας (ΦΕΚ 179 τ.Α’)³ .
Κατά την ημέρα που πραγματοποιείται η ανάπαυση αυτή σημειώνεται στη σελίδα του Βιβλιαρίου Εργασίας η ένδειξη «ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΑΝΑΠΑΥΣΗ».

Σύμφωνα με τις παρ. 3 και 4 του παραπάνω άρθρου, ο οδηγός του αυτοκινήτου οφείλει να συμπληρώνει τις σελίδες του Βιβλιαρίου Εργασίας με τις παραπάνω ενδείξεις, να υπογράφει στο κάτω μέρος της σελίδας μετά τη λήξη της απασχόλησής του, να το διατηρεί σε καλή κατάσταση και να το θέτει στη διάθεση των αρμόδιων για έλεγχο κρατικών οργάνων, ενώ ο ιδιοκτήτης οφείλει να εφοδιάζει τον οδηγό με αυτό και να το διατηρεί για μια διετία μετά τη χρήση του.

Με το άρθρο 2 του Π.Δ. 981/1980 «Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του Β. Δ/τος της 14.08.1950 «περί Κανονισμού Ωρών Εργασίας αγοραίων (ΤΑΧΙ) και ιδιωτικής χρήσεως αυτοκινήτων»(ΦΕΚ 244/Α’/21.10.1980): «Εις το Β.Δ της 14.08.1950 προστίθεται ίδιον άρθρον υπ’ αριθμόν 7 έχον ως ακολούθως: «Τα υπό των διατάξεων του παρόντος, προβλεπόμενα δια τους μισθωτούς χρονικά όρια εργασίας, βιβλία δρομολογίων, βιβλιάρια εργασίας κλπ. ισχύουν και δια τους ιδιοκτήτας και συνιδιοκτήτας των εν άρθροις 1 και 2 αυτοκινήτων, εφ’όσον ούτοι απασχολούνται ως οδηγοί επ΄αυτών».

Δ2. Βιβλίο Δρομολογίων

Σύμφωνα με το άρθρο 5 του Β.Δ. της 14.08.1938 «Περί κανονισμού ωρών εργασίας του προσωπικού αγοραίων (ταξί) και ιδιωτικής χρήσεως αυτοκινήτων» (ΦΕΚ 202/Α’/08.09.1950), όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το Π.Δ. 981/1980 (ΦΕΚ 244/Α’/21.10.1980): «1.Οι κύριοι ή Διευθυνταί των επιχειρήσεων των εν άρθρω 2 αυτοκινήτων υποχρεούνται να εφοδιάζουν ταύτα δι’ ειδικού βιβλίου δρομολογίων συντεταγμένον συμφώνως προς καθοριζόμενον, δι’ αποφάσεως του Υπουργού Εργασίας υπόδειγμα.
2. Προ πάσης εκκινήσεως εξ οιασδήποτε αφετηρίας δι εκτέλεσιν δρομολογίου ή οιασδήποτε μεταβάσεως εις τον τόπον του προορισμού ή επιστροφής εκ τούτου, ο οδηγός του αυτοκινήτου υποχρεούται να σημειοί ευκρινώς και με ακρίβειαν εις το βιβλίον δρομολογίων και εις την οικείαν στήλην την ώραν εκκινήσεως, την ώραν αφίξεως, το είδος του φορτίου, τον τόπον προορισμού και λοιπά στοιχεία.
3. Το ανωτέρω βιβλίον φυλάσσεται εντός του αυτοκινήτου υπό του οδηγού, όστις υποχρεούται να έχη πάντοτε πρόχειρον και να επιδεικνύει τούτο εις τα ενεργούντα τον έλεγχον όργανα της Επιθεωρήσεως Εργασίας και τα Αστυνομικά Όργανα.
4. Οι κύριοι των αυτοκινήτων υποχρεούνται να φυλάττουν επιμελώς τα αντίτυπα των βιβλίων δρομολογίων επί διετίαν από της τελευταίας εγγραφής και να θέτουν ταύτα εις την διάθεσιν των ενεργούντων το έλεγχον αρμοδίων οργάνων.
5. Οι κύριοι ή οι Διευθυνταί των επιχειρήσεων ή οι προς τούτο εξουσιοδοτημένοι υπάλληλοι ευθύνονται δια την προμήθειαν και παράδοσιν, επί αποδείξει, του βιβλίου δρομολογίων εις τον οδηγόν, ως και δια την διαφύλαξιν, επί διετίαν, των αντιτύπων του βιβλίου τούτου. Ο οδηγός του αυτοκινήτου ευθύνεται δια την τήρησιν και συμπλήρωσιν του βιβλίου δρομολογίων συμφώνως προς τας διατάξεις του παρόντος».

Με το άρθρο 2 του ως άνω Π.Δ. (981/1980): «Εις το Β.Δ της 14.08.1950 προστίθεται ίδιον άρθρον υπ’ αριθμόν 7 έχον ως ακολούθως: «Τα υπό των διατάξεων του παρόντος, προβλεπόμενα δια τους μισθωτούς χρονικά όρια εργασίας, βιβλία δρομολογίων, βιβλιάρια εργασίας κλπ. ισχύουν και δια τους ιδιοκτήτας και συνιδιοκτήτας των εν άρθροις 1 και 2 αυτοκινήτων, εφ’όσον ούτοι απασχολούνται ως οδηγοί επ΄αυτών».

Με το άρθρο 21 παρ. 9 του Ν. 3144/2003 «Κοινωνικός διάλογος για την προώθηση της απασχόλησης και την κοινωνική προστασία και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 111/Α’/08.05.2003): «Η υποχρέωση τήρησης του βιβλίου δρομολογίων που προβλέπεται από το άρθρο 7 του Β.Δ/τος της 08.09.1950 «Περί κανονισμού ωρών εργασίας του προσωπικού αγοραίων (ταξί) και ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων» (ΦΕΚ 202 Α’), η οποία προστέθηκε με το άρθρο 2 του Π.Δ 981/1980 ⁴ (ΦΕΚ 244 Α’) και από το άρθρο 5 του ίδιου ως άνω β.δ/τος, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του Π.Δ. 98/1980 , δεν εφαρμόζονται όταν τα ιδιωτικής χρήσεως αυτοκίνητα οδηγούνται:
α) από τους ιδιοκτήτες ή συνιδιοκτήτες τους, καθώς και από τα μέλη της οικογενείας τους.
β) από τους εργαζόμενους με σχέση ή σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, που δεν έχουν προσληφθεί ούτε απασχολούνται στον εργοδότη με την ειδικότητα του οδηγού, αλλά με ειδικότητα άλλη, η άσκηση του έργου της οποίας υποβοηθείται από την οδήγηση ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου».
Με το άρθρο 70 παρ. 2 του Ν. 4174/2013 «Φορολογικές διαδικασίες και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 170/Α’/26.07.2013): «Η διάταξη της υποπαραγράφου 3 της παραγράφου ΙΑ.13 του Ν. 4093/2012 (Α’ 222) ισχύει και για το βιβλίο δρομολογίων των επιβατικών αυτοκινήτων δημοσίας χρήσης όπως προβλέπεται με το β.δ. 14/1950».

Η υποπαράγραφος 3 της παραγράφου ΙΑ. 13 του Ν. 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α’) αναφέρει: «Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται η θεώρηση του βιβλίου δρομολογίων από την οικεία Κοινωνική Επιθεώρηση Εργασίας, η τήρηση του οποίου προβλέπεται: α) για τα φορτηγά αυτοκίνητα από τη διάταξη του άρθρου 4 του β.δ. 28 Ιαν 1938 (Α’ 35), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει,
β) για τα τουριστικά λεωφορεία από τη διάταξη του άρθρου 2 της υ.α. 51266/1975 (Β’ 1458), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει και
γ) για τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ από τη διάταξη του άρθρου 27 του Π.Δ. 246/2006 (Α’ 261), όπως ισχύει».

Δ3. Ειδικό Βιβλίο Κυκλοφορίας ΤΑΞΙ

Με τις παρ. 2 και 3 του Ν. 3996/2011 «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, ρυθμίσεις θεμάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 170/Α’/05.08.2011) προβλεπόταν η τήρηση για κάθε επιβατικό αυτοκίνητο δημοσίας χρήσης (ΤΑΞΙ) «Ειδικού Βιβλίου Κυκλοφορίας ΤΑΞΙ», ωστόσο η υποχρέωση αυτή έπαψε καθώς οι παραπάνω παράγραφοι καταργήθηκαν με το άρθρο 70 παρ. 1 του Ν. 4174.2013 (ΦΕΚ 170/Α’/26.07.2013).


-------------
1.  Μάλλον εσφαλμένα χρησιμοποιείται ο όρος «εργοδότες» αντί του ορθού «οδηγοί», καθώς δεν έχει νόημα η φράση «ιδιοκτήτες που εργάζονται ως εργοδότες»!!!
2.  Οι ώρες εργασίας όπως καθορίζονται για τους μισθωτούς των αυτοκινήτων, ισχύουν και για τους ιδιοκτήτες ή συνεταίρους αυτών, εφόσον αυτοί εκτελούν εργασία για την οποία, όταν εκτελείται από τους μισθωτούς, κανονίζονται ορισμένες ώρες διάρκειας της εργασίας.
3.  Άρθρο 14 Β.Δ. 748/1966: «Εις τους οδηγούς αυτοκινήτων ταξί χορηγείται υποχρεωτικά μία ημέρα αναπαύσεως καθ’ εβδομάδα, περιλαμβάνουσα συνεχή ελεύθερον χρόνον 24 ωρών»
4.  Μάλλον εκ παραδρομής αναφέρεται το Π.Δ. 98/1980, αντί του ορθού 981/1980 (ΦΕΚ 244 Α’). Το Π.Δ. 98/1980 «Περί συστάσεως παγίας προκαταβολής παρά τη Μονίμω Ελληνική Αντιπροσωπεία παρά τη UNESCO - Παρισίων» δεν περιέχει καμία σχετική διάταξη!

Πηγή: Taxheaven