[Αναδημοσίευση από το περιοδικό «Accountancy Greece ( Ag ) » , ( ιστοσελίδα : www.accountancygreece.gr )]

« Αρχή Σοφίας ονομάτων επίσκεψις »
Αντισθένης, 445-360 π.Χ., Κυνικός φιλόσοφος

Κωνσταντίνος Ιωαν. Νιφορόπουλος
Ορκωτός Ελεγκτής – Λογιστής – ΩΡΙΩΝ Α.Ε


• « Καταστιχογραφία » και « Λογιστική » - Ελλάδα, αρχές του 20ου αιώνα μ.Χ.

«Καταστιχογραφία καλείτο η τέχνη της εγγραφής ( καταχώρησης ) των διαφόρων οικονομικών πράξεων του επιχειρηματία στα κατάστιχα ( εμπορικά βιβλία ) του και αποτελεί μεταφορά στα ελληνικά του γαλλικού όρου tenue des livres. Ο όρος αυτός άρχισε να αντικαθίσταται με τον όρο Λογιστική στις αρχές του 20ου αιώνα …. », ( Β. Φίλιος, « ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ » σελ. 102))

Στο λεξικό «ΕΠΙΤΟΜΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ» των LIDDELL and SCOTT, καταγράφονται τα εξής σχετικά, με την έννοια της «Λογιστικής», στην αρχαία Ελληνική γλώσσα :

λογισμός, ο (λογίζομαι)˙ Ι. 1. λογαριασμός, υπολογισμός, εκτίμηση, σε Θουκ., Πλάτ.στον πληθ., αριθμητική, σε Ξεν., Πλάτ. 2. λογαριασμός, το χαρτί του λογαριασμού, σε Δημ. ΙΙ. 1. χωρίς αναφορά σε αριθμούς, υπολογισμός, εκτίμηση, συλλογισμός, σε Θουκ., Δημ. 2. λόγος, συμπέρασμα, σε Ξεν. ΙΙΙ. δύναμη συλλογισμού, λογική ικανότητα, ορθός λόγος, στον ίδ.

λογιστής, -ου, ο (λογίζομαι)˙ Ι. 1. Αυτός που υπολογίζει, δάσκαλος της αριθμητικής, σε Πλάτ. 2. αυτός που υπολογίζει, που συλλογίζεται, που σκέφτεται λογικά, σε Αριστοφ., Δημ. ΙΙ. στον πληθ., ελεγκτές Λογαριασμών στην Αθήνα, σωματείο από δέκα άνδρες εκλεγμένους με κλήρο από τη Βουλήν, στους οποίους οι άρχοντες μετά τη λήξη της θητείας τους υπέβαλλαν τον απολογισμό τους σε Δημ., κ.λ.π.

λογιστικός, -ή, -όν˙ Ι. επιτήδειος ή έμπειρος, ικανός στους υπολογισμούς, σε Ξεν. Πλάτ. η λογιστική (ενν. τέχνη), πρακτική αριθμητική, σε Πλάτ. ΙΙ. 1. προικισμένος με λογική, έλλογος σε Αριστ.˙ το λογιστικόν, η δύναμη του συλλογίζεσθαι, σε Πλάτ. 2. αυτός που χρησιμοποιεί το λογικό του, λογικός, σε Ξεν.

( Θουκ. : Ο Θουκυδίδης (περίπου 460 – περίπου 398 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας ιστορικός, γνωστός για τη συγγραφή της Ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Ξεν. : Ο Ξενοφών (περ. 427 π.Χ.-355 π.Χ.) ο Αθηναίος, ήταν ιστορικός συγγραφέας και σωκρατικός φιλόσοφος.

Πλάτ. : Ο Πλάτων (428 π.Χ.–347 π.Χ.) αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος από την Αθήνα, ο πιο γνωστός μαθητής του Σωκράτη και δάσκαλος του Αριστοτέλη.

Δημ.: Ο Δημοσθένης (384 π.Χ.–322 π.Χ.) ήταν ρήτορας που αναδείχθηκε πολιτικός και στρατηγός της αρχαίας Αθήνας.

Αριστοφ. : Ο Αριστοφάνης, ήταν Αθηναίος σατιρικός ποιητής του 5ου αιώνα (περίπου 445 - 386 π.Χ.).)

Αριστ. : Ο Αριστοτέλης (384 - 322 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος , μαθητής του Πλάτωνα και διδάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο Αριστοτέλης είναι η διασημότερη προσωπικότητα στην ιστορία της ανθρωπότητας, σύμφωνα με την κατάταξη του Tεχνολογικού Iνστιτούτου της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), το οποίο συγκέντρωσε και ανέλυσε δεδομένα σχετικά με την ιστορία και τον πολιτισμό σε όλο τον πλανήτη από το 4.000 π.Χ. έως το 2010. (Πηγή : www.tanea.gr/news/world/article/5098226, 17/03/2014 )

Σήμερα ο όρος « Καταστιχογραφία» και «Καταστιχογράφος », δεν χρησιμοποιείται ή χρησιμοποιείται σκωπτικά για να χαρακτηρίσει έναν Λογιστή, ως κατωτέρου επιπέδου.

Να θυμίζουμε πάντως ότι στο « Αρχείο Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας (Κ.Α.Δ)» του 1997, το οποίο ίσχυε έως την 1/12/2008, υπήρχε ο κωδικός : « 74.13.11 Λογιστικών βιβλίων (καταστιχογραφία), εκτός από τη σύνταξη φορολογικών δηλώσεων επιστροφής φόρου, υπηρεσίες τήρησης.»

• «Μπιλάντσο» (Ισολογισμός ) και «Μαέστρο» (Καθολικό) - Ελλάδα, 18ος - 19ος αιώνας μ.χ

« Από τα μελετημένα εμπορικά αρχεία του 18ου αιώνα δεν προκύπτει ότι οι Έλληνες έμποροι χρησιμοποιούσαν συστηματικά το διπλογραφικό σύστημα: δεν είναι βέβαιο, όπως έδειξε ο Β. Κρεμμυδάς, ότι θα βρίσκουμε πάντοτε το Μαέστρο (Καθολικό) σε αρχεία αυτής της εποχής, και άλλωστε το Μαέστρο δεν αποτελεί από μόνο του ασφαλή ένδειξη ότι χρησιμοποιείται το διπλογραφικό σύστημα. Στο αρχείο ενός σημαντικού εμπόρου των αρχών του 19ου αιώνα, του Μιχαήλ Ιατρού (βρίσκεται στο ΚΝΕ/ΕΙΕ), βρίσκουμε συστηματικά αυτό που αποτελούσε το κυριότερο στοιχείο του απλογραφικού λογιστικού συστήματος, τους προσωπικούς δηλαδή λογαριασμούς όλων των συναλλασσομένων με τον έμπορο, και φυσικά τα βιβλία αντιγράφων των επιστολών. Ας τονιστεί με την ευκαιρία αυτή ότι, ανεξαρτήτως λογιστικού συστήματος, δεν υπάρχει εμπορική επιχείρηση χωρίς κάποιας μορφής βιβλία και "χαρτιά", έστω κι αν είναι μόνον απλά, πρόχειρα τεφτέρια. Εμπορική επιχείρηση σημαίνει πιστωτικές σχέσεις, έστω και αν αυτές βασίζονται στον προσωπικό λόγο, και κανένας έμπορος δεν μπορεί να θυμάται απέξω σε ποιους χρωστά και ποιοι του χρωστούν. Οι ατομικοί λογαριασμοί και τα βιβλία αντιγράφων επιστολών είναι τα παλαιότερα και πιο συνηθισμένα στοιχεία κάθε εμπορικού αρχείου. …..Η πρακτική του ετήσιου ισολογισμού δεν συνηθιζόταν στις παλαιότερες επιχειρήσεις. Από αρκετά παραδείγματα, και από τη μελέτη της Μαρίας Χριστίνας Χατζηιωάννου για τον οίκο Γερούση, ξέρουμε ότι ο ισολογισμός ("μπιλάντσο") γινόταν μόνον όταν συνέβαιναν μείζονες αλλαγές, όταν π.χ. αποχωρούσε ή πέθαινε κάποιος εταίρος. Οι ισολογισμοί αυτοί είχαν περισσότερο χαρακτήρα απογραφής της συνολικής περιουσιακής κατάστασης της επιχείρησης· συχνά συμπεριλάμβαναν μάλιστα ολόκληρη την οικογενειακή περιουσία, χωρίς διάκριση ανάμεσα στα κεφάλαια της επιχείρησης και την ατομική περιουσία των εμπόρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα εμπορικά εγχειρίδια της εποχής εκείνης (τέλος 18ου-αρχές 19ου αιώνα) δεν προβάλλουν πάντοτε ως αναγκαία τη σύνταξη ετήσιου ισολογισμού. Στο τέλος του 19ου αιώνα όμως φαίνεται ότι η πρακτική του ετήσιου ισολογισμού είχε καθιερωθεί τουλάχιστον στις επιχειρήσεις που ανήκαν σε κάποιας μορφής εταιρικό σχήμα -στην Ελλάδα ήταν κυρίως ομόρρυθμες εταιρείες-, και τέτοιες ήταν οι περισσότερες βιομηχανικές επιχειρήσεις.

Στα ιδρυτικά συμβόλαια των περισσότερων βιομηχανικών επιχειρήσεων της Ερμούπολης η σύνταξη ετήσιου ισολογισμού αναφέρεται ως καταστατική υποχρέωση των συνεταίρων: ο ισολογισμός επέτρεπε σε όλους τους εταίρους ή μετόχους να έχουν μια συνοπτική εικόνα της οικονομικής κατάστασηςτης επιχείρησης…… Θα πρέπει επίσης να υπενθυμιστεί ότι μέχρι τον προχωρημένο μεσοπόλεμο, το φορολογικό καθεστώς που διέπει τις επιχειρήσεις είναι εξαιρετικά φιλελεύθερο, αφού φορολογείται μόνο το διανεμόμενο μέρισμα….»

(Χριστίνα Αγριαντώνη, «Παλαιά και νεότερα λογιστικά συστήματα», Τετράδια Εργασίας, 21, σ. 41-47, EIE – Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, 1998).

• Εμπορική Τράπεζα - Ελλάδα, 1886 -2013

Χρονολόγιο
1886-1950
• 1886, Ίδρυση Τραπεζικού Γραφείου "Γρ. Εμπεδοκλής"
• 1896, Ίδρυση της Τράπεζας Γρ. Εμπεδοκλέους, με αρχικό κεφάλαιο 2.000.000.δρχ.
• 1905, Η Τράπεζα Γρ. Εμπεδοκλέους αρχίζει να δημοσιεύει τις μηνιαίες λογιστικές της καταστάσεις.
• 1907, Ίδρυση Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος με επικεφαλής το Γρηγ. Εμπεδοκλή, έπειτα από μετατροπή της Ε.Ε. "Τράπεζα Γρ. Εμπεδοκλέους" σε Α.Ε. με την επωνυμία «Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε». Εισαγωγή στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Στους μεγαλομετόχους της περιλαμβάνονται η Εθνική Τράπεζα, η Τράπεζα Αθηνών, ο τραπεζικός οίκος Ροδοκανάκη του Λονδίνου και η Τράπεζα Κοσμαδόπουλου του Βόλου.
• 1911, Ίδρυση Ταμείου Περίθαλψης και Επιβίωσης Υπαλλήλων.
• 1912, Προστίθεται Τμήμα Γραμματείας. Πρόσληψη πρώτης γυναίκας υπαλλήλου στο υποκατάστημα του Αργοστολιού.
• 1919, Γενική απεργία υπαλλήλων και σφοδρή αντιπαράθεση με τη διοίκηση.
• 1920, Ίδρυση Ταμείου Περιθάλψεως και Πρόνοιας Υπαλλήλων. Η διοίκηση της τράπεζας απαγορεύει στους υπαλλήλους να αναμιχθούν στον εκλογικό αγώνα.
• 1923, Ίδρυση της Εμπορικής Τράπεζας της Εγγύς Ανατολής (Commercial Bank of the Near East Ltd.) στο Λονδίνο, με διευθυντή τον Στέφανο Εμπεδοκλή, γιό του Γρ. Εμπεδοκλή. Υποκαταστήματα σε Αλεξάνδρεια και Κωνσταντινούπολη.
• 1926, Συμμετοχή της Εμπορικής Τράπεζας στην πρώτη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
• 1927, Η τράπεζα εισέρχεται στο χρηματιστήριο της Αλεξάνδρειας.
• 1928 - 1929, τέσσερις τράπεζες, η Εμπορική, η Εθνική, η Τράπεζα Αθηνών και η Τράπεζα Ανατολής, θα καλύπτουν το 75% της ελληνικής τραπεζικής αγοράς. H κρίση του 1929 θα ξεκαθαρίσει ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Πολλές μικρές τράπεζες θα κλείσουν, νέες, όπως η Κτηματική και η Αγροτική, θα ιδρυθούν, η Τράπεζα Ανατολής θα απορροφηθεί από την Εθνική και η Εμπορική θα επεκταθεί σχεδόν σε όλη τη χώρα.
• 1942, αποκτάται η πλειοψηφία των μετοχών της Ασφαλιστικής Εταιρίας Φοίνιξ. Για πρώτη φορά δίνονται στις γυναίκες υψηλές θέσεις, μέχρι β’ υπογραφή.
1950-1976
• H απελευθέρωση βρήκε την Εμπορική με πολλά περιουσιακά στοιχεία, αλλά ο ιδρυτής της Γρηγόρης Εμπεδοκλής δεν θέλησε να επαναπατρισθεί, δηλώνοντας πως έχει αποχωρήσει από την ενεργό δράση. Παρέμεινε στη Νότια Αφρική, όπου και πέθανε το 1951. Τότε τέθηκε ξανά θέμα διοίκησης. Οι διάδοχοι του Εμπεδοκλή προσέγγισαν τότε τον Στρατή Ανδρεάδη , εφοπλιστή και διευθυντή των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων Αθηνών - Πειραιώς, να αγοράσει , τις μετοχές των αδελφών Σικιαρίδη ( μεγαλομετόχων τότε της Τράπεζας ) και έτσι ο Ανδρεάδης, απέκτησε το 21,81 % των μετοχών ( 1952).

• Ο Στρατής Ανδρεάδης (1905-1989), επιχειρηματίας, τραπεζίτης ,εφοπλιστής, προερχόταν από οικογένεια αστικής τάξης της Χίου, εφοπλιστών και ναυτικών. Άρχισε να ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου στα 1927. Πήρε το μεταπτυχιακό του δίπλωμα και το διδακτορικό του στο Παρίσι και στην διάρκεια της 10ετίας του '30 διακρίθηκε ως δικηγόρος εκδικάζοντας μεγάλες αστικές, ποινικές και διοικητικές υποθέσεις. Το 1939, εξελέγη Καθηγητής Διοικητικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και στην συνέχεια Καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (το σημερινό Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) όπου δίδασκε για τα 30 χρόνια και διατέλεσε αρκετά χρόνια Πρύτανης. Δημοσίευσε πολλά βιβλία, απτόμενα θεμάτων δικαίου, οικονομικών και κοινωνικής ανάπτυξης, όχι μόνον σε σχέση με την Ελλάδα αλλά και παγκοσμίων τάσεων.



ΣΤΡΑΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ

• 1954, Η τράπεζα εκδίδει για πρώτη φορά το τριμηνιαίο περιοδικό Οικονομικόν Δελτίον που θα κυκλοφορήσει μέχρι το 1991.
• 1957, Εξαγορά Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας.
• 1960, Ο Όμιλος της Εμπορικής Τράπεζας αναλαμβάνει την ανέγερση του ξενοδοχείου Athens Hilton.
• 1962, Εξαγορά Τράπεζας Πειραιώς και της ασφαλιστικής εταιρίας "Γενικαί Ασφάλειαι". Εγκατάσταση ηλεκτρονικού κέντρου που εξυπηρετεί 153 καταστήματα της Εμπορικής, της Ιονικής-Λαϊκής και της Πειραιώς. Ίδρυση επιχείρησης «Ναυπηγεία Ελευσίνας». Ίδρυση Κεντρικής Βιβλιοθήκης με τραπεζικό κυρίως και οικονομικό περιεχόμενο.
• 1963, Ίδρυση Τράπεζας Επενδύσεων. Συγκρότηση Τμήματος Βιομηχανικών Μελετών.
• 1964, Εξαγορά Τράπεζας Αττικής.
• 1972, Εφαρμογή συστήματος Τραπεζικών Πιστωτικών Δελτίων (χορήγηση της πρώτης πιστωτικής κάρτας, της «Εμποροκάρτας»).
• 1975 - 1976, οι ελεγκτές της Τράπεζας της Ελλάδος ήγειραν ζήτημα παράνομων χρηματοδοτήσεων στις θυγατρικές της Εμπορικής Τράπεζας. H υπόθεση παρεπέμφθη στη Δικαιοσύνη και ο Ξενοφών Ζολώτας διόρισε προσωρινό επίτροπο να διοικεί την τράπεζα. Ενόσω εξελισσόταν η δικαστική διαμάχη του Δημοσίου με τον Στρατή Ανδρεάδη, ο προσωρινός επίτροπος προέβη σε μεγάλη αύξηση κεφαλαίου (1976) αποκλείοντάς τον από αυτήν. Έτσι ο Ανδρεάδης απώλεσε τον έλεγχο του 51% της Εμπορικής και το ποσοστό του περιορίστηκε σε 25%.Προσέβαλε στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια εκείνο τον αποκλεισμό και πολύ αργότερα το υπουργείο Οικονομικών υποχρεώθηκε να καταβάλει αποζημίωση.
1977 - 2013
• 1990 –1999, Ίδρυση νέων, χρηματοπιστωτικών κυρίως, εταιριών του Ομίλου της Τράπεζας (Leasing, Factoring, Venture Capital, κ.α.)
• 1999, Πώληση της Ιονικής Τράπεζας στην Alpha Bank.
• 2000, Είσοδος της Γαλλικής Τράπεζας Crédit Agricole στο μετοχικό κεφάλαιο της Εμπορικής με ποσοστό 6,7%
• 2006, Η Crédit Agricole S.A. αυξάνει το ποσοστό συμμετοχής της στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας σε 71,97%.
• 2012, Την πώληση της Εμπορικής Τράπεζας στην Alpha Bank, ανακοίνωνει από το Παρίσι η μητρική της Credit Agricole. Με την ενσωμάτωση της Εμπορικής Τράπεζας στην Alpha Bank, (28.6.2013 ) μια ακόμη ιστορική επωνυμία, μετά αυτή της « Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας », χάνεται από τον τραπεζικό χάρτη της χώρας.
( Κύριες πηγές : - ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.- Ενημερωτικό Δελτίο της 3η Απριλίου 2009, - H ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ Από το σαράφικο του Εμπεδοκλέους στον κολοσσό του Ανδρεάδη , Πόλεμοι, συγκρούσεις, ημέρες μεγάλης ανάπτυξης και παρακμής, μίση και πάθη... www.tovima.gr, 30/07/2006)

• Άβακας - Κόσμος, 2200 π.Χ – 12ος αιώνας μ. Χ.

Ο άβακας είναι ένα απλό αριθμοόργανο που το χρησιμοποιούμε για την εκτέλεση των βασικών πράξεων (πρόσθεση, αφαίρεση και πολλαπλασιασμό). Γύρω στο 2200 π.Χ. οι αρχαίοι Βαβυλώνιοι είχαν αναπτύξει πολύ το εµπόριο και χρειάζονταν κάτι να τους βοηθά στους υπολογισμούς τους. « Η λέξη άβακας στην αρχική και γενική της σημασία δηλώνει τον πίνακα, την πλάκα, τη σανίδα. Στα Μαθηματικά η λέξη άβακας σημαίνει το αριθμητικό όργανο που χρησίμευε για να κάνουν υπολογισμούς με το χέρι, κυρίως προσθέσεις και αφαιρέσεις. Οι άβακες που χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα αποτελούνταν από μια τετράγωνη σανίδα που έφερε μια λεπτή επίστρωση άμμου ή σκόνης. Πάνω σ’ αυτήν έγραφαν γράμματα ή έκαναν μαθηματικούς υπολογισμούς. Συχνά ο άβακας (η σανίδα) είχε ένα πλαίσιο για να συγκρατεί την άμμο.

Αργότερα η άμμος αντικαταστάθηκε με μια λεπτή στρώση κεριού πάνω στην οποία χάραζαν με ένα αιχμηρό αντικείμενο γράμματα, σχήματα ή έκαναν μαθηματικούς υπολογισμούς. Όταν ήθελαν να σβήσουν τα γραμμένα χρησιμοποιούσαν ένα άλλο αντικείμενο με πλατιά απόληξη. Εκτός από τη μορφή του άβακα που περιγράψαμε, πολλοί λαοί στην αρχαιότητα χρησιμοποίησαν και άλλες μορφές άβακα. Π.χ. χρησιμοποιήθηκαν άβακες με ένα πλαίσιο που είχε παράλληλες χορδές ή ράβδους πάνω στις οποίες γλιστρούσαν ελεύθερα σφαιρίδια. Μια παραλλαγή του άβακα αυτού, που αποτελούνταν από μια λίθινη πλάκα με χαραγμένα παράλληλα αυλάκια μέσα στα οποία κυλούσαν τα σφαιρίδια (λίθινος άβακας), βρέθηκε στην Ελευσίνα.



Σχ.8.. Ρωμαϊκός άβακας με κινητά σφαιρίδια για την παράσταση των αριθμών

Σήμερα χρησιμοποιείται ακόμη ένα είδος άβακα σε χώρες τις Μέσης Ανατολής την Ιαπωνία και τη Ρωσία για να κάνουν λογαριασμούς, αντί των σύγχρονων αριθμητικών μηχανών (κομπιουτεράκια). Λέγεται μάλιστα πως ένας έμπειρος χρήστης αυτού του άβακα μπορεί να συναγωνιστεί σε ταχύτητα τις σύγχρονες αριθμομηχανές. Σημειώνω ακόμη ότι και σήμερα σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιείται ο «σχολικός άβακας» ως εποπτικό μέσο για τη διδασκαλία της αριθμητικής. ………

( Σημείωση: Ο αριθμητικός άβακας είναι ο πρόδρομος των σημερινών υπολογιστών. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι έκαναν ευρεία χρήση του άβακα. Από τον 12ο μ.Χ. αιώνα με την καθιέρωση του Ινδοαραβικού συστήματος γραφής των αριθμών, αυτού που χρησιμοποιούμε σήμερα, ο άβακας έχασε ένα μεγάλο μέρος από την αρχική αξία του και σήμερα χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά ως εποπτικό μέσο διδασκαλίας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.)

(Ηλέκτρα Καμπουράκη – Πατεράκη, Μαθηματικός . Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ )

• Τα « (Ηλεκτρονικά ) Λογιστικά Φύλλα) » (αγγλ. spreadsheet) - Η.Π.Α 1978 μ.Χ

Τα υπολογιστικά φύλλα έχουν χρησιμοποιηθεί από τους λογιστές για εκατοντάδες χρόνια. Στη σύγχρονη χρήση Ηλεκτρονικών υπολογιστών, ως λογιστικό φύλλο (αγγλ. spreadsheet) χαρακτηρίζεται ο λογιστικός πίνακας, (παλαιότερα «λογιστικό αβάκιο») σε ηλεκτρονική μορφή, που εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή και μπορεί να αποθηκευτεί, εκτυπωθεί ή και να διαβιβαστεί σε έτερο υπολογιστή. Τούτο επιτυγχάνεται με ένα ιδιαίτερο πρόγραμμα υπολογιστή που μιμείται ένα χάρτινο, λογιστικό φύλλο εργασίας. ….. Τα λογιστικά φύλλα συνήθως χρησιμοποιούνται για χρηματοοικονομικές πληροφορίες, λόγω της δυνατότητάς τους να υπολογίζουν πάλι ό,τι χρειάζεται σε όλο το φύλλο, όταν αλλάξει έστω και ένα κελί.

Το Visicalc

Το πρώτο λογιστικό φύλλο θεωρείται ότι ήταν το Visicalc (αν και υπάρχουν διαφωνίες), το οποίο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του υπολογιστή Apple II.

Ο Dan Bricklin θεωρείται ως ο "πατέρας" του ηλεκτρονικού λογιστικού φύλλου. Το 1978, στο Harvard Business School στον φοιτητή, Daniel Bricklin , γεννήθηκε η ιδέα για μια διαδραστική αριθμομηχανή . Στη συνέχεια ο Bricklin μαζί με τον Bob Frankston, δημιούργησαν το πρόγραμμα λογισμικού VisiCalc.



Dan Bricklin και Bob Frankston , 1980.




Το Lotus 1-2-3

Η αγορά των ηλεκτρονικών αυξάνεται αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς στις αρχές του 1980 και στην εποχή αυτή, που το κυρίαρχο λειτουργικό σύστημα ήταν το DOS, το πιο δημοφιλές λογιστικό φύλλο ήταν το Lotus 1-2-3, το οποίο ανέπτυξε ο Μιτς Κέϊπορ .

Το Excel

Το Excel, ανάπτυξε η Microsoft και γράφτηκε αρχικά για την Apple Macintosh 512K 1984-1985. Όταν η Microsoft εγκαινίασε το λειτουργικό σύστημα των Windows το 1987, το Excel ήταν ένα από τα πρώτα προϊόντα που κυκλοφόρησε εφαρμογή για αυτό. Σήμερα το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς ανήκει στο Excel, για τις πλατφόρμες των Windows και του Macintosh.

(Πηγή : A Brief History of Spreadsheets by D. J. Power Editor, DSSResources.COM )

• Οι λογιστικές πινακίδες των Μινωιτών. ( Οι πρώτες λογιστικές καρτέλες αποθήκης ;; ) – Κρήτη, 15ος αιώνας π.Χ.

« Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν μικρές ορθογώνιες πήλινες πινακίδες που βρέθηκαν σε ανασκαφές σε ανάκτορα της Μινωικής Κρήτης (Αγίας Τριάδας, Ζάκρου και αλλού), με χαραγμένες επιγραφές στη Γραμμική Α γραφή. Παρ’ όλο που η γραφή αυτή δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί είναι σχεδόν βέβαιο πως αποτελούσαν πρόχειρες λογιστικές καταγραφές σε πλάκες από ωμό πηλό, που μετά τις ξέραιναν στον ήλιο, και, ίσως, αργότερα τις αντέγραφαν με άλλα υλικά γραφής. Οι πλάκες αυτές διατηρήθηκαν από τύχη, γιατί οι πυρκαγιές που κατέστρεψαν τα ανάκτορα αντί να τις καταστρέψουν, όπως άλλα αντικείμενα, τις έψησαν με αποτέλεσμα να γίνουν πιο ανθεκτικές και να διατηρηθούν μέχρι σήμερα.

Τον 15ο αιώνα π.Χ. εμφανίζεται στην Κρήτη μια άλλη γραμμική γραφή που πήρε το όνομα Γραμμική Β. Η γραφή αυτή αποκρυπτογραφήθηκε το 1952 από τον Άγγλο ερευνητή Μ. Ventris και τον John Chadwick.
Πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής, που βρέθηκαν σε ανασκαφές, περιέχουν καταγραφές διαφόρων ειδών που προσδιορίζονται με ιδεογράμματα (δηλαδή σύμβολα που απεικονίζουν τα αντικείμενα για τα οποία γίνεται λόγος) και αριθμούς. Σ’ αυτές αναγράφονται ομάδες ανδρών και γυναικών, που χαρακτηρίζονται δούλοι (βλέπε πιο κάτω πινακίδα της Πύλου), κοπάδια ζώων, δημητριακά, αγγεία και σκεύη, άρματα, όπλα, κράνη κ.ά., και όλα αυτά ανήκουν στη βασιλική περιουσία.

Οι πινακίδες αυτές της Γραμμικής Α και της Γραμμικής Β βρίσκονται στο Μουσείο του Ηρακλείου (προθήκη 69).

Μεταγραφή (μετάφραση).



Χωριό του KA-U-DE-ΤΑ.
Παρδοθέν κρασί RE-ZA: 5 μέτρα ½.
TE-TU: 56. TE-KI: 28 ½..
KU-DO-NI : 16 ½.
DA-NE(;)-TA( : 19NO-SO-
YO-NE : 5 μέτρα.
Σύνολο: 130 μέτρα ½.

Σχ. 31. Λογιστική πινακίδα από το ανάκτορο της Αγίας Τριάδας (γύρω στο 1450 π.Χ.). . Από το βιβλίο του Paul Faure: «Η καθημερινή ζωή στην Κρήτη τη Μινωική εποχή» ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΗΜΑ

Όπως βλέπομε στην πινακίδα αυτή γίνεται χρήση της κουκίδας για την παράσταση του 10.



Σχ. 32. Πήλινη πινακίδα με Γραμμική Β (από την Κνωσό).

Στην εικόνα υπάρχουν ιδεογράμματα:



( Σημείωση 1. Η γραμμική γραφή Β στηρίζεται στην ανάμιξη ιδεογραμμάτων (δηλαδή συμβόλων που απεικονίζουν αντικείμενα για τα οποία γίνεται λόγος ) με αριθμούς.

Σημείωση 2. Η γραμμική Α εμφανίστηκε περίπου το 1600 π.Χ. και οι πινακίδες αυτές αποτελούν μέρος των ανακτορικών οικονομικών αρχείων. Στις πινακίδες αυτές υπάρχει δεκαδικό σύστημα αρίθμησης και κλάσματα. Παρ’ όλο που η γραφή αυτή δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί τα αριθμητικά σύμβολα αναγνωρίζονται εύκολα.



Σχ. 33. Πήλινη πινακίδα με Γραμμική Α γραφή από την Αγία Τριάδα Μεσαράς. Εύκολα αναγνωρίζονται αριθμητικά σύμβολα.
Ιδεόγραμμα Αριθμοί



Ομάδες συλλαβικών συμβόλων.
Σχ.34. Πινακίδα της Πύλου.
Μπορούμε να διαβάσουμε εύκολα τη φράση: δούλες 7.



Πινακίδα από την Αγία Τριάδα Μεσαράς . Πινακίδα από την Πύλο.

Το τελευταίο ιδεόγραμμα είναι του κριού και στις Στη δεύτερη και στην τρίτη γραμμή δύο γραμμές, ακολουθούν οι αριθμοί 3 και 24. διακρίνονται οι αριθμοί 18 και 38.
(ερμηνεύεται: Κώκαλος απέδωκεν έλαιον Ευμήδει ….18)



Πινακίδα από την Κνωσό. . Πινακίδα από τις Μυκήνες.
Σχ. 35. Πινακίδες με συλλαβικά σύμβολα, ιδεογράμματα και αριθμούς..
( Ηλέκτρα Καμπουράκη – Πατεράκη, Μαθηματικού. Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ, www.patris.gr )

• Οι Ορκωτοί Λογιστές : Ελλάδα, 1931-1993.

• 1931 : Απόπειρα δημιουργίας ελεγκτικού επαγγέλματος με το Ν. 5076/1931 « Περί Ανωνύμων Εταιρειών και Τραπεζών »

Το άρθρο 31 « Ορκωτοί Λογισταί », του Νόμου Ν. 5076 , έδιδε την δυνατότητα στον Υπουργό της Εθνικής Οικονομίας να συστήσει Σώμα Ορκωτών Λογιστών. Εκδόθηκαν τα προβλεπόμενα διατάγματα « περί συστάσεως και διοικήσεως σώματος ορκωτών λογιστών » ( 11/9/1932) και « εσωτερικού οργανισμού του σώματος» ( 27/7/1932), αλλά δεν τέθηκαν σε λειτουργία λόγω διαφοράς αντιλήψεων των αρμοδίων ( Στοιχεία από το άρθρο « Ελεγκτική και ορκωτοί λογισταί », Σωτ. Βαρδάκου, περιοδικό «ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ », τ. 3 Μάρτιος 1950 )

• 1948 : Σύμβαση του Ελληνικού κράτους με Βρετανούς Ορκωτούς Λογιστές.

« Ως πρώτον βήμα προς αντιμετώπιση των αναγκών της ελληνικής οικονομίας μετεκλήθησαν βρεταννοί ορκωτοί λογισταί » ( Μ. Τσιμάρας « Αρχαί Γενικής Λογιστικής», εκδοσις β΄σελ. 683 ) . Τα κύρια σημεία της συμφωνίας είχαν ως εξής : « Συμφώνως προς την Συμφωνίαν Οικονομικής Συνεργασίας της 2ας Ιουλίου 1948, η παρούσα Σύμβασις συνομολογείται μεταξύ της Ειδικής Αποστολής Οικονομικής Συνεργασίας, αντιπροσωπευούσης την Κυβέρνησιν των Ην. Πολιτειών της Αμερικής ……Σχέδιον: Προς επίτευξιν ικανοποιητικής λύσεως του προβλήματος η Ελληνική Κυβέρνησις, τη εγκρίσει της ΑΔΟΣ, θέλει συμφωνήσει όπως χρησιμοποιήση ομάδα Βρεταννών Ορκωτών Λογιστών διά τους ακολούθους σκοπούς. ……………………Παροχή επαγγελματικών λογιστικών υπηρεσιών και συμβουλών συμφώνως με τας κάτωθι γραμμάς, προς τον σκοπόν όπως το εν Ελλάδι επίπεδον λογιστικής υψωθή ούτως ώστε να ιδρυθή το ταχύτερον Σώμα Ελλήνων Δημοσίων Λογιστών………….. Στ) Διά βοηθείας παρεχομένης εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν διά την ίδρυσιν εν καταλλήλω χρόνω Σώματος Ελλήνων Δημοσίων Λογιστών. ……………………. »

• 1951, Ιωάννης Λ. Χρυσοχού – Το πρώτο σύγγραμμα ελεγκτικής στην Ελλάδα.

Εκτός από τον Μάριο Τσιμάρα (1896 - 1983 ) , ο οποίος θεωρείται σημείο αναφοράς της Λογιστικής Επιστήμης , ο πρώτος που ασχολήθηκε ειδικότερα με την ελεγκτική ήταν ο Ιωάννης Χρυσοχού του Λεωνίδα ( 1892 - 1972 ). Καθηγητής της Οργανωτικής και Ελεγκτικής στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Α.Β.Σ.Π. από το 1945 . Δημοσίευσε σωρεία μελετών εις ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά λογιστικού, οργανωτικού και ελεγκτικού περιεχομένου και πλούτισε την ελληνική βιβλιογραφία με εντελώς νέα διά αυτήν συγγράμματα και βοηθήματα προς χρήση των σπουδαστών και γενικότερα των σκαπανέων της Οργανωτικής και της Ελεγκτικής. Το βιβλίο « ΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΥΠΟ ΤΩΝ ΑΝΕΓΝΩΡΙΣΜΕΝΩΝ ΟΡΚΩΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ (Η φύσις και η σημασία των ) », το οποίο ήταν απόδοση μετά σχολίων του τευχιδίου « Audits by Certified Public Accountants ( their nature and significance ) » του American Institute of Accountants , το οποίο κυκλοφόρησε το 1951, με εκδότη το «ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ και ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ » της Ανωτέρας Σχολής Βιομηχανικών Σπουδών ( Σήμερα Πανεπιστήμιο Πειραιώς ), είναι μάλλον το πρώτο αμιγές βιβλίο Ελεγκτικής που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα. Νωρίτερα το 1949, ο ίδιος είχε εκτενές άρθρο ανάλογου περιεχομένου, στο Δελτίο Φορολογικής Νομοθεσίας ( Δ.Φ.Ν )

• 1955 : Ν.Δ. 3329 (ΦΕΚ/Α/230/25.8.55), «περὶ συστάσεως Σώματος Ὁρκωτῶν Λογιστῶν».

Αποτέλεσε το κύριο νομοθέτημα, για την ίδρυση και λειτουργία του Σ.Ο.Λ.

• 1957 : Το πρώτο εγκριθέν υπόδειγμα «Πιστοποιητικού ».

Το 1957, εγκρίθηκε ο τύπος και το περιεχόμενο του παρά των ορκωτών λογιστών εκδιδόμενου πιστοποιητικού μετά τον έλεγχο εκάστης επιχειρήσεως , από το Εποπτικό Συμβούλιο υπό την προεδρία του υπουργού Εμπορίου Παναγή Παπαληγούρα. ( Στοιχεία από το περιοδικό «ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ », τ. 119 Μάιος 1957 ) και το ίδιο έτος εκτελέστηκαν οι πρώτες εργασίες από το Σ.Ο.Λ ( Συνολικά 104 εργασίες ).

• 1960 : Υπαγωγή των εισηγμένων εταιρειών στο Χ.Α.Α στον έλεγχο.

Το 1960 όλες οι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (περίπου 80) υπήχθησαν στον έλεγχο του ΣΟΛ.

• 1975 – 1978 : Διαμάχη για τον τρόπο οργάνωσης του ελεγκτικού επαγγέλματος.

Μετά την ίδρυση του Σ.Ο.Λ, ξεκίνησε μια όλο και εντονότερη διαμάχη για τον τρόπο οργάνωσης του ελεγκτικού επαγγέλματος, στην Ελλάδα κυρίως με εταιρείες που παρείχαν συμβουλευτικές και ελεγκτικές υπηρεσίες και οι οποίες ήταν συνδεμένες με τις μεγάλες τότε πολυεθνικές ελεγκτικές εταιρείες. Το 1975, με την υπ΄ αρ. 74406/4475/10-10-1975 Απόφαση του Υπουργείου Εμπορίου , συστάθηκε η « Επιτροπή προς Μελέτην Νομοθεσίας Θεσμού Ορκωτών Λογιστών » , η οποία διερεύνησε το θέμα της οργάνωσης και λειτουργίας του ελεγκτικού επαγγέλματος στην Ελλάδα, ενόψει της εισόδου της χώρας μας , στην Ε.Ο.Κ ( Ε.Ε σήμερα ). Η Επιτροπή αυτή συνέταξε ένα σχέδιο , στο οποίο αποτυπώνεται ο προβληματισμός της εποχής εκείνης, το οποίο δεν υλοποιήθηκε και ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας του ελεγκτικού επαγγέλματος στην Ελλάδα, παρέμεινε ο ίδιος έως το 1993 , αφού κρίθηκε ότι δεν ερχόταν σε αντίθεση με τις σχετικές Οδηγίες της Ε.Ο.Κ, της οποίας η Ελλάδα έγινε πλήρες μέλος το έτος 1981.

• 1979-1984 : Ανάπτυξη των εργασιών του Σ.Ο.Λ.

Το 1979 υπήχθησαν στον έλεγχο των Ορκωτών οι ανώνυμες εταιρείες πετρελαιοειδών και το 1984 όλες οι ανώνυμες με σύνολο ενεργητικού μεγαλύτερο των 400.000.000 δραχμών. Από το 1986 με την υιοθέτηση της Τέταρτης Λογιστικής Οδηγίας της ΕΟΚ, υπήχθησαν όλες οι εταιρείες [ανώνυμες, οι εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) και οι ετερόρρυθμες κατά μετοχές] που για δύο συνεχόμενες χρήσεις υπερέβαιναν δύο από τα παρακάτω τρία κριτήρια (παράγραφος 6 του άρθρου 42α του Κ.Ν. 2190/1920): α) Σύνολο ενεργητικού 400.000.000 δραχμές. β) Σύνολο κύκλου εργασιών 800.000.000 δραχμές και γ) Μέσος όρος προσωπικού 50 άτομα.

• 1991 - 1993 : Κατάργηση (¹) του Σ.Ο.Λ και ίδρυση του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών ( Σ.Ο.Ε.Λ ).

Ύστερα από έντονη αντιπαράθεση στη Βουλή και στον Τύπο, τελικά το Σεπτέμβριο του 1991, ψηφίστηκε από τη Βουλή ο νόμος 1969/1991, το άρθρο 75 του οποίου προέβλεπε την κατάργηση του ΣΟΛ και την ίδρυση μιας νέας επαγγελματικής οργάνωσης, του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών (Σ.Ο.Ε), αργότερα (Νόμος 2733/1999 - Άρθρο 38 ), πήρε την σημερινή του ονομασία Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών (ΣΟΕΛ) . Με το Π.Δ 226/1992 "περί συστάσεως, οργανώσεως και λειτουργίας του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών, καθώς και περί των όρων εγγραφής σε ειδικό Μητρώο και ασκήσεως του επαγγέλματος του Ορκωτού Ελεγκτή", εγγράφηκαν στο Μητρώο Ελεγκτών, τα τότε υπηρετούντα μέλη του Σώματος Ορκωτών Λογιστών, καθώς και άλλα πρόσωπα που πληρούσαν τα προσόντα και τις προϋποθέσεις που καθορίζονταν από το Π.Δ. Από τις 30 Απριλίου 1993, και μετά ιδρύθηκαν διάφορες ελεγκτικές εταιρείες με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο.
……………..

• Η Λογιστική στην αρχαιότητα – Βαβυλώνα , 2000 π.Χ.

Η «Λογιστική », (με την έννοια του όρου που έδιναν οι Αρχαίοι Έλληνες ), ως κλάδος της Μαθηματικής επιστήμης χρησίμευε κυρίως στις καθημερινές συναλλαγές των ανθρώπων (πρακτικά μαθηματικά) η οποία στην συνέχεια εξελίχθηκε μαζί με την εξέλιξη του εμπορίου. « Η δημιουργία και η εξέλιξη των Μαθηματικών βοήθησε στη δημιουργία και στην εξέλιξη άλλων επιστημών … Με δυο λόγια θα δούμε τα συστήματα των αριθμών που κατασκεύασαν οι άνθρωποι και την Πρακτική Αριθμητική στην πορεία του χρόνου, δηλαδή τα σύμβολα (ψηφία) και τους κανόνες που διατύπωσαν και τις πρακτικές μεθόδους που επινόησαν για την εκτέλεση υπολογισμών με αριθμούς για να διευκολύνουν τη ζωή τους και το έργο του εμπορίου. « Η Λογιστική των Βαβυλωνίων – Αριθμητικό σύστημα – γραφή των αριθμών – Πίνακες – Βαβυλωνιακή προπαίδεια – Μέτρα και σταθμά.

Η αρίθμηση, προφορική και γραπτή, είναι τα δυο βασικά μέσα έκφρασης στον τομέα της αριθμητικής.

Α) Το αριθμητικό σύστημα των Βαβυλωνίων και η γραφή των αριθμών.

Οι Βαβυλώνιοι γύρω στο 2000 π.Χ. είχαν αναπτύξει ένα σύστημα αρίθμησης με βάση το εξήντα, (εξηκονταδικό σύστημα), το οποίο κληρονόμησαν από τους Σουμέριους.





Άρα στο βαβυλωνιακό σύστημα η τιμή ενός συμβόλου δεν είναι εντελώς (μονοσήμαντα) καθορισμένη. Οι Βαβυλώνιοι, για να περιορίσουν αυτή την αοριστία, δέχτηκαν ότι η τιμή κάθε συμβόλου εξαρτάται από τη θέση που κατέχει στη σημειογραφία του αριθμού, όπως ακριβώς κάνομε και εμείς σήμερα με το δεκαδικό σύστημα αρίθμησης, όπου για παράδειγμα στον αριθμό 22 το αριστερό 2 σημαίνει δυο δεκάδες δηλαδή 20 μονάδες, ενώ το δεξιό 2 σημαίνει δύο μονάδες. Για το λόγο αυτό τα συστήματα αυτά χαρακτηρίζονται θεσιακά. ……………… Η επινόηση του μηδενός αποδίδεται σήμερα στους Ινδούς, αυτό όμως φαίνεται να μην είναι εντελώς σωστό, γιατί η ιδέα της χρησιμοποίησης ενός συμβόλου σε μια ενδιάμεση θέση στην παράσταση των αριθμών ενός θεσιακού συστήματος αρίθμησης, που να δηλώνει πως δεν υπάρχουν μονάδες στη θέση αυτή, δηλαδή ενός συμβόλου μηδέν, ανήκει στους Βαβυλώνιους οι, οποίοι το χρησιμοποιούσαν σε αστρονομικά κείμενα από το 300 π.Χ. Δεν είναι λοιπόν καθόλου απίθανο η επινόηση του μηδενός από τους Ινδούς να είχε τη ρίζα της στους Βαβυλώνιους.

( Σημείωση 1 : Αξίζει να σημειωθεί ότι η υποδιαίρεση της ώρας σε 60 λεπτά και κάθε λεπτού σε 60 δεύτερα, καθώς και υποδιαίρεση της μοίρας σε 60 πρώτα λεπτά και κάθε πρώτου σε 60 δεύτερα είναι κατάλοιπα του εξηκονταδικού συστήματος.
Σημείωση 2 : Οι Σουμέριοι ήταν λαός που κατοικούσε την αρχαία Σουμερία, μια περιοχή στα νότια της Μεσοποταμίας, 3500 χρόνια π.Χ. Είχαν αναπτύξει σπουδαίο πολιτισμό και θεωρούνται από τις πιο αξιόλογες ομάδες στην ιστορία του ανθρώπου. Μερικά από τα επιτεύγματά τους είναι τα ακόλουθα: Δημιούργησαν τις πρώτες πόλεις – κράτη. Επινόησαν τη σφηνοειδή γραφή. Επινόησαν ένα αριθμητικό σύστημα, το οποίο στα τέλη της 3ης χιλιετίας π. Χ. εξελίχθηκε σε εξηκονταδικό θεσιακό σύστημα. Οι Σουμέριοι στην αρχή της 2ης χιλιετίας π.Χ. αναμείχθηκαν με τους Ακκάδες που κατοικούσαν βορειότερα και απετέλεσαν την πρώτη Βαβυλωνιακή δυναστεία (1900 – 1600 π.Χ.).
Σημείωση 3. Η επιλογή του 60 ως βάση του συστήματος των Βαβυλωνίων πιθανόν να έχει σχέση με το έτος εκείνης της εποχής που το υπολόγιζαν σε 360 ημέρες. Μπορεί ακόμη στην επιλογή του να έπαιξε ρόλο και το ότι διαιρείται με πολλούς αριθμούς (τους: 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15,20, 30).

(Πηγή : Ηλέκτρα Καμπουράκη – Πατεράκη, Μαθηματικός. Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ, www.patris.gr )

• Το « Γλυζούνι ή Γλυτζούνι» - Ελληνισμός της Διασποράς, 1568 μ.Χ.



« Το 1568 τυπώθηκε στη Βενετία ένα λαϊκό βιβλίο πρακτικής αριθμητικής με τίτλο: «Βιβλίον πρόχειρον τοις πάσι περιέχον την τε πρακτικήν αριθμητικήν ή μάλλον ειπείν την λογαριαστικήν και περί του πώς να ευρίσκει έκαστος το Άγιον Πάσχα και τέλειον Πασχάλιον και περί ευρέσεως σελήνης εν ποία ημέρα γίνεται η γέννα αυτής». Συγγραφέας του βιβλίου αυτού είναι ο Εμμανουήλ Γλυζώνιος. Είναι το δεύτερο ελληνικό βιβλίο αριθμητικής που τυπώθηκε μετά την εφεύρεση της τυπογραφίας και για 250 χρόνια ήταν το πιο γνωστό και το πιο διαδεδομένο λαϊκό βιβλίο αριθμητικής. Η πλατιά διάδοσή του και η μεγάλη ζήτησή του στο διάστημα αυτό είχαν σαν αποτέλεσμα να επανεκδοθεί 10 φορές! Οι επανεκδόσεις του, που έγιναν τα έτη 1724, 1750, 1765 (2 εκδόσεις), 1779, 1783 (2 εκδόσεις), 1804, 1805, και 1818, πραγματοποιήθηκαν όλες σε διάφορα τυπογραφεία της Βενετίας.

Ο λαός του έδωσε τον τίτλο Γλυζούνι ή Γλυτζούνι από το όνομα του συγγραφέα και με τον τίτλο αυτό καθιερώθηκε και έγινε ευρύτερα γνωστό. Ο Εμμανουήλ Γλυζώνιος ή Γλυτζούνης γεννήθηκε στη Χίο το 1540. Εκεί διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα και αργότερα πήγε στην Ιταλία, όπου συμπλήρωσε τις σπουδές του. Πολύ νέος εγκαταστάθηκε στη Βενετία, στην πόλη με τη μεγάλη τυπογραφική δραστηριότητα. Αρχικά εργάστηκε ως διορθωτής στα εκεί ελληνικά τυπογραφεία και αργότερα ασχολήθηκε με τις εκδόσεις και το εμπόριο. Η αγάπη του για τα γράμματα και τα βιβλία και η σχέση του με το εμπόριο βοήθησαν σʼ αυτό και τον ώθησαν να γράψει και να εκδώσει τη λογαριαστική του. Το βιβλίο γραμμένο σε απλή γλώσσα της εποχής του απευθυνόταν σʼ αυτούς που ασχολούνταν ή ήθελαν να ασχοληθούν με το εμπόριο (οι περισσότεροι Έλληνες της διασποράς είχαν εμπορικές δραστηριότητες ) » .

( Πηγή : Ηλέκτρα Καμπουράκη-Πατεράκη, μαθηματικός, Εμμανουήλ Γλυζώνιος και η Λογαριαστική του,πιο γνωστή ως Γλυτζούνι) www.patris.gr.)

Ολόκληρο το βιβλίο μπορείτε να το δείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση : http://www.lib.uoa.gr/hellinomnimon/0709011147050000/main.htm.

• Οι Εμπορικές Σχόλες - Ελλάδα 1903 .

Το 1903, επί κυβερνήσεως Δ. Ράλλη και επί υπουργίας Θ. Φαρμακόπουλου κατατίθεται ο ιδρυτικός νόμος με αριθμό 2991 «Περί συστάσεως εμπορικών σχολών». Στο άρθρο 1 ορίζεται ότι: « Συνιστώνται δαπάναις του Κράτους, ων η έδρα ορίζεται δια Β. διατάγματος, εμπορικαί σχολαί, ανήκουσαι εις την τάξιν των εκπαιδευτηρίων της μέσης εκπαιδεύσεως, σκοπούσαι την δια καταλλήλου θεωρητικής και πρακτικής διδασκαλίας προπαρασκευήν των εις αυτάς φοιτώντων εις το εμπορικόν στάδιον. Διδάσκονται εν αυταίς υποχρεωτικώς∙ α) τα θρησκευτικά, β) η ελληνική γλώσσα, γ) εκ των ξένων γλωσσών η γαλλική, η αγγλική και η γερμανική, δ) εκ των μαθηματικών η αριθμητική, και ιδία η εμπορική, μετά των στοιχείων της γεωμετρίας και της αλγέβρας, ε) στοιχεία φυσικής, χημείας και φυσικής ιστορίας, ζ) η γεωγραφία (γενική και εμπορική), η) γενικαί γνώσεις του εμπορίου (εμποριολογία), η λογιστική (καταστιχογραφία και εμπορική αλληλογραφία μετά πρακτικών ασκήσεων, θ) στοιχεία πολιτικής οικονομίας και στοιχεία του εμπορικού δικαίου, ι) η καλλιγραφία και ια) η γυμναστική». (Αντωνίου, 1988, σ. 632 κ.ε.). Στον ιδρυτικό αυτό νόμο ορίζεται ότι: «Αι εμπορικαί αύται σχολαί αποτελούνται εκ τεσσάρων τάξεων, εν εκάστη των οποίων η διδασκαλία είναι μονοετής», (Άρθρο 2). Επίσης, στο άρθρο 3 ορίζεται ότι «εν τη πρώτη και κατωτάτη τάξει των σχολών τούτων κατατάσσονται, μετά ευδόκιμον εισιτήριον δοκιμασίαν, μαθηταί φέροντες απολυτήριον ελληνικού σχολείου ( Σημ. : Το δευτεροβάθμιο αυτό τριετές σχολείο, που λεγόταν και « Σχολαρχείο » κι ήταν μια βαθμίδα μετά το Δημοτικό Σχολείο ) ή ενδεικτικόν της τρίτης τάξεως του Βαρβακείου Λυκείου».

Εν Αθήναις ιδρύθη, η πρώτη Δημόσια Εμπορ. Σχολή, την διεύθυνσιν της οποίας ενέλαβεν ο καθηγητής Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Αθηνών Κυπάρισσος Στεφάνου.

• Εμποροπανηγύρεις – Από την Αρχαιότητα έως τον 18ο Αιώνα.

Η εμποροπανήγυρη είχε τις ρίζες της στην αρχαιότητα και στα μεσαιωνικά χρόνια αποτελούσε σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης του εσωτερικού εμπορίου.

Η ρωμαϊκή νομοθεσία απαγόρευε σε πρόσωπα που κατείχαν δημόσια αξιώματα την ενασχόληση με το εμπόριο. Η βυζαντινή αριστοκρατία, όμως, αναμειγνυόταν στο κερδοσκοπικό εμπόριο, εκμεταλλευόμενη μάλιστα μερικές συγκυρίες. Επιδίωξη του εμπορίου άλλωστε ήταν πάντοτε το κέρδος. Στο Βυζάντιο, εμπόριο, αγορές και πειρατεία συνυπήρχαν.

Το βυζαντινό πανηγύρι εντάσσεται στους κόλπους της εκκλησίας και προστατεύεται από το βυζαντινό δίκαιο, δεδομένου ότι αποτελούσε υποστηρικτική δομή ανάπτυξης του εσωτερικού εμπορίου. Η θρησκεία τότε νοηματοδοτούσε το χρόνο των κοινωνιών (θρησκευτικές γιορτές, αργίες, αγροτικές εργασίες, εμποροπανηγύρεις). Η ευελιξία ήταν το κύριο χαρακτηριστικό των πανηγυριών. Η εμπορικότητα μιας πόλης, η γεωγραφική της θέση, η γειτνίασή της με λιμάνι ή σημαντικό χερσαίο δρόμο και κοντινές αγορές ήταν τελικά προϋπόθεση για την επιλογή της ως χώρου διεξαγωγής της εμποροπανήγυρης.

Οι εμποροπανηγύρεις ήταν ένας πανάρχαιος θεσμός, θρησκευτικού και εμπορικού χαρακτήρα. Ο Στράβων, μιλώντας για την πανήγυρη της Δήλου, επισημαίνει τον εμπορικό της χαρακτήρα: «η τε πανήγυρις εμπορικόν τι πράγμα εστι».

Στο Βυζάντιο –και όχι μόνον– εμπόριο, έμποροι και πειρατεία συνυπήρχαν και ουδείς ενοχλείτο από αυτή τη συνύπαρξη. Κατά τη μεσαιωνική εποχή η πανήγυρη αποτελούσε σημαντικότατο παράγοντα ανάπτυξης του εσωτερικού εμπορίου. Το βυζαντινό πανηγύρι εντάσσεται στους κόλπους της Εκκλησίας και προστατεύεται από το βυζαντινό δίκαιο, δεδομένου ότι αποτελεί υποστηρικτική δομή ανάπτυξης του εσωτερικού εμπορίου σε ευρύτατα γεωγραφικά πλαίσια. Ως οικονομικός θεσμός η εμποροπανήγυρη ήταν γνωστή και διαδεδομένη στην Αίγυπτο, την Κίνα, την Ιαπωνία, την Ευρώπη, ιδιαίτερα στη Γαλλία, όπου γνώρισε μεγάλη άνθηση από τον 12ο έως τον 14ο αιώνα, καθώς και στα Βαλκάνια.

Η μελέτη του εμπορίου δεν πρέπει να βασίζεται μόνο στις μόνιμες αγορές και να αγνοεί το εμπόριο της περιπλάνησης που ασκούσαν πλανόδιοι πραματευτάδες μακρινών αποστάσεων, ταξιδεύοντας από εμποροπανήγυρη σε εμποροπανήγυρη και καλύπτοντας σημαντικό τμήμα των αναγκών της υπαίθρου, διότι έτσι βγαίνουν παραπλανητικά συμπεράσματα. Σε όλα τα σημαντικά εμπορικά κέντρα του βυζαντινού κράτους, Κωνσταντινούπολη, Αντιόχεια, Τραπεζούντα, Σμύρνη, Θεσσαλονίκη, λειτουργούσαν εμποροπανηγύρεις με μεγάλη οικονομική σημασία.

Στο Βυζάντιο οι βιοτέχνες- έμποροι αποτελούσαν σωματεία, ενώ οι έμποροι, που αγόραζαν και μεταπωλούσαν, χωρίς να παρεμβαίνουν στη διαδικασία της παραγωγής, ήταν οργανωμένοι σε συστήματα.

Τα βυζαντινά πανηγύρια αποτελούσαν κατάλληλη ευκαιρία για πλανόδιους εμπόρους, καθώς και για απλούς χωρικούς, που έρχονταν από γειτονικά χωριά, για να διαθέσουν διάφορα προϊόντα.

Η σημασία των αγορών αυτών ήταν, ίσως, μεγαλύτερη για την επαρχία, όπου υπήρχαν λιγότερες ευκαιρίες για τους εμπόρους. Αποτελούσαν επίσης πρώτης τάξης ευκαιρία για τους χωρικούς να διαθέσουν το πλεόνασμά τους εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο το απαραίτητο χρυσό νόμισμα για την πληρωμή των φόρων τους. Συνήθως οργανώνονταν με την ευκαιρία θρησκευτικών εορτών, οπότε δηλώνονται με τον όρο πανήγυρις. Οι ρίζες του θεσμού ανιχνεύονται στην αρχαιότητα. Πρόκειται για μια από τις πολλές ειδωλολατρικές πρακτικές, που υιοθετήθηκαν από τον Χριστιανισμό και προσαρμόσθηκαν στις ανάγκες του. Ο μεγάλος αριθμός πανηγυριών που οργανώνονταν στο Βυζάντιο αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα για τη σημασία τους στην οικονομική και κοινωνική ζωή.

Υπήρχαν πανηγύρια που οργανώνονταν σε μεγάλα αστικά κέντρα, διαρκούσαν πολλές ημέρες και προσέλκυαν μεγάλο αριθμό εμπόρων και αγοραστών, πολλοί από τους οποίους μάλιστα έρχονταν από μακριά. Διάσημα τέτοια πανηγύρια ήταν του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη, του Ευαγγελιστή Ιωάννη στην Έφεσο, του Αγίου Ευγενίου στην Τραπεζούντα και του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στις Χώνες. …
Κυρίαρχο ιδεώδες της βυζαντινής οικονομικής σκέψης ήταν η αυτάρκεια. Το εμπόριο στο Βυζάντιο ήταν στην πραγματικότητα μια υπόθεση που αφορούσε πολύ περισσότερους ανθρώπους, από αυτούς που επισήμως ασκούσαν το επάγγελμα του εμπόρου: μικρούς παραγωγούς, βιοτέχνες, αργυραμοιβούς, μεγάλους γαιοκτήμονες. Ο όγκος και η εμβέλειά του διέφεραν ανάλογα με την ιστορική περίοδο. Είναι βέβαιο ότι εκχρηματισμένες συναλλαγές και ανταλλαγές σε είδος συνυπήρχαν πάντοτε.



Ο σημερινός ελλαδικός χώρος κατά την οθωμανική περίοδο, σε οικονομικό επίπεδο, αποτελούσε μια κατακερματισμένη περιφέρεια, με πολλές κατά τόπους ιδιαιτερότητες. Ο οθωμανικός πολιτισμός αποτελούσε κατά κύριο λόγο έναν πολιτισμό των πόλεων. Στις πόλεις διέμεναν τα πλουσιότερα μέλη της κοινωνίας. Εκεί επίσης κατέληγαν, σε μεγάλο βαθμό, οι αγροτικές πρόσοδοι.

Οι κάτοικοι των οθωμανικών πόλεων, μουσουλμάνοι και μη μουσουλμάνοι, είχαν τη δυνατότητα να συσσωρεύσουν πλούτο και πολιτική δύναμη. Εξάλλου οι πόλεις αποτελούσαν τα κέντρα του εμπορίου και της βιοτεχνίας. Η γεωγραφική και στρατηγική θέση της κάθε ελληνικής πόλης, οι παραδόσεις, η ιστορία και η προγενέστερη υλική υποδομή της, επηρέασαν σε σημαντικό βαθμό τη συνέχεια της λειτουργίας της. Τον 18ο αιώνα, όπως προκύπτει από τη μελέτη των γαλλικών αρχείων, το πανηγύρι της Τρίπολης ήταν ένα από τα πιο σημαντικά πανηγύρια της Πελοποννήσου, κατά τη διάρκεια του οποίου γινόταν η προαγορά του μεταξιού από γάλλους εμπόρους. Ο τούρκος περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή (β΄ μισό του 17ου αιώνα) αναφέρει το μεγάλο πανηγύρι του Μυστρά, που γινόταν κάθε Αύγουστο και συγκέντρωνε πλήθος κόσμου. …. Στον θεσσαλικό χώρο, την οθωμανική περίοδο, εμποροπανηγύρεις γίνονταν στο Μοσχολούρι Καρδίτσας, στην Ελασσόνα και –από τις αρχές του 17ου αιώνα– στα Φάρσαλα. Η Λάρισα, πόλη με έντονη οικονομική ζωή, ήταν κέντρο και του διεθνούς εμπορίου, γι’ αυτό είχε μπεζεστένι (bedesten), δηλαδή λιθόκτιστη κλειστή και σκεπαστή αγορά ακριβών υφασμάτων και πολύτιμων λίθων. ….. Κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα, οι σπουδαιότερες εμποροπανηγύρεις στην Ήπειρο ήταν των Ιωαννίνων, της Άρτας, της Κόνιτσας και της Παραμυθιάς. ….

Η κυκλοφορία των αγαθών στην τοπική, εσωτερική αγορά γινόταν με τρεις τρόπους: α) τη μόνιμη, καθημερινή αγορά (μαγαζιά), β) την εβδομαδιαία αγορά (παζάρι), και γ) την εμποροπανήγυρη. … Οι εμποροπανηγύρεις συνέβαλλαν στη σύνδεση της οικονομίας πόλης-υπαίθρου, στην κυκλοφορία του νομίσματος και στην ανάπτυξη των εμπορικών συναλλαγών. …. Μαζί με τους πλανόδιους πραματευτάδες και τα εμπορεύματά τους, ταξίδευαν από εμποροπανήγυρη σε εμποροπανήγυρη ειδήσεις, προκαταλήψεις, ιδέες και όνειρα για μια καλύτερη ζωή.

( Πηγή : Αφέντρα Γ. Μουζάκη – Αρχαιολόγος. Περιοδικό, «Αρχαιολογία και Τέχνες» τεύχος 116, Σεπτέμβριος 2010 ) .

• Η ιστορία του χρήματος. Ευρωπαϊκός Χώρος - Από την Αρχαιότητα έως το «Ευρώ».

Αντιπραγματισμός - Λίθινη Εποχή

Πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι ζούσαν ως κυνηγοί και αγρότες. Τα μέταλλα δεν είχαν ανακαλυφθεί, και έτσι κυνηγούσαν και καλλιεργούσαν τη γη με πέτρινα εργαλεία. Αντάλλασσαν μεταξύ τους αγαθά: για παράδειγμα, ένας κυνηγός μπορούσε να ανταλλάξει δέρματα ζώων με καρπούς από έναν αγρότη, ή ένας ψαράς μπορούσε να ανταλλάξει διακοσμητικά κοχύλια με ένα πέτρινο τσεκούρι από έναν κυνηγό. Αυτή η συναλλαγή είναι γνωστή ως αντιπραγματισμός.

Ένα μέσο ανταλλαγής

Όταν οι πρόγονοί μας έμαθαν πώς να φτιάχνουν μέταλλα, οι ανταλλαγές έγιναν ευκολότερες. Και αυτό γιατί τα μέταλλα, όπως ο χρυσός, το ασήμι, ο κασσίτερος και ο σίδηρος, ήταν πολύτιμα για όλους. Έτσι, ο αγρότης μπορούσε να ανταλλάξει τα γελάδια του για ορισμένη ποσότητα ασημιού, και αργότερα να χρησιμοποιήσει μέρος από το ασήμι για να πληρώσει τους φόρους του. Έτσι, τα πολύτιμα μέταλλα και άλλα αντικείμενα έγιναν "μέτρο αξίας", "μέσο ανταλλαγής" και ένας τρόπος "αποθήκευσης αξίας" μέχρι να χρειαστεί. Η χρήση των μετάλλων ως μέσο συναλλαγής έδωσε απίστευτη ώθηση στην ανάπτυξη του εμπορίου και στην οργάνωση των κοινωνιών.

Τα πρώτα νομίσματα



Αρχαίο ελληνικό νόμισμα

Τα πρώτα νομίσματα με τη σημερινή μορφή (σε σχήμα κέρματος δηλαδή) υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκαν στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ., στην περιοχή της Μικράς Ασίας και συγκεκριμένα στη Λυδία. Ήταν φτιαγμένα από ήλεκτρο, ένα κράμα χρυσού και ασημιού, το οποίο βρισκόταν σε αφθονία στον ποταμό Πακτωλό. Τα νομίσματα αυτά σφραγίζονταν από τη μία πλευρά, ως ένδειξη ότι είχαν ζυγιστεί.

Οι αρχαίοι Έλληνες υιοθέτησαν γρήγορα αυτή τη νέα ιδέα και άρχισαν να κατασκευάζουν νομίσματα. Η δραχμή υπήρξε η νομισματική μονάδα των αρχαίων Ελλήνων και αντιστοιχούσε σε δέσμη σιδερένιων ή χάλκινων οβολών. Στις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. ο Φείδων έκοψε στην Αίγινα νόμισμα που ισοδυναμούσε με 6 οβολούς. Το νόμισμα ονομάστηκε δραχμή γιατί οι 6 οβολοί που το αποτελούσαν γέμιζαν το ανθρώπινο χέρι (δραξ- χούφτα, το κοίλον της παλάμης) . Αυτά τα πρώιμα νομίσματα περιείχαν συγκεκριμένη ποσότητα μετάλλου με ορισμένη αξία. Για τη διασφάλιση της ποσότητας αυτής, τα κέρματα έφεραν τη σφραγίδα του βασιλιά ή της πόλης ή της χώρας που τα εξέδιδε. Τα κέρματα ήταν πρακτικά γιατί μπορούσαν να μετρηθούν αντί να ζυγιστούν. Επειδή αυτά τα νέα κέρματα ήταν ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό "μέσο ανταλλαγής", βοήθησαν στη σημαντική ενίσχυση του εμπορίου στον αρχαίο κόσμο.

Τα ευρωπαϊκά νομίσματα

Για να διασφαλίσουν την αξία των κερμάτων, οι βασιλείς και οι κυβερνήσεις ήλεγχαν αυστηρά την παραγωγή τους.



Δηνάριο με την εικόνα της Ήρας Μονήτας

Στην αρχαία Ρώμη, η παραγωγή κερμάτων γινόταν στο ναό της Ήρας Μονήτας - εξού και η αγγλική λέξη "money". Αργότερα, καθώς επεκτεινόταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, άνοιξαν και άλλα νομισματοκοπεία, και τα ίδια ρωμαϊκά κέρματα γίνονταν δεκτά σε όλη την Ευρώπηκαι αποτέλεσαν το πρώτο πανευρωπαϊκό νόμισμα. Στη συνέχεια, με τη διάλυση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την εμφάνιση των εθνών της Ευρώπης, κάθε χώρα ήλεγχε τα δικά της νομίσματα. Αυτά συχνά έπαιρναν τις ονομασίες τους από μονάδες μέτρησης, όπως η ιταλική λιρέτα και το φινλανδικό μάρκο, γιατί τα κέρματα αρχικά περιείχαν ορισμένη ποσότητα χρυσού ή ασημιού.

Τα ονόματα των παλαιών νομισμάτων της Ευρώπης συχνά αποκάλυπταν κάτι για την προέλευσή τους:

• Το σελίνι, που χρησιμοποιούσαν στην Αυστρία, πήρε το όνομά του από ένα σημάδι σε ένα ξύλο που χρησιμοποιούνταν για τη μέτρηση.

• Το τόλαρ που χρησιμοποιούσαν στη Σλοβενία προέρχεται από το μεσαιωνικό νόμισμα τάλερ που κόπηκε για πρώτη φορά στην Τσεχία το 1518 - το όνομα "τάλερ" είναι και η ρίζα του όρου "δολάριο" στις ΗΠΑ.

• Το φράγκο, που σημαίνει "ελεύθερο" στα Γαλλικά, κόπηκε για πρώτη φορά το 14ο αιώνα, για την πληρωμή λύτρων για τον Γάλλο Βασιλιά Ιωάννη τον Καλό.

Ένα πρόβλημα με τα πολλά νομίσματα είναι ότι, ανάλογα με την επιτυχία των επιμέρους οικονομιών, η ισοτιμία μεταξύ των νομισμάτων διαφοροποιείται σημαντικά - έτσι το εμπόριο από χώρα σε χώρα γίνεται επικίνδυνο και αποθαρρύνεται.

Τα χρήματα αρχικά εμφανίζονταν μόνο με τη μορφή κερμάτων. Αυτό γινόταν γιατί ένα κέρμα περιείχει μια ακριβή ποσότητα ενός μετάλλου, π.χ. χρυσού ή ασημιού, που είχε μια γνωστή αξία. Αυτός ο τύπος χρημάτων είναι γνωστός ως "specie money" και η αξία τους διασφαλίζεται από το πολύτιμο μέταλλο που περιέχουν. Καθώς το εμπόριο αυξανόταν, χρειαζόταν όλο και περισσότερα χρήματα ως μέσο ανταλλαγής.

Έτσι, οι τράπεζες και οι κυβερνήσεις άρχισαν να εκδίδουν χαρτονομίσματα. Τα χαρτονομίσματα δεν περιέχουν την αξία που αντιπροσωπεύουν. Αντίθετα, ο εκδότης του χαρτονομίσματος εγγυάται την αξία του. Αυτά τα χρήματα είναι γνωστά ως "fiat money".

Ενιαία νομίσματα στην ιστορία.

Πριν από το ευρώ, δοκιμάστηκαν και άλλες νομισματικές ενώσεις με ενιαία νομίσματα στην Ευρώπη. Το 1865, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ιταλία και η Ελβετία ιδρύουν την «Λατινική Νομισματική Ένωση ( ΛΝΕ)» και συμφωνούν να αλλάξουν τα εθνικά τους νομίσματα σε ένα πρότυπο σύμφωνα με το οποίο κάθε νομισματική μονάδα του κάθε κράτους θα ισούται με 4,5 γραμμάρια αργύρου ή 0,290322 γραμμάρια χρυσού και θα είναι ελεύθερα ανταλλάξιμα. Αργότερα προσχωρήσαν στην ένωση η Ισπανία και η Ελλάδα το 1868, και η Ρουμανία, η Αυστρία, η Βουλγαρία, η Βενεζουέλα, η Σερβία, το Μαυροβούνιο, το Σαν Μαρίνο και το Παπικό κράτος το 1889.

Η Ελλάδα με τον νόμο Περί Νομισματικού Συστήματος (Απρίλιος, 1867) υπέγραψε τη συμφωνία της ΛΝΕ, αποδεχόμενη την αρχή του διμεταλλισμού και την ταύτιση της χρυσής δραχμής με το χρυσό γαλλικό φράγκο (ισοτιμία 1:1). Η επιβολή της αναγκαστικής κυκλοφορίας τον Δεκέμβριο του 1868 εν όψει των πολεμικών γεγονότων στην Κρήτη αφενός, και οι ανεπαρκείς εκδόσεις της νέας δραχμής αφετέρου, ανέβαλαν την εφαρμογή του συστήματος της ΛΝΕ. Στο μεταξύ οι διεθνείς νομισματικές συνθήκες άλλαξαν με την κατάρρευση του διμεταλλισμού και τη σύνδεση των χωρών της ΛΝΕ με τον κανόνα χρυσού.

Ωστόσο σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα οι κυβερνήσεις της Ελλάδας κατέβαλαν αξιόπιστες προσπάθειες επαναφοράς της μετατρεψιμότητας με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της διεθνούς πιστοληπτικής ικανότητας. Ύστερα από μια μακρόχρονη περίοδο (πάνω από 40 έτη), κατά τη διάρκεια της οποίας η χώρα είχε την εμπειρία μιας οξείας οικονομικής κρίσης που κορυφώθηκε με την πτώχευση του 1893, γνώρισε εθνικές περιπέτειες με τον πόλεμο του 1897 αλλά και αναγκάστηκε να δεχθεί την επιβολή πειθαρχίας στη δημοσιονομική και νομισματική διαχείριση μέσω της εγκαθίδρυσης του Διεθνούς Ελέγχου το 1898, η δραχμή επέτυχε εν τέλει την ένταξή της στη ΛΝΕ τον Μάρτιο του 1910.

Το 1875 ιδρύθηκε μια Σκανδιναβική Νομισματική Ένωση. Πριν την δημιουργία της Σουηδία, Δανία και Νορβηγία ακολουθούσαν τον κανόνα του αργύρου. Επισήμως διακηρυγμένος σκοπός της ένωσης ήταν να εναρμονίσει τα νομισματικά συστήματα των σκανδιναβικών χωρών, ώστε να διευκολύνονται οι εμπορικές τους συναλλαγές σε μια αγορά που δεν ήταν ενιαία, αλλά την ωθούσαν προς τα 'κει τα πράγματα.

Ένας λόγος που απέτυχαν οι ενώσεις αυτές ήταν γιατί η τιμή του χρυσού διαφοροποιούνταν σε σχέση με το ασήμι - αποσταθεροποιώντας τα νομίσματα.

Μια επιτυχημένη νομισματική ένωση ήταν αυτή της Γερμανικής Ομοσπονδίας. Το 1834 ολοκληρώθηκε η τελωνειακή ένωση και καθορίστηκαν οι ισοτιμίες ανταλλαγής νομισμάτων. Στη συνέχεια ήρθε το ενιαίο νόμισμα, το Reichsmark, προκάτοχος του γερμανικού μάρκου. Η γερμανική νομισματική ένωση σημείωσε επιτυχία εν μέρει γιατί θεσπίστηκαν σαφείς κανόνες για την παραγωγή των κερμάτων.

Το «Ευρω»

Το όνομα "ευρώ" αποφασίστηκε κατά τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Μαδρίτη το 1995 στο πλαίσιο της προετοιμασίας για το ενιαίο νόμισμα.

Το ελληνικό γράμμα έψιλον (Ε) ήταν η πηγή έμπνευσης για το σύμβολο του ευρώ "€", το οποίο παραπέμπει επίσης στο πρώτο γράμμα της λέξης "Ευρώπη" στο λατινικό αλφάβητο, ενώ οι δύο παράλληλες γραμμές συμβολίζουν τη σταθερότητα….

( Πηγές : 1) http://ec.europa.eu, 2) Εφ. ΗΜΕΡΗΣΙΑ φ.
"Η" 26/1/2002 και 9/2/2002, 3) Εφ. 31/12/2000, ( άρθρο της Σοφία Λαζαρέτου )

• Βιβλία Λογιστικής – Αθήνα 1893.

«Ευμέθοδος Καταστιχογραφία : Απλογραφική τε και διπλογραφική και γενική λογιστική προς χρήσιν παντός εμπορευομένου και συναλλαττομένου » Υπό Κωνσταντίνου Καλαϊτζάκη...
Εκδότης Τυπογραφείον Αλεξάνδρου Παπαγεωργίου, Εν Αθήναις : 1893.
Δείτε όλο το βιβλίο στο : http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/0/d/d/metadata-474-0000013.tkl

• Κατάλογοι του φόρου της εξηκοστής κατά την Α’ Αθηναϊκή Συμμαχία – Αρχαία Αθήνα 454 π.χ.

Ο « κατάλογος » προέρχεται από μία μεγάλων διαστάσεων στήλη (ύψους 3,58 μ.) που ήταν στημένη στην Aκρόπολη των Aθηνών μαζί με άλλες μικρότερες. Πάνω σε αυτές οι Aθηναίοι καταχώριζαν κάθε χρόνο τις χρηματικές προσφορές των συμμάχων τους προς τη θεά Aθηνά. Πρόκειται για το ένα εξηκοστό του φόρου που κατέβαλλαν οι συμμαχικές πόλεις στο πλαίσιο της Α΄Aθηναϊκής ή Δηλιακής Συμμαχίας. H συμμαχία ιδρύθηκε το 478 π.X. με σκοπό το συνασπισμό των ελληνικών πόλεων για την αντιμετώπιση του περσικού κινδύνου. Η Δήλος ορίστηκε ως τόπος σύγκλησης της συνόδου των συμμάχων και έδρα του συμμαχικού ταμείου. Στους καταλόγους της εξηκοστής τα ονόματα των πόλεων αναγράφονται με το εθνικό τους (π.χ. Διδυμοτειχῖται) και τα χρηματικά ποσά με το ακροφωνικό σύστημα αρίθμησης. [ Ακροφωνικό αριθμητικό σύστημα: Οι αρχαίοι Έλληνες για να γράψουν τους αριθμούς χρησιμοποιούσαν γράμματα του αλφαβήτου. Αυτό το σύστημα ονομάζεται ακροφωνικό γιατί οι αριθμοί, από το 5 και μετά, σημειώνονταν με το πρώτο γράμμα του ονόματος του αριθμού.].

Εκτός από αυτόν τον τακτικό φόρο, από το 440 π.Χ. η Αθήνα επέβαλλε στους συμμάχους της και έκτακτη εφάπαξ εισφορά, τη λεγόμενη επιφορά. Η δε είσπραξη είχε ανατεθεί σε ειδικούς άρχοντες, τους «Ελληνοταμίες» .

( Πηγές : 1) « Αναζητώντας τα τεκμήρια στο Επιγραφικό Μουσείο » , έκδοση της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 2) Πώς φορολογούσαν οι αρχαίοι, της ΠΑΡΗΣ ΣΠΙΝΟΥ, Εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ » 21/2/2010 ) .

…………………………

( * ) ( Το άρθρο αυτό, δημοσιεύτηκε πρώτη φορά, σε δυο μέρη, στο τριμηνιαίο περιοδικό Οικονομικού Λογισμού «Accountancy Greece ( Ag ) », (τεύχος 16 και 19 , Ιουλ.- Αυγ. - Σεπ. 2014 και Απρ. – Μάιος – Ιούν. 2015 ), ( ιστοσελίδα : www.accountancygreece.gr ), το οποίο εκδίδεται από το « ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ( Ι.Ε.Σ.Ο.Ε.Λ )».
Το Ι.Ε.Σ.Ο.Ε.Λ, ιδρύθηκε από το ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ (Σ.Ο.Ε.Λ.) και το ΣΩΜΑ ΟΡΚΩΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ (Σ.Ο.Λ. ) το έτος 1997 , με σκοπό την Επαγγελματική Μεταπτυχιακή Κατάρτιση και Επιμόρφωση των Μελών του και Στελεχών Επιχειρήσεων. Το ΙΕΣΟΕΛ, παρέχει διετή Μεταπτυχιακή Επαγγελματική Κατάρτιση και Επιμόρφωση στους πτυχιούχους Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) και Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Τ.Ε.Ι.) που προορίζονται για το ελεγκτικό και λογιστικό επάγγελμα, καθώς και για στελέχη επιχειρήσεων και οργανισμών στα αντικείμενα της εφαρμοσμένης Ελεγκτικής και Λογιστικής. )


(¹) Το «Σώμα Ορκωτών Λογιστών », συνεχίζει νομικά να υφίσταται έως και σήμερα, κυρίως ως ένα Ινστιτούτο για την προαγωγή στης Λογιστικής Επιστήμης ( Σημειώνεται ότι τι ΣΟΛ, μαζί με το Σ.Ο.Ε.Λ , ίδρυσαν το έτος 1997 το ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ (ΙΕΣΟΕΛ) με σκοπό την Επαγγελματική Μεταπτυχιακή Κατάρτιση και Επιμόρφωση των Μελών του και Στελεχών Επιχειρήσεων ) και μέλη του είναι οι Ορκωτοί Λογιστές (όλων τότε των βαθμίδων ), που υπηρετούσαν σε αυτό την 30/4/1993. Το κυριότερο όμως είναι ότι, το «Σώμα Ορκωτών Λογιστών », συνεχίζει να παραμένει στην «μνήμη», όλων ημών που διατελέσαμε μέλη του, ως τον κυριότερο ( για τους περισσότερους ) σταθμό στην επαγγελματική τους ζωή.