ΣτΕ  1495/2017

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Β'

Περίληψη.
Διακοπή εργασιών ατομικής επιχείρησης λόγω εξαφάνισης Φυσικού προσώπου.
Δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι, στην όλως ειδική αυτή περίπτωση δεν είναι δυνατή η υποβολή δηλώσεως περί διακοπής των εργασιών ατομικής επιχειρήσεως λόγω εξαφανίσεως του φορέως αυτής φυσικού προσώπου ούτε ότι σε περίπτωση εξαφανίσεως επιβάλλεται εκ μέρους των συγγενών του εξαφανισθέντος (και πιθανών, εκ του νόμου, εξ αδιαθέτου κληρονόμων του) κήρυξη αυτού ως αφάντου, ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια με την ιδιότητα των κληρονόμων του να υποβάλουν δήλωση περί διακοπής των εργασιών της επιχειρήσεώς του.




Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις 3 Μαΐου 2017, με την εξής σύνθεση: Ε. Σάρπ, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Β' Τμήματος, Σ. Βιτάλη, Α. Γαλενιανού-Χαλκιαδάκη, Σύμβουλοι, Ειρ. Σταυρουλάκη, Ν. Σεκέρογλου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Α. Ζυγουρίτσα.

Για να δικάσει την από 16 Αυγούστου 2010 αίτηση: του ..................., κατοίκου........................., ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο ......................), που τον διόρισε στο ακροατήριο,

κατά του Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος παρέστη με τον Χρήστο Κοραντζάνη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Με την αίτηση αυτή ο αιτών επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ1 αριθμ. 7402/24.6.2010 αρνητική απάντηση του Προϊσταμένου της Α' Δ.Ο.Υ. ίωαννίνων.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Ειρ. Σταυρουλάκη.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του αιτούντος, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε ο ίθουσα του δικαστηρίου κ α ι

Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα Σκέφθηκε κατά τον Νόμο

1. Επειδή, νια την άσκηση του κρινομένου ενδίκου βοηθήματος έχει καταβληθεί παράβολο (βλ. τα 1378884, 4791441, 3366440, 1631289, 5401612/2010 ειδικά έντυπα παραβόλου σειράς Α').

2. Επειδή, με το εν λόγω ένδικο βοήθημα, το οποίο ασκήθηκε ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Ιωαννίνων και, εν συνεχεία, παρεπέμφθη λόγω αναρμοδιότητος με την 116/2013 απόφαση του δικαστηρίου τούτου ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, ζητείται η ακύρωση της εκ μέρους του Προϊσταμένου της Α' ΔΟΥ Ιωαννίνων, με την 7402/24-6-2010 πράξη του, απορρίψεως της από 16-6-2010 (υπ' αριθ. προοτ. 7402/18.6.2010) «δηλώσεως-αιτήσεως» του αιτούντος περί διακοπής των εργασιών της ατομικής επιχειρήσεως που διατηρούσε ο υιός του.................

3. Επειδή, στον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2717/1999 (Α' 97), ορίζεται, στο άρθρο 1, ότι «Οι διατάξεις του Κώδικα αυτού διέπουν την εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας από τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια», στο άρθρο 2, ότι «Η εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας ανήκει στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια, εκτός εκείνων που η εκδίκασή τους έχει ανατεθεί, με ειδική διάταξη νόμου, σε άλλα διοικητικά δικαστήρια», στο άρθρο 6 παρ. 1, ότι «Η, σε πρώτο βαθμό, εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας ανήκει στο τριμελές πρωτοδικείο», στο άρθρο 7 παρ. 1, ότι «Αρμόδιο στον πρώτο, ή πρώτο και τελευταίο, βαθμό είναι το δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει η αρχή, από πράξη, παράλειψη ή υλική ενέργεια οργάνου της οποίας δημιουργήθηκε η διαφορά. ...», στο άρθρο 63 παρ. 1, ότι «Με την επιφύλαξη όσων ορίζονται σε ειδικές διατάξεις του Κώδικα, οι εκτελεστές ατομικές διοικητικές πράξεις ή παραλείψεις, από τις οποίες δημιουργούνται κατά νόμο διοικητικές διαφορές ουσίας, υπόκεινται σε προσφυγή» και στο άρθρο 285 παρ. 1, ότι «Από την έναρξη ισχύος του Κώδικα καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη η οποία αναφέρεται σε θέμα ρυθμιζόμενο από αυτόν». Εξάλλου, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 1 και 73 του Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας (π,δ. 331/1985, Α' 116), σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 4 του ν.δ. 4486/1965 (Α' 131), οι οποίες, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 285 παρ. 1 του ΚΔΔ, εξακολουθούν να ισχύουν, φορολογική διαφορά υπαγόμενη στην αρμοδιότητα των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων γεννάται από ατομικές διοικητικές πράξεις, με τις οποίες είτε επιβάλλεται αμέσως φορολογικό βάρος ή φορολογική κύρωση είτε κρίνεται αντικείμενο ευθέως συναπτόμενο με συγκεκριμένη φορολογική ή συναφή υποχρέωση συνδεόμενη με φορολογητέα ύλη ατομικώς ορισμένη, η οποία αμφισβητείται εν όλω ή εν μέρει με την προσφυγή (ΣτΕ 1215/2017, 1445/2016 7μ., 1802/2012, 834/2010 Ολ., 2613-16/2009, 2972-80/2008, 368/2007, 1625/2001, 236/1998, 2062/1968 Ολ.).

4. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 36 του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2859/2000 (Α' 248), «1. Ο υποκείμενος στο φόρο υποχρεούται να υποβάλλει τις παρακάτω δηλώσεις: α)... γ) δήλωση οριστικής παύσης εργασιών. Η δήλωση αυτή υποβάλλεται για μεν τα φυσικά πρόσωπα εντός δέκα (10) ημερών από την οριστική παύση των εργασιών τους... 2.... Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών ορίζεται κάθε διαδικαστικό θέμα, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 1... του άρθρου αυτού [όπως το τελευταίο αυτό εδάφιο τροποποιήθηκε με το άρθρο 11 παρ. 2 του ν. 3052/2002, Α' 221]...». Εξάλλου, στο άρθρο 31 του ν. 2515/1997 (Α' 154) ορίζεται ότι: «Χορηγείται υποχρεωτικά Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) σε όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα καθώς και στις ενώσεις προσώπων που έχουν την κατοικία τους ή την επαγγελματική τους εγκατάσταση ή διενεργούν πράξεις φορολογικού ενδιαφέροντος εντός της Ελληνικής Επικράτειας. Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ... καθορίζονται τα δικαιολογητικά και η διαδικασία ενάρξεων, μεταβολών ή διακοπών των δραστηριοτήτων των φορολογουμένων, ... ». Κατ' εξουσιοδότηση των ανωτέρω διατάξεων, εκδόθηκε η 1070576/2627/ΔΜ/Γ10Λ1102/14.7.2005 απόφαση του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών «Ανακαθορισμός διαδικασιών και δικαιολογητικών κατά την υποβολή δηλώσεων έναρξης, μεταβολής και διακοπής εργασιών» (Β' 1062). Η απόφαση αυτή, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο εν προκειμένω χρόνο, ήτοι πριν από την κατάργησή της με το άρθρο 11 της 1006/31-12-2013 (Β' 19), όριζε, στο άρθρο 6 («Δήλωση διακοπής εργασιών»), ότι «1. Τα φυσικά πρόσωπα ... υποχρεούνται να υποβάλλουν εντός δέκα (10) ημερών από την οριστική παύση των εργασιών τους το έντυπο (Μ4) "Δήλωση Διακοπής Εργασιών" ...» και στο άρθρο 8 ότι «1... 4. Οι δηλώσεις... διακοπής εργασιών... συμπληρώνονται και υποβάλλονται στη Δ.Ο.Υ. εις απλούν από τον υπόχρεο ή το νόμιμο εκπρόσωπο του και επέχουν θέση υπεύθυνης δήλωσης του άρθρου 8 του ν. 1599/1986. Σε περίπτωση που οι εν λόγω δηλώσεις υποβάλλονται από τρίτο πρόσωπο, προσκομίζεται εξουσιοδότηση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής από οποιαδήποτε διοικητική αρχή. 5. Μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών... διακοπής εργασιών χορηγείται από την αρμόδια ΔΟΥ η αντίστοιχη βεβαίωση.... 6. Στις περιπτώσεις που κατά την υποβολή των δηλώσεων... διακοπής εργασιών διαπιστώνεται ότι θίγονται θέματα, η επίλυση των οποίων εξαρτάται από την εκτίμηση πραγματικών περιστατικών, αντιμετωπίζονται από τον προϊστάμενο της ΔΟΥ στα πλαίσια άσκησης των ελεγκτικών του αρμοδιοτήτων...». Εξάλλου, ο Αστικός Κώδικας ορίζει, στο άρθρο 216 ότι «Η εξουσία αντιπροσώπευσης παρέχεται με την σχετική δικαιοπραξία (πληρεξουσιότητα)», στο άρθρο 218 ότι «Η πληρεξουσιότητα παύει με ανάκληση», στο άρθρο 223 ότι «Η πληρεξουσιότητα, εφ' όσον δεν συνάγεται το αντίθετο, παύει με τον θάνατο ή την δικαιοπρακτική ανικανότητα αυτού που έδωσε...την πληρεξουσιότητα», στο άρθρο 39 ότι «Θεωρείται ότι έχει αποδειχθεί ο θάνατος προσώπου που το σώμα του δεν βρέθηκε, αν εξαφανίστηκε υπό συνθήκες που κάνουν τον θάνατο του βέβαιο», στο άρθρο 40 ότι «Αν ο θάνατος προσώπου είναι πολύ πιθανός, επειδή εξαφανίστηκε ενώ βρισκόταν σε κίνδυνο ζωής ή επειδή λείπει πολύ καιρό χωρίς ειδήσεις, το δικαστήριο τον κηρύσσει άφαντο ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε εξαρτά δικαιώματα από τον θάνατο του», στο άρθρο 41 ότι «Η κήρυξη της αφάνειας δεν μπορεί να ζητηθεί πριν από την πάροδο ενός τουλάχιστον έτους από την στιγμή του κινδύνου και, εάν ήταν παρατεταμένος, από την τελευταία στιγμή του ή πέντε τουλάχιστον ετών από την τελευταία είδηση» και στο άρθρο 48 ότι «Μετά την δημοσίευση της τελεσίδικης απόφασης που κηρύσσει την αφάνεια, εφ' όσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, μπορούν να ασκηθούν όλα τα δικαιώματα που εξαρτώνται από τον θάνατο του αφάντου, σαν να είχε αποδειχθεί ο θάνατος».

5. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο αιτών, ενεργώντας δυνάμει του 347/16-11-2001 συμβολαιογραφικού πληρεξουσίου της συμβολαιογράφου Αθηνών ............. για λογαριασμό του υιού του ............., υπέβαλε ενώπιον του Προϊσταμένου της ΔΟΥ Α Ιωαννίνων την υπ' αριθμ. πρωτοκ. ............. από 16-6-2010 αίτηση-δήλωση διακοπής εργασιών της ατομικής επιχειρήσεως διενεργείας ψυχαγωγικών παιγνίων που διατηρούσε στα Ιωάννινα ο ως άνω υιός του, για τον λόγο ότι ο τελευταίος, κατά τα αναφερόμενα στην προαναφερθείσα αίτηση, εξαφανίσθηκε από την οικία του την 25-8-2003, η εξαφάνισή του καταχωρίσθηκε στην Εθνική Βάση Δεδομένων και στο SIS-SIRENE και έκτοτε αναζητείται διεθνώς μέσω της Ιντερπόλ. Στο ως άνω πληρεξούσιο, το οποίο, σύμφωνα με την από 13-12-2010 βεβαίωση της ως άνω συμβολαιογράφου ουδέποτε ανακλήθηκε, ρητώς αναφέρεται ότι ο ................. «διορίζει ειδικό πληρεξούσιο» και «αντιπρόσωπο του» τον αιτούντα, προς τον οποίο χορηγεί την «ειδική εντολή και πληρεξουσιότητα», μεταξύ άλλων, «να παρίσταται και να αντιπροσωπεύει τον εντολέα του ενώπιον... οποιασδήποτε... Διοικητικής, Οικονομικής..., Φορολογικής Αρχής», να «υπογράφει...κάθε είδους φορολογικές δηλώσεις σχετικές με οποιονδήποτε φορολογικό νόμο» και, τέλος, να «διαχειρίζεται όλη την κινητή ...περιουσία του εντολέα, ...να ενεργεί όλες τις πράξεις της διαχειρίσεως και την εκπροσωπήσεως κατά τον Εμπορικό Νόμο...και να υπογράφει τα σχετικά έγγραφα».
Με την προσβαλλομένη πράξη της η φορολογική αρχή απέρριψε το ως άνω αίτημα, με την αιτιολογία ότι δεν είναι δυνατή η εκ μέρους του αιτούντος υποβολή δηλώσεως διακοπής εργασιών της ατομικής επιχειρήσεως του υιού του με βάση το προαναφερθέν πληρεξούσιο, διότι «αφ' ενός μεν το [εν λόγω] πληρεξούσιο είναι ειδικό και αφ' ετέρου δεν διαπιστώνεται η ισχύς του σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 223 του ΑΚ (εφ' όσον κατά [την οικεία αίτηση] ο υιός [του αιτούντος] έχει εξαφανισθεί από 25-8-2003)». Περαιτέρω, από 1-1-2002 έως και 18-7-2010 δεν εκδόθηκε δικαστική απόφαση περί κηρύξεως του ............... σε αφάνεια ούτε περί θέσεώς του υπό δικαστική συμπαράσταση (βλ. τα 18880/19-7-2010 και 18742/17-7-2010 πιστοποιητικά της Γραμματέως του Πρωτοδικείου Αθηνών, αντιστοίχως).

6. Επειδή, η διαφορά, η οποία γεννάται από την προσβολή, εκ μέρους του αιτούντος, της πιο πάνω αρνητικής απαντήσεως της φορολο-γικής αρχής επί της δηλώσεως διακοπής εργασιών της ατομικής επιχειρήσεως του υιού του, είναι ακυρωτική, καθ' όσον η εν λόγω άρνηση δεν συνάπτεται στενώς και αναγκαίως με ατομική φορολογική υποχρέωση της επιχειρήσεως (ΣτΕ 1215/2017, ΣτΕ 3829/2012 - πρβλ. ΣτΕ 2062/1968 Ολομ., ΣτΕ 236/1998, ΣτΕ 834/2010 Ολομ., ΣτΕ 1185/2010, 2560, ΣτΕ 3617/2004, ΣτΕ 582/2011, ΣτΕ 4603/2012, ΣτΕ 1032/2016).

7. Επειδή, μη νομίμως απερρίφθη με την ως άνω αιτιολογία και χωρίς η φορολογική αρχή να αμφισβητήσει την εν τοις πράγμασι διακοπή της επαγγελματικής δραστηριότητας του υιού του αιτούντος το αίτημά του περί χορηγήσεως βεβαιώσεως ως προς την διακοπή αυτή. Και τούτο, διότι συνέτρεχε περίπτωση που δικαιολογούσε την υποβολή εκ μέρους του αιτούντος δηλώσεως περί διακοπής των εργασιών της επιχειρήσεως του υιού του υπό τα εκτεθέντα συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά, δηλαδή ενόψει της εξαφανίσεως του τελευταίου και της υποβολής της δηλώσεως περί διακοπής των εργασιών της επιχειρήσεως από τον πατέρα του (ήδη αιτούντα), επτά σχεδόν έτη μετά την εξαφάνιση, με βάση συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο, με το οποίο ο εξαφανισθείς είχε χορηγήσει στον πατέρα του την πληρεξουσιότητα, μεταξύ άλλων, να υπογράφει «κάθε είδους φορολογικές δηλώσεις σχετικές με οποιονδήποτε φορολογικό νόμο». Υπό τα δεδομένα δε αυτά και ενόψει των φορολογικών (ή και ασφαλιστικών) υποχρεώσεων που μπορεί ενδεχομένως να γεννηθούν από την συνέχιση της εμφανίσεως στο φορολογικό μητρώο επιχειρήσεως ως ενεργούς, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι, κατά την έννοια των προαναφερθεισών διατάξεων, στην όλως ειδική αυτή περίπτωση δεν είναι δυνατή η υποβολή δηλώσεως περί διακοπής των εργασιών ατομικής επιχειρήσεως λόγω εξαφανίσεως του φορέως αυτής φυσικού προσώπου ούτε ότι σε περίπτωση εξαφανίσεως επιβάλλεται εκ μέρους των συγγενών του εξαφανισθέντος (και πιθανών, εκ του νόμου, εξ αδιαθέτου κληρονόμων του) κήρυξη αυτού ως αφάντου, ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια με την ιδιότητα των κληρονόμων του να υποβάλουν δήλωση περί διακοπής των εργασιών της επιχειρήσεώς του. Επομένως, για το λόγο αυτό, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί η 7402/24-6-2010 προσβαλλομένη πράξη του Προϊσταμένου της ..................., κατά τα βασίμως προβαλλόμενα, η δε υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στην ίδια Δ.Ο.Υ., προκειμένου να χορηγήσει στον αιτούντα βεβαίωση περί διακοπής των εργασιών της επιχειρήσεως του υιού του .....................

Δια ταύτα

Δέχεται την αίτηση.

Ακυρώνει την 7402/24-6-2010 πράξη του Προϊσταμένου της Α ΔΟΥ Ιωαννίνων, κατά τα εκτιθέμενα στο αιτιολογικό.

Αναπέμπει την υπόθεση στην Α' ΔΟΥ Ιωαννίνων, προκειμένου να ενεργήσει τα νόμιμα, αποδεχόμενη την από 16-6-2010 (αριθ. πρωτ. 
7402/18.6.2010) δήλωση του αιτούντος περί διακοπής των εργασιών της επιχειρήσεως του υιού του.............. και εκδίδοντας την σχετική βεβαίωση, κατά τα εκτιθέμενα στο αιτιολογικό.

Διατάσσει την επιστροφή του παραβόλου.

Επιβάλλει στο Δημόσιο την δικαστική δαπάνη του αιτούντος, η οποία ανέρχεται στο ποσό των εννιακοσίων είκοσι (920) ευρώ.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 22 Μαΐου 2017 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 31ης Μαΐου 2017.