ΣτΕ 178/2017
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Β'
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις 14 Οκτωβρίου 2015, με την εξής σύνθεση: I. Γράβαρης, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, ελλείποντος Προέδρου του Τμήματος και σε αναπλήρωση των αρχαιοτέρων του Συμβούλων, που είχαν κώλυμα, Γ. Τσιμέκας, Κ. Νικολάου, Σύμβουλοι, Κ. Λαζαράκη, Μ. Σταματοπούλου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Α. Ζυγουρίτσα.
Για να δικάσει την από 29 Σεπτεμβρίου 2010 αίτηση: του Αχιλλέα Χονδρονάσιου, κατοίκου Μελίας Λάρισας, ο οποίος δεν παρέστη, αλλά ο δικηγόρος που υπογράφει την αίτηση νομιμοποιήθηκε με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο,
κατά των Υπουργών : 1) Οικονομικών και 2) Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, οι οποίοι παρέστησαν με τον Χρήστο Κοραντζάνη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Με την αίτηση αυτή ο αιτών επιδιώκει να ακυρωθούν: 1) η υπ' αριθμ. ΔΕΦΚ 5036548ΕΞ2010/2.9.2010 (ΦΕΚ Β' 1370/2.9.2010) κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και 2) κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Κ. Λαζαράκη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον αντιπρόσωπο των Υπουργών, ο οποίος ζήτησε την απόρριψη της υπό κρίση αιτήσεως.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά τον Νόμο
1. Επειδή, για την άσκηση της κρινόμενης αίτησης έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (1112760/2010 ειδικό γραμμάτιο παραβόλου Α' σειράς).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της ΔΕΦΚ. 5036548 ΕΞ2 010/2.9.2010 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων υπό τον τίτλο «Καθορισμός των όρων, των προϋποθέσεων, των δικαιούχων προς επιστροφή προσώπων, των ποσοτήτων για τις οποίες υπολογίζεται η επιστροφή, της διαδικασίας επιστροφής του Ε.Φ.Κ. και του τρόπου ελέγχου της νόμιμης χρησιμοποίησης του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (DIESEL) κινητήρων, της περίπτωσης στ' της παραγράφου 1 του άρθρου 73 του ν. 2960/01 (ΦΕΚ 265 Α') "Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας", το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη γεωργία» (Β' 1370), καθ' ο μέρος ορίζεται με την απόφαση αυτή ως προϋπόθεση υπαγωγής στις ρυθμίσεις της η ασφάλιση στον Οργανισμό Γεωργικής Ασφαλίσεως ως προϋπόθεση υπαγωγής στις ρυθμίσεις της.
3. Επειδή, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 73 του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα (ν. 2960/2001, Α' 265), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 3336/2005 (Α' 96), «1. Οι συντελεστές του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα παρακάτω ενεργειακά προϊόντα ορίζονται ως ακολούθως: [...] στ. Είδος: Πετρέλαιο εσωτερικής καύσης (DIESEL) που χρησιμοποιείται ως καύσιμο κινητήρων. Κωδικός Σ.Ο. [Συνδυασμένης Ονοματολογίας]: 27101941, 27101945 και 27101949. Ποσό φόρου σε ευρώ: 245. Μονάδα επιβολής: 1.000 λίτρα. [...]».
Το εν λόγω ποσό ορίσθηκε στη συνέχεια σε 260 ευρώ για το 2006, 276 ευρώ για το 2007, 293 ευρώ για το 2008, 302 ευρώ για το 2009 (άρθρο 10 παρ. 1 ν. 3483/2006, Α' 169), 352 ευρώ (άρθρο 1 παρ. 1 ν. 3828/2010, Α 31), 382 ευρώ (άρθρο 15 παρ. 1 ν. 3833/2010, Α' 40) και 412 ευρώ (άρθρο τέταρτο παρ. 5 ν. 3845/2010, Α' 65).
Εξάλλου, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 78 του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 8 του άρθρου 1 του ν. 3336/2005, «Ειδικά για τα ενεργειακά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στις παρακάτω περιπτώσεις, οι συντελεστές του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης ορίζονται ως εξής: [..·.],.στ)- Είδος: Πετρέλαιο εσωτερικής καύσης (DIESEL), που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη γεωργία, στις καλλιέργειες οπωροκηπευτικών, στις ιχθυοκαλλιέργειες και στη δασοκομία. Κωδικός Σ.Ο. 27101945. Ποσό φόρου σε ευρώ: 21. Μονάδα επιβολής: 1.000 λίτρα. [...]».
Η εν λόγω περίπτωση στ, όπως αριθμήθηκε αργότερα σε περ. ε και αντικαταστάθηκε με. την περ. Β της παρ. 20 του άρθρου 1 του ν. 3583/2007 (Α' 142), καταργήθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 22 του ν. 3634/2008 (Α' 9) από τις 15-2-2008 (βλ. παρ. 5 ίδιου άρθρου).
Με την παρ. 4 του άρθρου αυτού προσετέθη, με ισχύ ομοίως αττό τις 15-2-2008 (βλ. την ίδια παρ. 5), νέα παράγραφος 5 στο άρθρο 78 του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα, σύμφωνα με την οποία, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο εν προκειμένω χρόνο, «5. Για το πετρέλαιο εσωτερικής καύσης (DIESEL) κινητήρων, της περίπτωσης στ' της παραγράφου 1 του άρθρου 73, το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη γεωργία, ο Συντελεστής Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) ορίζεται σε είκοσι ένα (21) ευρώ ανά χιλιόλιτρο. Κατά τη θέση σε ανάλωση του ως άνω προϊόντος, εφαρμόζεται ο συντελεστής Ε.Φ.Κ. της περίπτωσης στ' της παραγράφου 1 του άρθρου 73 και επιστρέφεται το ποσό του Ε.Φ.Κ. που υπολογίζεται με βάση τη~διαφορά του συντελεστή της περίπτωσης στ' της παραγράφου 1 του άρθρου 73 και του ως άνω οριζόμενου συντελεστή των είκοσι ένα (21) ευρώ ανά χιλιόλιτρο. [...]
Με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, τα δικαιούχα προς επιστροφή πρόσωπα, οι ποσότητες για τις οποίες υπολογίζεται η επιστροφή, η διαδικασία επιστροφής του Ε.Φ.Κ., ο τρόπος ελέγχου της νόμιμης χρησιμοποίησης του πετρελαίου κινητήρων για το οποίο χορηγείται επιστροφή του φόρου αυτού, σύμφωνα με τη παράγραφο αυτή. [...]».
Με βάση την τελευταία εξουσιοδοτική διάταξη εξεδόθη η ήδη προσβαλλομένη κανονιστική απόφαση, με την,οποία, ενόψει και της «ανάγκης αποτελεσματικότερης παρακολούθησης του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (DIESEL) κινητήρων, που χρησιμοποιείται αποκλειστικά .στη γεωργία, σε εφαρμογή του άρθρου 8 της Οδηγίας 2003/96/ΕΚ, με την καθιέρωση διαδικασίας επιστροφής του Ε.Φ.Κ. και ελέγχου της νόμιμης χρήσης αυτού από τα δικαιούχα προς επιστροφή πρόσωπα», καθορίσθηκαν «για το έτος 2010, οι όροι, οι προϋποθέσεις, τα δικαιούχα προς επιστροφή του Ε.Φ.Κ. πρόσωπα [...] και ο τρόπος ελέγχου της νόμιμης χρησιμοποίησης του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (DIESEL) κινητήρων της περίπτωσης στ' της παραγράφου 1 του άρθρου 73 του ν. 2960/01 [...], το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη γεωργία» και ορίσθηκε, μεταξύ άλλων, ότι «Δικαιούχα πρόσωπα για την επιστροφή του Ε.Φ.Κ. του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (DIESEL) κινητήρων με συντελεστή εικοσιένα (21) ευρώ ανά χιλιόλιτρο που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη γεωργία για την εκτέλεση εργασιών με μηχανοκίνητα μέσα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 5, του άρθρου 78 του Ν. 2960/01 όπως ισχύει, είναι τα
πρόσωπα που προσδιορίζονται ως γεωργοί, με βάση τις αιτήσεις - δηλώσεις τους για την ενιαία ενίσχυση, οι οποίοι είναι ασφαλισμένοι στον Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ) (ενεργοί - συνταξιούχοι) και τα στοιχεία των οποίων είναι καταχωρημένα στη κεντρική βάση δεδομένων του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σύμφωνα με το συνημμένο Παράρτημα I [...] » (άρθρο 1 παρ. 1).
4. Επειδή, στο άρθρο 32 του π.δ/τος 18/1989 (Α' 8) ορίζεται ότι «1. Η δίκη καταργείται αν μετά την άσκηση του ενδίκου μέσου η προσβαλλόμενη πράξη ή δικαστική απόφαση ανακλήθηκε, ακυρώθηκε ή εξαφανίσθηκε. 2. Καταργείται ομοίως η δίκη αν μετά την άσκηση της αίτησης ακυρώσεως και έως την πρώτη συζήτηση της υπόθεσης, η προσβαλλόμενη πράξη έπαυσε για οποιοδήποτε λόγο να ισχύει, εκτός αν ο αιτών επικαλείται ιδιαίτερο έννομο συμφέρον που δικαιολογεί τη συνέχιση της δίκης...».
Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι, εκτός από τις περιπτώσεις καταργήσεως της δίκης λόγω εξ υπαρχής ακυρώσεως ή ανακλήσεως της διοικητικής πράξεως που έχει προσβληθεί με αίτηση ακυρώσεως, στις οποίες αναφέρεται η παράγραφος 1 του ως άνω άρθρου 32 του π.δ/τος 18/1989, κατάργηση της ακυρωτικής δίκης προβλέπεται και με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου και σε κάθε άλλη περίπτωση, κατά την οποία έπαυσε, μέχρι του χρόνου εκδικάσεως της αιτήσεως ακυρώσεως, να ισχύει η προσβληθείσα διοικητική πράξη λόγω αντικαταστάσεως, τροποποιήσεως ή λήξεως της χρονικής ισχύος της ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο. Εισάγεται, έτσι, ο κανόνας ότι δεν επιτρέπεται, κατ' αρχήν, η ακύρωση πράξεως, η οποία δεν ισχύει κατά το χρόνο εκδικάσεως της κατ' αυτής αιτήσεως ακυρώσεως. Κατ' εξαίρεση συγχωρείται στην περίπτωση αυτή η συνέχιση της δίκης, όταν ο αιτών επικαλείται και αποδεικνύει ιδιαίτερο προς τούτο έννομο συμφέρον, προκειμένου να αποτραπούν δυσμενείς για το μέλλον διοικητικής φύσεως συνέπειας από την εφαρμογή της προσβληθείσης διοικητικής πράξεως, οι οποίες δεν μπορούν να αρθούν παρά μόνο με την έκδοση ακυρωτικής αποφάσεως. Οι διατάξεις αυτές έχουν εφαρμογή όχι μόνον στις ατομικές αλλά και στις κανονιστικές διοικητικές πράξεις, των οποίων, κατά τον χρόνο εκδικάσεως της κατ' αυτών αιτήσεως ακυρώσεως, έληξε η ισχύς λόγω του χρονικώς περιορισμένου της εφαρμογής τους ή λόγω αντικαταστάσεώς τους, γι' αυτές δε κατ' εξοχήν δεν συγχωρείται η συνέχιση της δίκης, εφ' όσον για την εφαρμογή τους απαιτείται περαιτέρω η έκδοση ατομικών πράξεων, με την προσβολή των οποίων από τους ενδιαφερομένους ενώπιον των αρμόδιων διοικητικών δικαστηρίων μπορεί να αμφισβητηθεί πάντοτε παρεμπιπτόντως το κύρος τους (ΣΕ 618/2013 Ολ., 3326/2015).
5. Επειδή, κατά τα προεκτεθέντα, με την προσβαλλόμενη κανονιστική πράξη καθορίσθηκαν οι όροι, οι προϋποθέσεις, τα δικαιούχα προς επιστροφή του Ε.Φ.Κ. πρόσωπα, οι ποσότητες για τις οποίες υπολογίζετα,ι η επιστροφή, η διαδικασία επιστροφής και ο τρόπος ελέγχου της νόμιμης χρησιμοποίησης .του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (DIESEL) κινητήρων-της περίπτωσης στ της παραγράφου 1 του άρθρου 73 του Ε.Τ.Κ. που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη γεωργία, για το έτος 2010 και με βάση τις από 30-7-2010 προτάσεις επιτροπής συσταθείσας στο Υπουργείο Οικονομικών για τη μελέτη, αξιολόγηση και τον καθορισμό των δεικτών μηχανικής απασχόλησης. Ακολούθησε η έκδοση, με βάση νεότερες προτάσεις της προαναφερθείσας επιτροπής, των κοινών αποφάσεων των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ΔΕΦΚ Α 5031950 ΕΞ 2011/20-7-2011 (Β' 1644), 5036259 ΕΞ 2012/21-9-2012 (Β' 2573, τροποποιηθείσα με την ΔΕΦΚ Α 5045786 ΕΞ 2012/4-12-2012 όμοια, Β' 3291), 5007302 ΕΞ 2013/26-2-2013 (Β' 451, τροποποιηθείσα με τις ΔΕΦΚ Α 5023619 ΕΞ 2013/20-6-2013,- Β1 1605, ΔΕΦΚ Α 5034466 ΕΞ 2013/25-9-2013, Β' 2439), 5011386 ΕΞ 2014/13-5- 2014 (Β' 1214) για τα έτη 2011, 2012, 2013, 2014, αντιστοίχως. Εξάλλου, με το άρθρο 2 υποπαρ. Δ5 του ν. 4336/2015 (Α' 94) προβλέφθηκε, από 1- 10-2016, η κατάργηση της παρ. 5 του άρθρου 78 του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα.
Υπό τα δεδομένα αυτά, η ισχύς της προσβαλλόμενης απόφασης,, η ρύθμιση της οποίας περιορίζεται στο έτος 2010, έληξε μετά την άσκηση της κρινόμενης αίτησης και πριν από την πρώτη συζήτησή της. Συντρέχει, συνεπώς, κατά τα εκτιθέμενα στην προηγούμενη σκέψη, περίπτωση κατάργησης της δίκης, εφόσον ο αιτών δεν επικαλείται ιδιαίτερο έννομο συμφέρον, που να δικαιολογεί τη συνέχισή της, ούτε, άλλωστε κατέθεσε δικόγραφο με το οποίο να ζητεί τη συνέχιση της δίκης κατ' άρθρο 32 παρ. 3 του π.δ. 18/1989.
6. Επειδή, σε περίπτωση κατάργησης δίκης για οποιονδήποτε λόγο αποδίδεται το παράβολο και δεν επιδικάζεται δικαστική δαπάνη (άρθρα 36 παρ. 4 και 39 παρ. 2 του π.δ/τος 18/1989).
Διά ταύτα
Κηρύσσει τη δίκη κατηργημένη.
Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου,
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 14 Ιανουαρίου 2016
Ο Προεδρεύων Σύμβουλος /Η Γραμματέας
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 18ης Ιανουαρίου 2017.
Η Πρόεδρος του Β' Τμήματο μματεας
Ε. Σάρπ
