Ανδρέας Κ. Σακελλαριάδης
Λογιστής – Φοροτέχνης

Χρήστος Γ. Κρίγκας
Λογιστής-Φοροτεχνικός Σύμβουλος

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΟ ΠΕΝΘΗΜΕΡΟ ΣΕ ΕΞΑΗΜΕΡΟ

Σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 42 του Νόμου 1892/1990:

4. Καθιερώνεται 5νθήμερη εβδομαδιαία εργασία για τους μισθωτούς των καταστημάτων. Από την επαύξηση των ωρών της ημερήσιας εργασίας για την εφαρμογή της 5νθήμερης εβδομάδας εργασίας ως τη συμπλήρωση του συμβατικού χρόνου της 40ωρης εβδομαδιαίας εργασίας δεν οφείλεται πρόσθετη αμοιβή.

Την δυνατότητα αυτή, πενθήμερη απασχόληση, καθιέρωσε πρώτη η 26/02/1975 ΕΓΣΣΕ: "παράγραφος 3 του άρθρου 3 : Ωράρια εβδομαδιαίας εργασίας, ισχύοντα ή συμβατικώς εφαρμοζόμενα, ελάσσονα των 45 ωρών, δεν θίγονται δια της παρούσης Εθνικής Γενικής Συλλογικής Συμβάσεως Εργασίας. Η εφαρμογή, όμως, εις τας περιπτώσεις ταύτας, συστήματος εβδομαδιαίας εργασίας πέντε (5) εργάσιμων ημερών, διέπεται υπό των διατάξεων της παρούσης."

Με την περίπτωση 1 της υποπαραγράφου ΙΑ.14 της παραγράφου ΙΑ του πρώτου άρθρου του Νόμου 4093/2012 η παράγραφος 4 του άρθρου 42 του Νόμου 1892/1990 αντικαταστάθηκε ως εξής:

4. Με Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας μπορούν να καθορίζονται ζητήματα που αφορούν τις ημέρες εβδομαδιαίας απασχόλησης εργαζομένων στα καταστήματα για συνολικό εβδομαδιαίο συμβατικό ωράριο 40 ωρών.

Η τροποποίηση αυτή ισχύει από τις 12/11/2012 σύμφωνα με το τρίτο άρθρο του Νόμου 4093/2012.

Με τη νέα ρύθμιση παρέχεται η δυνατότητα στους εκπροσώπους εργοδοτών και εργαζομένων σε επιχειρήσεις - καταστήματα, να καθορίζουν μέσω Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (ΣΣΕ) τις ημέρες εβδομαδιαίας απασχόλησης των εργαζομένων σε αυτά. Οι ΣΣΕ αυτές δύναται να είναι οποιουδήποτε είδους, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις σχετικές ρυθμίσεις.

Η δυνατότητα ρύθμισης θεμάτων ημερών εβδομαδιαίας απασχόλησης για τους εργαζόμενους σε καταστήματα, με την διαδικασία των ΣΣΕ αφορά το συνολικό ανώτατο συμβατικό ωράριο 40 ωρών εβδομαδιαίως.

Σε περίπτωση κατά την οποία δεν υφίσταται ΣΣΕ, με την οποία καθορίζεται πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία για τους εργαζόμενους σε καταστήματα, των οποίων η έννοιά καθορίζεται στο αρ.1 του Ν.Δ. 1037/71, εφαρμογή έχουν οι γενικές ρυθμίσεις για την εξαήμερη εβδομαδιαία εργασία, σε συνδυασμό με τα προβλεπόμενα περί δυνητικού συστήματος οργάνωσης του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, με πενθήμερο, όπως αυτό προβλεπόταν και ισχύει από την ΕΓΣΣΕ της 26-02-1975, η οποία κυρώθηκε με το Ν.133/1975 (189 Α΄), καθώς επίσης και τις οικείες διατάξεις για τις ημέρες επιτρεπτής λειτουργίας καταστημάτων.

Επομένως μισθωτοί που υπάγονται σε ΣΣΕ-ΔΑ που είχε καθιερώσει το πενθήμερο, εξετάζεται :

α) αν η συγκεκριμένη ΣΣΕ-ΔΑ είναι σε ισχύ ή έχει λήξη ή καταγγελθεί και έχει εισέλθει στο στάδιο της μετενέργειας

β) αν η συγκεκριμένη  ΣΣΕ-ΔΑ δεσμεύει τον εργοδότη και τους  μισθωτούς, δηλαδή τόσο ο εργοδότης όσο και ο μισθωτός να αποτελούν μέλη Οργανώσεων που έχουν συμβληθεί για την σύναψη της ΣΣΕ ή την έκδοση της ΔΑ.   

Οι εργοδότες που επιθυμούν την μετατροπή του πενθημέρου σε εξαήμερο θα πρέπει να εξετάσουν πως είχε καθιερωθεί το πενθήμερο,

Α) Με ΣΣΕ-ΔΑ αν αυτή βρίσκεται σε ισχύ ή δεν ισχύει πλέον,  σε περίπτωση που ισχύει θα πρέπει να εξετάζεται αν δεσμεύει τον εργοδότη και τον μισθωτό.

Αν δεσμεύονται, τότε είναι αδύνατη η μετατροπή σε εξαήμερο διότι  η διάταξη ΣΣΕ-ΔΑ έχει κανονιστικό χαρακτήρα.  

Αν δεν υπάρχει δέσμευση του εργοδότη και του μισθωτού, τότε με ατομική σύμβαση μπορεί να μετατραπεί το πενθήμερο σε εξαήμερο, αφορά τους παλαιούς μισθωτούς, σε περίπτωση νέου μισθωτού μπορεί να καθιερωθεί από την αρχή.

Αν έχει λήξη και έχει παρέλθει και το διάστημα της μετενέργειας και δεσμευόταν τόσο ο εργοδότης όσο και οι μισθωτοί τότε:

για μεν τους παλαιούς  απαιτείται συμφωνία μεταξύ μισθωτού και εργοδότη ( ατομική σύμβαση), για τους νέους  μπορεί να καθιερωθεί από την αρχή.

Β) Σε περίπτωση που το πενθήμερο καθιερώθηκε με ατομική σύμβαση μπορεί να μετατραπεί  σε εξαήμερο με ατομική σύμβαση.

Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι σε περίπτωση που ΣΣΕ-ΔΑ βρίσκεται σε ισχύ και δεσμεύονται και τα δύο μέρη, μπορούν με «ειδική επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας» να καθιερώσουν εξαήμερη απασχόληση ενώ ισχύει πενθήμερη απασχόληση.

Σύμφωνα με την παράγραφο 1α του άρθρου 13 του Νόμου 3899/2010 οι ειδικές επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας υπερισχύουν από τις αντίστοιχες κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, χωρίς περιορισμούς, μόνο οι αποδοχές δεν μπορούν να είναι  κατώτερες από αυτά που ορίζει η ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΙΑ.11. του Νόμου 4093/2012. «Θεσπίστηκε  νέο σύστημα καθορισμού νόμιμου κατωτάτου μισθού υπαλλήλων και ημερομισθίου εργατοτεχνιτών, το οποίο τέθηκε σε ισχύ την 1.4.2013.»

Συνεπώς καθιέρωση εξαημέρου ( ενώ ισχύει πενθήμερο ) μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή με επιχειρησιακή ΣΣΕ η οποία δεσμεύει όλο το προσωπικό και υπερισχύει σε περίπτωση συρροής της με κλαδική ή ομοιοεπαγγελματική ΣΣΕ.

Τέλος, τα ανωτέρω ισχύουν για κάθε κατηγορία μισθωτών και όχι μόνο για τους μισθωτούς των καταστημάτων.