Του Γιάννη Γιαννόπουλου
Διευθυντή Φορολογικών Υπηρεσιών
ΣΟΛ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ Α.Ε.

ΕΝΔΟΟΜΙΛΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

Είναι οι διεθνείς ή και εγχώριες συναλλαγές που πραγματοποιούν οντότητες με μία ή περισσότερες συνδεδεμένες οντότητες.

Περιληπτική αναφορά των σχετικών νόμων
2008 – Σήμερα:



Νομικό πλαίσιο 2008 - 2011

- ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Άρθρο 26 Ν. 3728/2008

- ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ

- Οι επιχειρήσεις εκείνες μεταξύ των οποίων υπάρχει σχέση μητρικής επιχείρησης προς θυγατρική, σύμφωνα με τα Άρθρα 42ε και 96 Ν. 2190/1920.

1. Άρθρου 42ε:

α) Έχει την πλειοψηφία του κεφαλαίου,

β) Συμμετέχει στο κεφάλαιο και στην διοίκηση μιας άλλης επιχείρησης (θυγατρικής)

2. Άρθρου 96 (εφόσον δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 42ε)

α) Να έχουν τεθεί υπό ενιαία διεύθυνση κατόπιν συμβάσεως

β) Τα διοικητικά, ελεγκτικά ή διαχειριστικά όργανα να αποτελούνται κατά πλειοψηφία από τα ίδια πρόσωπα

Νομικό πλαίσιο 2012 - 2013

- ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Άρθρα 39, 39α, 39β & 39γ του Ν. 2238/ 1994

- ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ

Τα κριτήρια για να τις συνδεδεμένες εταιρείες περιγράφονται στο άρθρο 39 του Ν. 2238/1994, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 11 του 4110/2013 και το άρθρο 64 του 4170/2013 (Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2011/16/ΕΕ):

α) άμεσης ή έμμεσης ουσιώδους διοικητικής ή οικονομικής εξάρτησης ή ελέγχου

β) συμμετοχής των ιδίων προσώπων στο κεφάλαιο ή στη διοίκηση και των δύο επιχειρήσεων πάνω από 33%

Νομικό πλαίσιο 2014 - Σήμερα

- ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Άρθρα 2, 50, 51 του Ν. 4172/2013 - 20, 21, 56 του Ν. 4174/2013 & 3 παρ.6 του Ν. 4337/2015 (τροποποίηση του άρθρου 56 Ν. 4174/2013)

- ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ

Τα κριτήρια για να τις συνδεδεμένες εταιρείες περιγράφονται στο άρθρο 2 του Ν. 4172/2013

α) άμεσης ή έμμεσης ουσιώδους διοικητικής εξάρτησης ή ελέγχου

β) συμμετοχής των ιδίων προσώπων στο κεφάλαιο ή στη διοίκηση δύο ή περισσοτέρων επιχειρήσεων πάνω από 33%

γ) επίδραση συγγενικής σχέσης φυσικών προσώπων

- ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ του ΟΟΣΑ ΓΙΑ ΕΝΔΟΟΜΙΛΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ (όπως ενσωματώθηκαν με το Άρθρο 50 του Ν. 4172/2013)

Νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες όταν πραγματοποιούν συναλλαγές, μία ή περισσότερες, διεθνείς ή και εγχώριες, με συνδεδεμένα πρόσωπα κατά την έννοια του άρθρου 2 του Ν. 4172/2013 με οικονομικούς ή εμπορικούς όρους διαφορετικούς από εκείνους που θα ίσχυαν μεταξύ μη συνδεδεμένων προσώπων (ανεξάρτητων επιχειρήσεων) ή μεταξύ συνδεδεμένων προσώπων και τρίτων, οποιαδήποτε κέρδη τα οποία χωρίς τους όρους αυτούς θα είχαν πραγματοποιηθεί από το νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, αλλά τελικά δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω των διαφορετικών όρων (αρχή των ίσων αποστάσεων) περιλαμβάνονται στα κέρδη του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας μόνο στον βαθμό που δεν μειώνουν το ποσό του καταβλητέου φόρου.

- ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΙΣΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ – “ARM’s LENGTH PRINCIPLE”

Η «αρχή των ίσων αποστάσεων» (“arm’s length principle”) αποτελεί το διεθνές πρότυπο τιμολογιακής πολιτικής, το οποίο θα πρέπει να ακολουθούν τα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ για την τεκμηρίωση των τιμών χρέωσης των ενδοομιλικών συναλλαγών.

Η «αρχή των ίσων αποστάσεων» ορίζεται στο άρθρο 9 του Μοντέλου Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας σύμφωνα με το οποίο όταν κατά τον χρόνο διενέργειας της συναλλαγής

«οι όροι που δημιουργούνται ή επιβάλλονται μεταξύ δύο συνδεδεμένων επιχειρήσεων στα πλαίσια των εμπορικών και χρηματοοικονομικών σχέσεων τους διαφέρουν από όσους πραγματοποιούνται από ανεξάρτητες επιχειρήσεις, τότε οποιαδήποτε κέρδη δεν εμφανίζονται λόγω αυτών των όρων, θα μπορούν να συμπεριληφθούν στα κέρδη της συγκεκριμένης εταιρείας και να φορολογηθούν αντίστοιχα».

Η ΔΟΜΗ και το ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ του Φακέλου Τεκμηρίωσης ορίζεται με την ΠΟΛ.1097/2014 όπως τροποποιήθηκε με την ΠΟΛ. 1144/2014 και συμπληρώθηκε (διευκρινήσεις) με την ΠΟΛ. 1142/2015

- Υπόχρεοι σε Τεκμηρίωση Τιμών Ενδοομιλικών Συναλλαγών
- Περιεχόμενο του Φακέλου τεκμηρίωσης
- Περιεχόμενο του Συνοπτικού Πίνακα Πληροφοριών
- Ενημέρωση και επικαιροποίηση Φακέλου
- Μέθοδοι καθορισμού τιμών
- Εύρος τιμών και
- Επάρκεια φακέλου




Σύμφωνα με την ΠΟΛ. 1097/2014 όπως τροποποιήθηκε με την ΠΟΛ. 1144/2014, οι μέθοδοι τεκμηρίωσης διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες:



Προέγκριση Μεθοδολογίας Ενδοομιλικών Τιμολογήσεων (APAs)

Η διαδικασία της Προέγκρισης Μεθοδολογίας Ενδοομιλικών Τιμολογήσεων (Advance Pricing Agreements - APAs), σύμφωνα με το άρθρο 22 του Ν. 4174/2013, ισχύει για διασυνοριακές ενδοομιλικές συναλλαγές.

Μέσω της παραπάνω διαδικασίας παρέχεται τις νομικές οντότητες η δυνατότητα σε συνεργασία με τις φορολογικές αρχές:
- Να σχεδιάσουν, τα κριτήρια για τον καθορισμό των τιμών των ενδοομιλικών συναλλαγών, με ορίζοντα 4 ετών. Τέτοια κριτήρια είναι:
- Στοιχεία σύγκρισης ή αναφοράς και
- Κρίσιμες παραδοχές για τις μελλοντικές συνθήκες
- Να επαναπροσδιορίσουν τα παραπάνω κριτήρια, σε περίπτωση που το οικονομικό περιβάλλον μεταβληθεί σημαντικά.
- Πλεονεκτήματα APAs
- Αποφυγή Διπλής Φορολογίας μεταξύ διμερών ή πολυμερών συμφωνιών
- Επίλυση / αποφυγή προβλημάτων ενδοομιλικής τιμολόγησης σε συνεννόηση με τις φορολογικές αρχές
- Ασφαλείς προσδιορισμός κερδών των επιχειρήσεων επί των συγκεκριμένων συναλλαγών
- Αποφυγή δικαστικών διενέξεων με τις εμπλεκόμενες δικαστικές αρχές των συμβεβλημένων κρατών

ΟΟΣΑ - ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΕΩΝ «BEPS»

Στόχος των κρατών μελών του ΟΟΣΑ και των κρατών μελών που αποτελούν την G20 είναι η ύπαρξη συνοχής, αληθούς ουσίας και διαφάνειας καθώς και δράσεις πρόληψη της φοροδιαφυγής / φοροαποφυγής μέσω της «Διάβρωση της Φορολογικής Βάσης και τη Μεταφορά Κερδών ή Base Erosion and Profit Shifting (‘BEPS’)» και της εξάλειψης της διπλής φορολογίας.

Για να προωθηθεί ο παραπάνω στόχος, τέθηκαν 15 σημεία δράσης (Actions). Τα σημεία δράσης που αφορούν τις ενδοομιλικές συναλλαγές είναι τα παρακάτω:

Δράσεις Ενδοομιλικής Τιμολόγησης (8,9 και 10)

1. Δράση 8: δημιουργούνται κανόνες για την μεταφορά αύλων περιουσιακών στοιχείων μεταξύ εταιρειών του Ομίλου που διασφαλίζουν ότι τα κέρδη από αυτή την μεταφορά συνδέονται µε την δημιουργία αξίας.

2. Δράση 9: δημιουργούνται κανόνες για την μεταφορά κινδύνων, ή την κατανομή υπερβολικού κεφαλαίου σε εταιρείες του Ομίλου και την αποφυγή δυσανάλογων εσόδων σε εταιρείες µόνο επειδή παρέχουν κεφάλαιο ή αναλαμβάνουν συμβατικά κινδύνους.

3. Δράση 10: δημιουργούνται κανόνες για τις ενδοομιλικές συναλλαγές που μεταξύ ανεξάρτητων εταιρειών θα λάμβαναν χώρα σπάνια ή καθόλου και κανόνες που προστατεύουν κατά της διάβρωσης των αποτελεσμάτων µέσω πληρωμής αμοιβών διαχείρισης και εξόδων στα κεντρικά.
και

4. Δράση 13: δημιουργούνται κανόνες για την καθιέρωση συγκεκριμένης τεκμηρίωσης και πρόσβασης σε πληροφόρηση έτσι ώστε όλες οι εμπλεκόμενες φορολογικές αρχές να έχουν την ίδια πληροφόρηση για την αλυσίδα αξίας του Ομίλου και τις σχετικές φορολογικές συνέπειες.

Στα πλαίσια των παραπάνω δράσεων έχουν εκδοθεί οι οδηγίες της ΕΕ

i. 2016/881/ΕΕ (Country by Country report) – Επιφέρει τροποποιήσεις στην οδηγία 2011/18/ΕΕ (αυτόματη ανταλλαγή)

ii. 2016/1164/ΕΕ Θέσπιση κανόνων κατά πρακτικών φοροαποφυγής με επιπτώσεις στην εσωτερική αγορά.

ΟΔΗΓΙΑ (ΕΕ) 2016/881 (Country by Country report)

Σκοπός της οδηγίας είναι η αυξημένη διαφάνεια έναντι των φορολογικών αρχών ώστε να αποτελέσει κίνητρο στους Ομίλους ΠΕ να εγκαταλείψουν πρακτικές που οδηγούν σε διάβρωσης της φορολογικής βάσης και μετατόπισης κερδών και επιπρόσθετα επιβολή κοινών κανόνων ώστε να διασφαλιστεί η καταβολή του φόρου εκεί που παράγονται τα κέρδη και οι αξίες.

Οι βασικές πληροφορίες, που πρέπει να περιέχει η έκ-θεση ανά χώρα των Ομίλων ΠΕ με ενοποιημένο κύκλο εργασιών πάνω από € 750.000.000, στις οποίες θα έχουν αυτόματη πρόσβαση οι φορολογικές αρχές της ΕΕ