Ανδρέας Κ. Σακελλαριάδης
Λογιστής - Φοροτέχνης

Σύμφωνα με το άρθρο 1 του Ν. 1082/1980 τα δώρα (Χριστουγέννων και Πάσχα) μετονομάσθηκαν σε επιδόματα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα και καθορίσθηκαν πάγια πλαίσια χορηγήσεως τους. Στη συνέχεια ακολούθησε η έκδοση της υπ’ αρίθ. Y.A.19040/1981 αποφάσεως των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, που ρυθμίζει παγίως πλέον όλα τα σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού και χορηγήσεως των επιδομάτων εορτών κατ’ έτος.

Το επίδομα Χριστουγέννων ολόκληρο ανέρχεται σε ένα μηνιαίο μισθό για τους αμειβόμενους με μισθό ή είκοσι πέντε (25) ημερομίσθια για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο.

Ολόκληρο το επίδομα Χριστουγέννων δικαιούνται οι μισθωτοί των οποίων η εργασιακή σχέση διάρκεσε, χωρίς διακοπή από 1 Μαΐου μέχρι 31 Δεκεμβρίου. Εάν η εργασιακή σχέση του μισθωτού δεν διάρκεσε ολόκληρο το ανωτέρω χρονικό διάστημα, αυτός δικαιούται τμήμα του επιδόματος. Ειδικότερα καταβάλλονται δύο (2) ημερομίσθια ή δύο εικοστά πέμπτα ( 2/25) του μηνιαίου μισθού για κάθε δέκα εννέα (19) ημέρες διάρκειας της εργασιακής σχέσεις. Βάση υπολογισμού είναι η διάρκεια της εργασιακής σχέσεις ( δηλαδή όλες οι ημέρες, συμπεριλαμβανομένων Κυριακών και αργιών) και όχι οι ημέρες απασχολήσεως.

Δεν αποτελούν χρόνο απασχολήσεως αλλά αφαιρούνται από το διάστημα αυτό, οι ημέρες απουσίας των μισθωτών λόγω άδειας άνευ αποδοχών , αδικαιολογήτου απουσίας, απεργίας ή στάση εργασίας, ασθένειας, εφόσον οι μισθωτοί επιδοτήθηκαν από τον ασφαλιστικό οργανισμό, στρατεύσεως ( εκτός από το διάστημα που ο μισθωτός απασχολήθηκε στον εργοδότη είτε στρατεύθηκε μετά από την 01/05, είτε διότι επέστρεψε πριν από την 31/12), εξαμήνου ειδικής άδειας μητρότητας.

Θεωρούνται σαν χρόνος κανονικής απασχολήσεως και συνυπολογίζονται , οι ημέρες ασθένειας για τις οποίες δεν υπήρξε επιδότηση από τον ασφαλιστικό οργανισμό, οι ημέρες υποχρεωτικής αποχής των γυναικών πριν και μετά τον τοκετό ( 8 εβδομάδες πριν και 9 μετά) αλλά και το επιπλέον διάστημα που χορηγείται σαν παράταση του τοκετού , όταν πραγματοποιείται σε χρόνο μεταγενέστερο .

Το επίδομα Χριστουγέννων καταβάλλεται την 21 Δεκεμβρίου , ο εργοδότης όμως δικαιούται να παρακρατήσει το τμήμα του επιδόματος που αναλογεί από 21 έως 31 Δεκεμβρίου. Το ποσό αυτό θα καταβληθεί στους δικαιούχους την 31 Δεκεμβρίου εφόσον η εργασιακή σχέση διέρρευσε χωρίς διακοπή. (παρ.2 του άρθρου 10 της απόφ.Y.A.19040/1981) (Δήλη ημέρα καταβολής η 31η Δεκεμβρίου ΑΠ 40/2002)

Βάση υπολογισμού αποτελούν οι καταβαλλόμενες αποδοχές κατά την 10ην Δεκεμβρίου, ως καταβαλλόμενος μισθός και ημερομίσθιο νοείται το σύνολο των τακτικών αποδοχών εκτός από το επίδομα δυσχερούς διαβιώσεως. ( παρ.1 του άρθρου 3 της απόφ. Y.A.19040/1981)

Για τον υπολογισμό του επιδόματος Χριστουγέννων θεωρείται ο μισθός και το ημερομίσθιο , καθώς και κάθε άλλη παροχή σε χρήμα ή σε είδος ( όπως τροφή, κατοικία κ.λ.π)   εφόσον καταβάλλεται από τον εργοδότη σαν συμβατικό ή νόμιμο αντάλλαγμα της παρεχόμενης από τον μισθωτό εργασίας, τακτικά κάθε μήνα, ή κατ' επανάληψη, περιοδικά, κατά ορισμένα χρονικά διαστήματα του χρόνου. ( παρ.2 του άρθρου 3 της απόφ. Y.A.19040/1981)

Μεταξύ των τακτικών αποδοχών περιλαμβάνονται και:

1.Ο βασικός μισθός.

2.Οι οικειοθελείς παροχές του εργοδότη, εφόσον έχουν καταστεί τμήμα του μισθού του εργαζόμενου και δεν αποτελούν έκτακτη παροχή.

3.Εφόσον ο εργαζόμενος απασχολείται ( τακτικά και όχι σε μεμονωμένη βάση) Κυριακές, εορτές ή τη νύχτα, η ( προσαυξημένη) αμοιβή  που λαμβάνει για την εργασία αυτή. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να χορηγείται στον εργαζόμενο αναπληρωματική ανάπαυση λόγω της εργασίας. Εάν δεν χορηγηθεί αναπληρωματική ανάπαυση καταβάλλεται στον εργαζόμενο αποζημίωση, η οποία δεν συνυπολογίζεται για το δώρο Χριστουγέννων.
Η αιτία μη συνυπολογισμού της αποζημίωσης αυτής είναι ότι δεν φέρει το χαρακτήρα νόμιμου ή συμβατικού της εργασίας ανταλλάγματος.

4. Η αμοιβή που οφείλεται στον εργαζόμενο για την πραγματοποίηση νόμιμης υπερωριακής εργασίας, εφόσον τούτη πραγματοποιείται σε τακτική βάση.

5. Η αμοιβή που οφείλεται στον εργαζόμενο για την πραγματοποίηση νόμιμης υπερεργασιακής  εργασίας, εφόσον τούτη πραγματοποιείται σε τακτική βάση.
Σαν τακτική υπερεργασία θεωρείται όχι μόνο η συνεχής αλλά και εκείνη η οποία εμφανίζει ορισμένη συχνότητα επανάληψης από τη φύση της και σύμφωνα με το πρόγραμμα του εργοδότη.

6.Το επίδομα αδείας. Για τον υπολογισμό στο δώρο, της αναλογίας για το επίδομα αδείας, θα πολλαπλασιασθεί το συνολικό ποσόν του δώρου που δικαιούται ο μισθωτός επί τον συντελεστή 0,041666. Ο συντελεστής αυτός προκύπτει από την διαίρεση του μισού μισθού (0,50)-επίδομα αδείας δια των 12 μισθών του έτους.

7. Η αξία ( χρηματική αποτίμηση) των παροχών που παρέχει σε είδος ο εργοδότης προς τον εργαζόμενο.

8.Η αμοιβή από προμήθειες, εφόσον καταβάλλεται τακτικά.

9. Τα έξοδα παράστασης και κάθε πρόσθετη παροχή που αποτελεί προσαύξηση του μισθού, εφόσον καταβάλλονται τακτικά.

10. Το επίδομα ισολογισμού μολονότι χορηγείται μια φορά το χρόνο αποτελεί τακτική παροχή και πρέπει να συνυπολογίζεται κατά την καταβολή του δώρου Χριστουγέννων.

Δεν λαμβάνονται  υπόψη για τον υπολογισμό του δώρου Χριστουγέννων:

1.Η αποζημίωση για παράνομη υπερωριακή απασχόληση .

2. Η αναλογία των επιδομάτων ( δώρων) εορτών.

3. Οι έκτακτες αποζημιώσεις για έξοδα εκτός έδρας.

4.Η εξ ελευθεριότητας του εργοδότη παρεχόμενη πρόσθετη παροχή, εφόσον δεν καταβάλλεται τακτικά αλλά έχει καταβληθεί μεμονωμένα.

5. Η αποζημίωση η οποία καταβάλλεται εάν δεν χορηγηθεί στον εργαζόμενο αναπληρωματική ανάπαυση λόγω παροχής εργασίας τις Κυριακές, εορτές ή αργίες .

Ο εργοδότης δύναται  να περιορίσει το ποσόν του δώρου Χριστουγέννων στο 100πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη , εάν οι μηνιαίες αποδοχές ή το 25πλάσιο του ημερομισθίου υπερβαίνουν το ποσό αυτό. ( παρ.2 του άρθρου 10 της απόφ. Y.A.19040/1981)

Ο περιορισμός αυτός  δεν μπορεί να έχει εφαρμογή στην περιπτώσει  την οποία το επίδομα Χριστουγέννων (δώρο) κατεβάλλοντο μέχρι τώρα, είτε από συμβατική υποχρέωση ή συνήθεια είτε από υποχρεωτικό κανόνα δικαίου, με βάση υψηλότερα ποσά αποδοχών, ή αν, από την οικεία συλλογική σύμβαση εργασίας ή απόφαση διαιτησίας ή άλλη διάταξη. ( παρ.3 του άρθρου 10 της απόφ. Y.A.19040/1981)

Ο συμψηφισμός του επιδόματος Χριστουγέννων και γενικά των επιδομάτων εορτών με τις υψηλότερες των νομίμων αποδοχές επιτρέπεται εφ όσον υπάρχει σχετική συμφωνία. (ΑΠ 178/08, ΑΠ 392/2005 )

Τέλος σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 8 του Νόμου 2336/1995 που αντικαθιστά την  παρ. 1 του άρθρου μόνου του Α.Ν. 690/1945 (ΦΕΚ 292 Α΄) αναφέρει τα εξής :

Κάθε εργοδότης ή διευθυντής ή επιτετραμμένος ή με οποιονδήποτε τίτλο εκπρόσωπος οποιασδήποτε επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή εργασίας, ο οποίος δεν καταβάλλει εμπρόθεσμα στους απασχολουμένους σε αυτόν τις οφειλόμενες συνεπεία της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας πάσης φύσεως αποδοχές, που καθορίζονται είτε από τη σύμβαση εργασίας είτε από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας είτε από αποφάσεις διαιτησίας είτε από το νόμο ή έθιμο είτε σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 3198/1955 συνεπεία της θέσεως των εργαζομένων σε κατάσταση διαθεσιμότητας, τιμωρείται κατόπιν μηνύσεως των ενδιαφερομένων ή των οργάνων του Υπουργείου Εργασίας ή των οργάνων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης που είναι εντεταλμένα για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας ή της οικείας Αστυνομικής Αρχής ή της οικείας επαγγελματικής οργάνωσης των εργαζομένων, με φυλάκιση μέχρι έξι (6) μήνες και χρηματική ποινή, της οποίας το ποσό δεν μπορεί να ορίζεται κάτω του 25% ούτε πάνω του 50% του καθυστερούμενου χρηματικού ποσού, για την εξεύρεση του οποίου οι τυχόν σε είδος οφειλόμενες αποδοχές πρέπει να αποτιμώνται, με τη σχετική απόφαση, σε χρήμα. Η εκδίκαση των παραπάνω υποθέσεων γίνεται με τη διαδικασία του αυτοφώρου, όπως προβλέπεται από τα άρθρα 417 επ. του Κ.Π.Δ, με βάση τα προαναφερόμενα , κάθε εργοδότης ή διευθυντής ή επιτετραμμένος ή με οποιονδήποτε τίτλο εκπρόσωπος οποιασδήποτε επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή εργασίας, ο οποίος δεν καταβάλλει εμπρόθεσμα στους απασχολούμενους σε αυτόν τις οφειλόμενες αποδοχές του επιδόματος Χριστουγέννων, τιμωρείται κατόπιν μηνύσεως των ενδιαφερομένων ή των οργάνων του Υπουργείου Εργασίας (Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας) ή της οικείας Αστυνομικής Αρχής ή της οικείας επαγγελματικής οργάνωσης των εργαζομένων, με φυλάκιση και χρηματική ποινή.

Κατόπιν των ανωτέρω οι Κοινωνικοί Επιθεωρητές Εργασίας του Σ.ΕΠ.Ε.   διενεργώντας ελέγχους και  βρισκόμενη σε πλήρη ετοιμότητα, μπορούν να  επεμβαίνουν άμεσα για την άσκηση της διαδικασίας του αυτοφώρου και την επιβολή των σχετικών κυρώσεων.

Το επίδομα Χριστουγέννων και η καταβολή του εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος απορρέει από την ισχύουσα νομοθεσία και σε καμία περίπτωση δεν εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια εκάστου εργοδότη.Πηγή: Taxheaven